De economische sancties tegen Rusland hebben ook effect op de markt voor edelmetalen. De Londen Bullion Market Association besloot deze week de accreditatie van zes Russische smelterijen in te trekken, waardoor zij hun goud en zilver niet meer kunnen aanbieden op de goudmarkt in Londen. Even opvallend is dat de sancties niet van toepassing zijn op platina en palladium, grondstoffen die belangrijk zijn voor de auto-industrie. Deze uitzondering laat het opportunisme van het sanctiebeleid zien, want Rusland is een belangrijke leverancier van deze edelmetalen.
Rusland is goed voor ongeveer tien procent van de wereldwijde platinaproductie en zelfs veertig procent van de wereldwijde productie van palladium. Analisten en handelaren vreesden dat het blokkeren van het Russische aanbod tot ernstige tekorten in de markt zou leiden. De markt voor met name palladium is de laatste jaren al zeer krap. De London Platinum and Palladium Market (LPPM) besloot Russische smelterijen die platina en palladium leveren dan ook niet te blokkeren.
Wat betekent dit voor de edelmetaalmarkt?
Het besluit om geen goud van Russische smelterijen meer te accepteren kan op termijn wel problemen opleveren op de wereldwijde goudmarkt. De laatste jaren exporteerde Rusland het edelmetaal namelijk op grote schaal naar het Verenigd Koninkrijk en naar de Verenigde Staten. Zo bestaat de goudvoorraad van het grootste goud-ETF ter wereld (GLD) voor ongeveer tien procent uit goudstaven van Russische smelterijen. Een groot gedeelte daarvan is de laatste jaren pas toegevoegd aan de voorraad, omdat Rusland meer goud beschikbaar stelde voor de export.
Door de maatregel van de LBMA komt er nu geen nieuw aanbod van Russisch goud meer op de Londense markt. Dat terwijl Rusland de tweede grootste goudproducent ter wereld is met een mijnproductie van 330 ton per jaar. Dit goud zal zijn weg vinden naar andere afzetmarkten, zoals de Russische centrale bank en goudmarkten elders in de wereld. Er gaat dan minder goud naar westerse markten, waardoor de premies verder kunnen stijgen. Tijdens de Brexit in 2016 en de coronacrisis in 2020 moest het grootste goud-ETF ter wereld al goud lenen van de Bank of England, omdat ze in de markt niet genoeg edelmetaal kon vinden.
Waarom een uitzondering voor platina en palladium?
Kenmerkend voor edelmetalen als goud en zilver is dat veel mensen deze kopen als beleggingsobject. Daardoor zijn er relatief veel bovengrondse voorraden van deze edelmetalen, ook in de kluizen in Londen. Dat geldt veel minder voor platina en palladium, die overwegend worden gebruikt voor industriële toepassingen. Deze edelmetalen zijn door hun unieke eigenschappen geschikt voor katalysatoren in benzine- en dieselauto's. De toepassing van deze edelmetalen helpt de uitstoot van schadelijke uitlaatgassen te beperken. De bovengrondse voorraden van deze edelmetalen zijn dus beperkt.
Het blokkeren van het Russische aanbod van deze edelmetalen zou kunnen leiden tot een nog grotere krapte in de markt. Zo zagen we de prijs van met name palladium de laatste tijd flink oplopen. Beleggers en handelaren vreesden dat er een tekort zou ontstaan als de levering vanuit Rusland zou stoppen. Dat is waarschijnlijk de reden dat de LBMA het wel aandurfde om sancties op te leggen aan het goud en zilver uit Rusland, maar niet aan het platina en palladium. Het is te hopen dat Rusland deze edelmetalen niet zelf op een sanctielijst zet.
