De olieprijs kwam dit jaar in een vrije val en bereikte deze week zelfs het laagste niveau in 18 jaar. Na het afwijzen van geplande productiebeperkingen door Rusland is een prijzenoorlog losgebarsten, waardoor de markt wordt overspoeld met olie. Daar komt nog eens bij dat er door het coronavirus veel minder vraag is naar olie en olieproducten.
De bodem voor de olieprijs is nog niet bereikt, want deze week zakte de prijs voor een vat West Texas Intermediate (WTI) onder de $20. Verschillende raffinaderijen hebben hun werk stilgelegd, omdat er veel minder vraag is naar benzine, diesel en kerosine. Door aanhoudende overproductie zijn ook de meeste opslaglocaties inmiddels gevuld. Daardoor worden ook olietankers ingezet als vorm van opslag, met als gevolg hogere tarieven voor transportcapaciteit.
De olieprijs is dit jaar spectaculair gedaald
Overproductie
Volgens analisten van Goldman Sachs is de vraag naar olie in de Verenigde Staten met een kwart gedaald. En dat geldt niet alleen voor de VS, maar ook voor andere economieën die door het coronavirus bijna zijn stilgevallen. En dat terwijl Saoedi-Arabië haar productie en export verder opschroeft van een kleine 10 miljoen vaten per dag in februari naar 12,3 miljoen vaten per dag in april.
Als gevolg van het overschot aan olie is er in sommige gebieden al sprake van een negatieve olieprijs. Omdat er zoveel aanbod is kiezen afnemers voor olie dat het gemakkelijkst te krijgen is. In de praktijk zijn dat olieplatforms op zee en olievelden die makkelijk kunnen transporteren naar een haven.
Het probleem van overproductie is nog niet zomaar opgelost, omdat het even duurt voordat olieproducenten uit de markt worden gedrukt of hun productie stilzetten. Ook is het bij bepaalde olievelden niet eenvoudig om de productie na het stilleggen weer op gang te krijgen. Daarom blijven veel producenten olie oppompen, zelfs beneden de kostprijs.
Negatieve olieprijs
De problemen zijn het grootst voor olie in afgelegen gebieden, zoals in bepaalde delen van de Verenigde Staten, Canada en Rusland. Daar verkopen producenten hun olie tegen een veel lagere prijs van minder dan $10 per vat. In bepaalde olievelden in de VS is zelfs sprake geweest van een negatieve olieprijs, wat betekent dat handelaren geld toe krijgen als ze olie afnemen.
Volgens analist Jeff Currie van Goldman Sachs is de locatie van een olieveld op dit moment belangrijker dan de productiekosten. Handelaren geven voorrang aan olie die makkelijk te transporteren is en laten de moeilijk bereikbare bronnen links liggen. Daardoor voorziet hij de grootste problemen bij producenten die hun olie via lange pijpleidingen moeten transporteren. Dat is met name het geval in Canada en Rusland.
Hoe nu verder?
Als de grote olieproducerende landen niet tot een gecoördineerde productiebeperking komen zal de olieprijs waarschijnlijk nog verder dalen. Op verschillende plaatsen in de VS en Canada wordt olie al voor minder dan $10 verhandeld, terwijl Saoedi-Arabië de markt blijft overspoelen. Trump zei onlangs nog dat hij olie zal opkopen om de prijs te stutten, maar dat heeft slechts tijdelijk effect. Op een gegeven moment zitten de olietanks vol, zeker als de vraag niet aantrekt.
De Amerikaanse president Trump sprak deze week met zijn Russische collega Poetin over de situatie op de oliemarkt, maar dat gesprek leverde nog geen concrete resultaten op. Dat terwijl beide landen zwaar te lijden hebben onder de lage olieprijs. Banken en beleggers hebben voor $400 miljard uitgeleend aan een inmiddels verlieslatende Amerikaanse schalie-industrie, terwijl Rusland in een week tijd $30 miljard aan valutareserves zag verdampen.
Ook Saoedi-Arabië speelt blufpoker door de markt te overspoelen met olie. Ze hebben misschien wel de laagste kostprijs, maar niet de buffers om dit lang vol te houden. De begroting van het land is gebaseerd op een olieprijs van $85 per vat, wat betekent dat het land afstevent op een gigantisch begrotingstekort. Daarom treft het land nu al voorbereidingen voor drastische bezuinigingen.
