De ECB maakte vandaag haar nieuwe inflatiedoelstelling bekend. In plaats van te streven naar een inflatie van dicht bij, maar beneden de 2% gaat de centrale bank over op een symmetrische doelstelling van 2%. Dat betekent dat ze voortaan een hogere inflatie zal tolereren, mits deze op lange termijn rond de doelstelling van 2% blijft. Daarmee krijgt de centrale bank meer ruimte om langer door te gaan met haar ruime monetaire beleid.
Deze aanpassing van de inflatiedoelstelling is onderdeel van een strategische review van het monetaire beleid van de centrale bank. Dat gebeurde voor het laatst in 2003, toen het monetaire en financiële landschap er heel anders uitzag dan nu. De eurozone kende toen geen negatieve rente en het opkopen van staatsobligaties gebeurde toen alleen in Japan. Nu staat de rente al jaren op nul en is het balanstotaal gestegen tot bijna €8 biljoen.
Symmetrische inflatiedoelstelling
De ECB kwam de laatste maanden verder onder druk te staan door de oplopende inflatie. Deze dreigde boven de inflatiedoelstelling van 2% te komen, maar de centrale bank vond het nog te vroeg om het monetaire beleid te versoberen. Daarom besloot ze vorig jaar haar mandaat nog eens tegen het licht te houden. Het resultaat van deze evaluatie is een verruiming van de inflatiedoelstelling, waardoor het opkoopprogramma nog niet afgebouwd hoeft te worden.
Deze nieuwe inflatiedoelstelling bevestigt nogmaals dat monetaire stabiliteit voorrang krijgt boven prijsstabiliteit. Een hoge inflatie is dus niet langer een probleem, voor zover de centrale bank daar überhaupt invloed op kan uitoefenen. Het betekent dat de ECB haar rentetarieven langer laag kan houden, wat ongunstig is voor spaarders. Die krijgen tegenwoordig vanaf een bepaalde grens, bij de meeste banken €100.000, te maken met negatieve rente.
Huizenprijzen en inflatie
Een andere uitkomst van de strategische evaluatie is dat de centrale bank de woonlasten van huishoudens met een koopwoning wil meenemen in de inflatieberekeningen. Daarmee zou het officiële inflatiecijfers, de zogeheten Harmonised Index of Consumer Prices (HICP), beter aansluiten bij de werkelijke inflatie. Volgens de ECB is dit een traject van meerdere jaren, maar tot die tijd wil de centrale bank wel meer aandacht besteden aan inflatieberekeningen die de woonlasten wel meenemen.
Klimaatbeleid
Opvallend is dat de ECB in haar strategische evaluatie ook aandacht geeft aan klimaatbeleid. Daarover schrijft ze het volgende:
"Het adresseren van klimaatverandering is een wereldwijde uitdaging en heeft prioriteit in het beleid van de EU. Binnen haar mandaat moet de Raad van Bestuur erop toezien dat het Eurosysteem - in lijn met de klimaatdoelen van de EU - rekening houdt met de effecten van klimaatverandering ten aanzien van het monetaire beleid."
Dit kan tot uiting komen in bijvoorbeeld het opkoopprogramma voor obligaties. De centrale bank kan besluiten meer obligaties met een groen label te kopen en minder of geen obligaties van vervuilende bedrijven die zouden bijdragen aan de klimaatverandering. Daarmee geeft de centrale bank een meer politieke invulling aan haar mandaat.
Marktneutraliteit
Dit is een significante aanpassing in het monetaire beleid, omdat ze het principe van marktneutraliteit daarmee loslaat. In het verleden was het zo dat de ECB met haar opkoopprogramma de markt spiegelde. Dat betekent dat de obligaties op de balans van de centrale bank dezelfde samenstelling hadden als in de markt.
Dit principe werd aan het begin van de coronacrisis al losgelaten met de lancering van het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP). Onder dit opkoopprogramma kan de centrale bank naar eigen inzicht meer obligaties kopen van specifieke landen. In de praktijk betekende het dat de ECB naar verhouding veel meer staatsobligaties van de zuidelijke landen kon opkopen.
Conclusie
De uitkomst van deze strategische evaluatie van de centrale bank is dat ze de komende jaren een ruim monetair beleid zal blijven voeren. Dat is zeer ongunstig voor spaarders. Ook neemt de centrale bank met haar klimaatdoelstelling meer afstand van haar principe van marktneutraliteit. Dat betekent dat het monetaire beleid meer politieke kleur krijgt. De ECB houdt vol dat prijsstabiliteit haar primaire doelstelling is, maar uit de evaluatie van het monetaire beleid blijkt wat anders. Spaarders zijn dus gewaarschuwd.
Lees ook:
