Tijdens een spoedvergadering naar aanleiding van claims van chemische wapenaanvallen op burgers in Douma, Syrië, maakten zowel leden van de Veiligheidsraad als ambtenaren die hen informeerden zich grote zorgen dat het gebruik van dergelijke wapens dreigde te worden genormaliseerd en zou kunnen bijdragen aan snel escalerende spanningen tussen wereldmachten. Dat zou voor het eerst zijn sinds het einde van de Koude Oorlog.
Maandagavond hield de VN Veiligheidsraad op verzoek van Rusland een spoedzitting over de laatste ontwikkelingen in Syrië. We hebben de reactie van de belangrijkste spelers in deze ontwikkelingen voor u op een rij gezet. Hieronder ziet u de vertaling van de notulen die eerder op de website van de Verenigde Naties werden vrijgegeven.
Syrië
Staffan de Mistura, speciaal gezant voor Syrië, schetste de gebeurtenissen van de afgelopen 48 uur, inclusief meldingen van burgers in de oostelijke Ghouta stad van Douma, die symptomen hadden die overeenkwamen met blootstelling aan chemische wapens. In het weekend begonnen op sociale media foto's te circuleren van levenloze mannen, vrouwen en kinderen, terwijl niet-gouvernementele organisaties beweerden gevallen te hebben ontvangen van burgers die de effecten van chemische wapens ondervonden. Hoewel de Verenigde Naties niet in staat waren om die rapporten te verifiëren, zei hij dat "ze niet genegeerd kunnen worden".
Hij zei dat verschillende staten hadden gesuggereerd dat de Syrische regering verantwoordelijk was, terwijl anderen - waaronder de regering van Syrië zelf - deze beweringen tot een verzinsel hadden bestempeld. Opmerkend dat de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) een eerste onderzoek was begonnen, uitte hij bezorgdheid, voor het eerst in zijn ambtstermijn, over niet alleen de veiligheid van Syrië of de regio, maar die van de hele wereld. "De Raad kan niet toestaan dat zich een situatie van oncontroleerbare escalatie ontwikkelt in Syrië, op elk front", benadrukte hij.
Verenigde Naties
Thomas Markram, directeur en plaatsvervanger van de hoge vertegenwoordiger voor ontwapeningsaangelegenheden binnen de Verenigde Naties, meldde dat ten minste 49 mensen gedood en honderden gewonden waren bij de vermeende aanval met chemische wapens in Douma. Opmerkend dat de Fact-Finding missie van de OPCW al informatie verzamelde, benadrukte hij dat wat in Syrië was gebeurd niet onbetwist kon worden door iedereen die decennia probeert de ontwapening en non-proliferatie van massavernietigingswapens tot stand proberen te brengen. Hij drong er bij de Raad op aan zich te verenigen voor die doeleinden en benadrukte: "Om iets anders te doen of simpelweg niets te doen, is het accepteren, stilzwijgend of anderszins, dat zo'n uitdaging onoverkomelijk is."
Met het woord verschilden de leden van de Raad scherp van hun versies van het Douma-incident, met een paar verhalen over gruwelijke beschrijvingen van burgers die zich schuil hielden in hun kelders toen chemische wapens van bovenaf vielen en die vergaan zijn. Anderen beschreef het evenement als "nepnieuws" gericht op het ten onrechte beschuldigen van de Syrische regering en haar bondgenoten. Weer anderen wijzen erop dat claims van chemische wapens tegen Russische staatsburgers pas enkele weken geleden in de stad Salisbury in het Verenigd Koninkrijk werden gemeld, en uitten hun bezorgdheid over het feit dat de wereld opnieuw dit soort wapens zag verschijnen als onderdeel van een gevaarlijke nieuwe status quo.
Frankrijk
De vertegenwoordiger van Frankrijk zei dat er de afgelopen dagen duizenden video's en foto's uit Douma zijn verschenen, waarop slachtoffers te zien zijn die met schuim in de mond en met stuiptrekkingen alle symptomen vertoonden van een krachtig zenuwgas in combinatie met chloor. Er bestond geen twijfel over de daders, aangezien alleen de Syrische regering en bondgenoten volgens de Franse vertegenwoordiger het vermogen hadden om dergelijke stoffen te ontwikkelen. De kinderen die werden gedood, waren geen "bijkomende schade", maar juist de doelwitten van staatsterrorisme dat bestaat uit oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. "Het Assad-regime test opnieuw de inzet van de internationale gemeenschap om krachtig te reageren op het gebruik van chemische wapens", zei hij, benadrukkend dat woorden moeten worden gevolgd door actie, omdat ze anders het risico lopen van alle betekenis te worden uitgehold.
Verenigd Koninkrijk
De vertegenwoordiger van het Verenigd Koninkrijk zei dat de vijf permanente leden van de Raad een bijzondere verantwoordelijkheid hadden om het wereldwijde verbod op massavernietigingswapens te handhaven. Een van hen deelde die overtuiging echter niet. De situatie van vandaag was niet zo tijdens de Koude Oorlog, toen er geen flagrante veronachtzaming van dat universele verbod was.
De Syrische regering en haar achterban, Iran en de Russische Federatie, verlengden volgens de vertegenwoordiger van het Verenigde Koninkrijk de gevechten en riskeerden daarmee regionale en wereldwijde instabiliteit. Terwijl het Verenigd Koninkrijk gelooft dat de Syrische regering verantwoordelijk was voor de laatste aanval, moet er een onafhankelijke onderzoeksmissie komen om vast te stellen of chemische wapens zijn gebruikt en, zo ja, welke. Het moet worden gevolgd door een onafhankelijk onderzoek om vast te stellen wie verantwoordelijk was.
Verenigde Staten
De vertegenwoordiger van de Verenigde Staten, bracht in herinnering dat ze bijna precies een jaar geleden de Raad foto's had laten zien van Syrische kinderen die in Khan Shaykhun waren vergast. Het had geen zin door te gaan met pogingen om de verantwoordelijken - de Syrische regering en de Russische Federatie - te beschamen. Moskou had inderdaad 11 veto's uitgebracht ter verdediging van de regering van president Bashar al-Assad en had het Joint Investigative Mechanism uitgeschakeld, dat de Syrische regering verantwoordelijk had gesteld voor de aanslag van vorig jaar. "Er kan geen rationalisatie meer zijn voor een verzuim om actie te ondernemen", benadrukte ze en voegde eraan toe dat de president van de Verenigde Staten belangrijke nationale beslissingen met betrekking tot de crisis afweegt.
Rusland
De delegatie van de Russische Federatie wees deze claims af en zei dat de regering in Washington en degenen die er blindelings achteraan liepen - genoemd worden Londen en Parijs - met opzet de internationale spanningen opvoerden en zonder enige rechtvaardiging deelnamen aan een confronterend beleid tegen de Russische Federatie en Syrië. De Verenigde Staten en haar partners begrepen de potentiële gevolgen van hun roekeloze geopolitieke experiment in het Midden-Oosten niet, zei hij, benadrukkend dat de Westerse hoofdsteden geruchten oppakken die verspreid worden door niet-gouvernementele organisaties, de Witte Helmen en de media. Hij benadrukte dat het gebruik van sarin of chloorgas in Douma niet was bevestigd en pleitte voor een snel onderzoek en dat Westerse politici hun retoriek zouden verminderen.
Syrië
De vertegenwoordiger van Syrië was het ermee eens dat de leugens van sommige permanente leden van de Raad conflicten hadden aangewakkerd, onder meer in Vietnam, het Koreaanse schiereiland en Irak. Nu probeerden ze volgens hem Syrië te verslaan. Benadrukkend dat de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk graag bijeenkomsten van de Raad hielden op basis van verzonnen informatie, memoreerde hij dat de Syrische regering de Raad, de OPCW en het gemeenschappelijk onderzoeksmechanisme bij vele gelegenheden had gewaarschuwd voor terroristische groeperingen die over chloor en sarin beschikten.
De Witte Helmen zouden bewijsmateriaal en Hollywood-achtige scènes fabriceren die bedoeld waren om opruiing tegen Syrië en zijn bondgenoten aan te wakkeren. Het Syrische leger had geen chemische wapens, omdat die onder toezicht van de Verenigde Staten reeds waren vernietigd, zo benadrukte hij.
Verder spraken ook vertegenwoordigers van Nederland, China, Zweden, Polen, Ethiopië, Ivoorkust, Equatoriaal-Guinea, Kazachstan, Koeweit, Bolivia en Peru.
De vergadering begon om 15:02 uur en eindigde om 17:45 uur.
