Rusland wil dat alle landen die sancties hebben opgelegd binnenkort in roebels betalen voor aardgas. Dat maakte de Russische president Vladimir Poetin woensdag bekend. Dit betekent dat Europese landen straks roebels nodig hebben om Russisch gas te importeren. Momenteel rekenen Europese landen de gascontracten nog overwegend in euro's en dollars af.
In reactie op deze aankondiging schoot de waarde van de roebel met 8,5% omhoog naar 106 roebels per euro. Daarmee is de munt nog niet terug op het niveau van voor de Russische invasie in Oekraïne, maar is een deel van het koersverlies wel ingelopen. Op het dieptepunt van begin maart stond een euro gelijk aan 150 roebels, terwijl de koers voor de oorlog tussen de 80 en 90 roebels per euro schommelde. In die zin lijkt het besluit van Rusland nu al effect te hebben.
Eerder beschreven we op Geotrendlines een scenario waarin Rusland betaling in goud kan vragen voor de export van olie en gas. Wat dat precies betekent en wat voor gevolgen dat kan hebben leest u hier.
https://twitter.com/Reuters/status/1506743840627060741
Gas in roebels
Op dit moment krijgt Gazprom 58% van haar gasleveringen uitbetaald in euro's. De Amerikaanse dollar is goed voor 39% van de verkopen, het Britse pond voor 3%. De Russische regering heeft Gazprom een week de tijd gegeven om alle bestaande contracten aan te passen naar betaling in roebels. Volgens Duitsland pleegt Rusland daarmee contractbreuk, maar daar zal Poetin zich weinig van aantrekken. Eerder besloot Duitsland samen met andere Europese landen en de Verenigde Staten nog om de valutareserves van de Russische centrale bank te bevriezen.
Voor Rusland kan het interessant zijn om gas in roebels af te rekenen. Europa is voor 40% van haar gasconsumptie afhankelijk van Rusland en kan op korte termijn niet volledig overstappen op een alternatief. Dat betekent dat Europese landen roebels moeten inkopen om gas te kunnen ontvangen. Rusland kan haar roebels op die manier als exportproduct gaan gebruiken, een privilege dat de Verenigde Staten al decennia hebben met de dollar. Die munt ontleent haar waarde namelijk in belangrijke mate aan het feit dat men er wereldwijd olie mee kan afrekenen.
De Verenigde Staten krijgen daarin steeds meer concurrentie. Vorige week nog sprak Saoedi-Arabië haar intentie uit om een deel van haar olie in yuan af te rekenen. Nu is het Rusland dat haar eigen roebel naar voren schuift als internationaal betaalmiddel. Dit is voor Rusland niet alleen een manier om sancties te omzeilen, ook kan het besluit de waarde van de roebel ondersteunen.
Aanpassen contracten
Het aanpassen van contracten om levering in roebels af te dwingen kan nog wel de nodige problemen opleveren. Europese afnemers zullen niet zonder meer met een eenzijdige aanpassing van de voorwaarden instemmen. Mogelijk zullen zij de prijs of looptijd van de contracten met Gazprom willen aanpassen. Als beide partijen daar geen overeenstemming over bereiken en afnemers in euro's of dollars blijven betalen, dan kan dat de levering van gas ontregelen. Maar volgens Poetin hoeven we daar niet voor te vrezen. "Ik wil benadrukken dat Rusland zeker aardgas zal blijven leveren conform de volumes en prijzen en prijsmechanismen die in de bestaande contracten zijn vastgelegd."
De gasprijs schoot in reactie op dit nieuws met ruim dertig procent omhoog, van €97 naar €132 per MWh. Daarna daalde de prijs weer richting een slotkoers van €107. Ter vergelijking, twee weken geleden brak de gasprijs nog door de €300 per MWh. Een groot contrast met een jaar geleden, toen dezelfde hoeveelheid gas minder dan €20 kostte. Vanwege de hoge gasprijs en het geopolitieke conflict met Rusland overwegen Europese landen voortaan samen aargas in te kopen. Ook willen ze hun strategische gasvoorraden voor de volgende winter sneller aanvullen.
