De coronacrisis heeft voor grote verdeeldheid onder de bevolking gezorgd. De aanpak door de verschillende overheden wordt voor een belangrijk deel van de bevolking gevolgd, maar er is sprake van toenemende kritiek hierop. Een aanzienlijk deel van de bevolking volgt in blinde gehoorzaamheid alle maatregelen. Belgische hoogleraar psychologie Mattias Desmet heeft beschreven waar die volgzaamheid vandaan komt. Zijn theorie is bekend geworden met de naam Mass Formation Psychosis. Mensen lopen dan in een staat van psychose als een kudde achter een betwistbare waarheid aan.
Bredere bekendheid kreeg de term via Dr. Robert Malone die erover sprak in de populaire podcast van Joe Rogan. Malone is een criticus van het mainstream coronabeleid en heeft daarmee een grote aanhang bereikt. De Joe Rogan podcast waarin Malone wordt geïnterviewd bereikte meer dan 11 miljoen luisteraars in een weekend. Google heeft op alle mogelijke manieren deze term proberen weg te moffelen, maar het is toch een heel groot topic geworden in social media. De theorie van Desmet kent vier fases of kenmerken waar aan moet worden voldaan om een maatschappij in psychose te krijgen. Zie ook deze video:
1.) Gebrek aan sociale verbondenheid;
2.) Het leven als zinloos, doelloos en ledig beschouwen;
3.) Breed gedeeld gevoel van onvrede en dat dingen niet kloppen;
4.) Breed gedeeld gevoel van ongerichte boosheid en agressie.
Madness of Crowds
De theorie van Desmet lijkt overigens erg veel op die van Charles MacKay. In zijn beroemde boek ‘Madness of Crowds’ uit 1841 beschreef MacKay onder andere over de massa psychose van beleggers in aandelen. Wat Desmet dus ziet gebeuren in de wereld rondom het thema Covid, zag MacKay al haarscherp in de beleggerswereld. En als we ons in het huidige tijdperk van lage rentes en overal opduikende financiële bubbels verdiepen, dan zien we dezelfde mechanismen. Een belangrijke voorwaarde voor het creëren van massa psychose is een gedesoriënteerde staat van zijn. De vier voorwaarden van massa psychose tezamen zorgen voor deze staat van zijn.
Als we kijken naar de economische realiteit van de afgelopen dertien jaar, dus sinds de kredietcrisis, dan kunnen we constateren dat er in de mainstream media onafgebroken een beeld is geschetst van economische groei en effectiviteit van het beleid van centrale banken. En daar valt nogal wat op af te dingen. Zoals duidelijk te zien is op onderstaande grafieken, staat de reële economie er in landen als de VS, Groot Brittannië, Canada en Australië nu slechter voor dan na de twee lange depressies die de wereld eerder heeft gekend: de Lange Depressie (1873-96) en de Grote Depressie (1929-47).
Eurodollar crisis
De grafieken zijn gemaakt door Emil Kalinowski. Hij presenteert samen met Jeffrey Snider van Alhambra Investment de YouTube serie ‘Eurodollar University’. Kalinowski heeft van 28 landen (waarvan dus de vier hieronder) de twee perioden van economische depressie gekozen en vergelijkt die met de periode van economische groei vanaf 2008, de kredietcrisis dus. En wat blijkt? Kijkend naar bbp per persoon is de economische opleving en groei na de kredietcrisis van 2008 zwakker en langzamer dan in vergelijking met die van de twee periodes van depressie:
Economisch herstel na verschillende economische crisis in de Verenigd Staten
Herstel na verschillende economische crisis in het Verenigd Koninkrijk
Economisch herstel na verschillende economische crisis in Canada
Herstel na verschillende economische crisis in Australië
Jeffrey Snider heeft berekend hoeveel de economie van de VS bijvoorbeeld is achtergebleven ten opzichte van een voortzetting van de trend van economische groei van voor 2008: $6 biljoen in 2021. In 2021 was de Amerikaanse economie $19 biljoen in omvang, maar die had dus $25 biljoen kunnen zijn, ware het niet dat de kredietcrisis de trend heeft afgevlakt. Cumulatief mist de Amerikaanse economie daarmee $50 biljoen, aldus Snider.
Neergaande trendlijnen
Op mondiaal niveau gaat het om veel hogere bedragen. Zo is ook trendmatige groei van de wereldhandel niet meer teruggekeerd naar die van voor 2008. Op een grafiek hieronder van de WHO, de Wereldhandelsorganisatie, is dit goed te zien. De groene stippellijn is de trendmatige groei voor 2008, dat pad is dus niet meer gevolgd na de kredietcrisis. De oranje stippellijn is die van de trendmatige groei voor de financiële crisis als gevolg van de lockdown maatregelen van maart 2020.
Wereldhandelsvolume niet volledig hersteld naar oude groeitrend
Snider schrijft dat de mate van sociale onrust die ontstaat is af te lezen uit de afname van het economisch groeipotentieel. Sociale onrust wordt groter naarmate de economische groei sneller afneemt. In de grafiek hieronder laat Snider de achtergebleven economische groei na de kredietcrisis en na de coronacrisis zien tegen de achtergrond van de groei van de bankbalans van de Fed. Die blijkt eerder een reactiefunctie te vervullen dan dat het effect heeft gehad.
De economie groeit in een structureel lager tempo sinds de kredietcrisis van 2008
Onzichtbare depressie
Hoewel de depressie er voor bijvoorbeeld de VS dieper inhakte, stond de economie er in de eerdere twee depressies na tien jaar beter voor dan nu het geval is. Het algehele gevoel van malaise waar we nu mee te maken hebben is dan ook niet vreemd. Ook is het niet vreemd dat de bevolking de boodschap van de media en de politiek steeds meer begint te wantrouwen, want om zich heen zien ze een heel andere en slechter functionerende economie. Goed is ook te zien dat in het Verenigd Koninkrijk de situatie vergelijkbaar is met die van toen en nu zelfs verder wegglijdt.
Toch komen de mainstream media, economen en centrale bankiers vooral met juichverhalen over de economie. Dit geeft een grote mate van desoriëntatie bij het grote publiek, omdat de levensstandaard van een steeds grotere groep mensen helemaal niet verbetert. Denk bijvoorbeeld aan de lonen die sterk achterblijven bij de stijgende kosten van levensonderhoud en de stijgende huizenprijzen. Het is ook veelzeggend dat het vertrouwen van het publiek in de instituties, de politiek en de media de afgelopen jaren sterk is verminderd. Het is een interessante gedachte dat deze desoriëntatie aan de basis staat van wat Desmet Mass Formation Psychosis noemt.
