De markt speculeert op een snelle stijging van de beleidsrente door de Fed. De prijsinflatie loopt overal in de wereld op, vanwege de nieuwe lockdowns in China, de Russische inval in Oekraïne en de naweeën van de coronacrisis. De 2-jaars rente is erg snel gestegen in anticipatie op renteverhogingen en staat op het moment van schrijven al op meer dan 2,5%. De markt heeft voor dit jaar al 9 tot 12 renteverhogingen ingeprijsd.
De voorzitter van de Fed, Jerome Powell, heeft al aangegeven dat de komende renteverhoging wel eens hoger uit kan pakken dan de markt nu verwacht. Dat moet hij wel doen, omdat anders de geloofwaardigheid van de Fed in het geding komt. Het verschil tussen de 2-jaars rente en de beleidsrente is namelijk erg groot geworden. Zie ook onderstaande grafiek van de situatie begin februari. Het verschil tussen de renteverwachting en de beleidsrente is sindsdien alleen maar groter geworden. Het geeft aan dat de Fed erg achter de feiten aanloopt.
De markt anticipeert op een scherpe verhoging van de beleidsrente door de Fed (Bron: CME)
Fed loopt alweer achter de feiten aan
De renteverhogingen zijn te laat op gang gekomen. We verkeren inmiddels in een situatie dat de mondiale economie richting economische recessie drijft. Is het beleid van de Fed net als in 2018 voorbode van nieuwe onrust in financiële markten? Zal de marktrente blijven stijgen, of komt een nieuwe daling in zicht? En zal de Fed net als toen haar beleid met 180 graden moeten omdraaien richting een lagere beleidsrente? En zal ze dan ook haar QE-beleid, het massaal opkopen van staatsleningen, bedrijfsleningen en hypotheekleningen, weer moeten hervatten? De Nasdaq, de Amerikaanse index van technologieaandelen, liet deze week in ieder geval al een daling van bijna 4% zien en staat nu op het laagste punt van de afgelopen zes weken. Een voorbode?
Correctie Nasdaq door koerswijziging Fed (Bron: StockCharts.com)
Prijsinflatie
De snel oplopende prijsinflatie is voor analisten ook een indicatie dat over de hele linie de rentes nog verder omhoog zullen gaan. We schreven eerder dat de recente rentestijging al voor flink veel pijn heeft gezorgd in de markt van staatsleningen. Dat komt omdat de rente afgelopen jaren juist alleen maar verder is gedaald. En lagere rentes rechtvaardigen hogere obligatiekoersen. Beleggers die recent instapten namen dus een groot risico op verlies als de rente zou gaan stijgen. De zogenaamde duration was groot. Inmiddels kijken beleggers in deze markt aan tegen een koersverlies van $11 biljoen. Dat is het grootste verlies sinds begin jaren ‘80.
Maar gaat de rente vanaf hier ononderbroken verder omhoog? Het zou betekenen dat de ‘moeder aller bubbels’ ineen gaat klappen. En dat ze daarmee alle andere bubbels die erop zijn gebouwd mee naar beneden zal sleuren. Als dit gebeurt zal er snel een einde komen aan de oplopende prijsinflatie. Inzakkende financiële markten werken namelijk deflatoir. Ook als er geen scherpe correctie komt op de beurzen, is de oplopende prijsinflatie lastig vol te houden. Want het zorgt voor afnemende koopkracht, dalende consumentenbestedingen en een stagnerende economie.
Niet alleen de prijsstijgingen van goederen en diensten, maar ook de rentestijgingen zorgen er voor dat mensen gaan kiezen voor noodzakelijke uitgaven. Ze gaan beknibbelen op luxe en vertier. Alle uitgaven op krediet, zoals auto’s, reizen en huizen, zullen minder vaak over de toonbank gaan. Die worden namelijk niet betaald met spaargeld, maar veelal met leningen. En die worden duurder als de rente blijft stijgen. Zeker in landen waar veel op krediet wordt gekocht, zoals in de VS. Hogere rente zorgt dus voor vraaguitval en een stagnerende economie.
China
En dan is er nog China. De koers van de Chinese yuan daalde maar liefst met 3% in een week ten opzichte van de dollar. De laatste keer dat dit gebeurde, in 2015, volgde een periode van financiële schokken en economische onzekerheid. De Chinese centrale bank injecteerde toen enorme bedragen in de economie om krimp te voorkomen. Het zorgde er ook voor dat westerse centrale banken de beleidsrente niet konden verhogen.
Nu is het anders. De Chinese economie is verzwakt en er zijn weer lockdowns om de verspreiding van covid te voorkomen. Het is een nieuwe aanslag op de aanvoerlijnen. Denk bijvoorbeeld aan de opstopping in de haven van Shanghai. Door de lockdowns loopt het laden en lossen van goederen veel vertraging op. De Chinese economie kan door dit beleid snel verslechteren. Als de Fed in dit klimaat de beleidsrente verhoogt, kan kapitaalvlucht uit Azië snel op gang komen. Een mondiale recessie is dan een gegeven.
Lange wachttijden in de haven van Shanghai
Conclusie
Al met al zijn de economische en financiële vooruitzichten somber. De prijsinflatie kan door de verstoorde aanvoerlijnen en de strijd tussen Rusland en Oekraïne hoog blijven. Als dit gepaard gaat met economische stagnatie verkeren we net als in de jaren ‘70 in een stagflatie scenario. Volatiliteit in financiële markten zal hierdoor toenemen. Of de al instabiele financiële markt dit kan opvangen is de grote vraag. De illiquiditeit neemt toe, te zien aan de sterke dollar. De laatste keer dat er onrust ontstond, in maart 2020, kon de Fed niet anders dan massaal ingrijpen om een complete meltdown te voorkomen. Het was het begin van dalende rentes en QE. Komt er nu ook weer een omslag?
