Het besteedbare inkomen van huishoudens in Nederland is de afgelopen veertig jaar amper toegenomen, zo blijkt uit een nieuw onderzoek van de Rabobank. De stagnatie is voor een deel te verklaren door het feit dat huishoudens gemiddeld steeds kleiner worden, maar veel bepalender is dat er meer geld bij bedrijven blijft hangen en dat de overheid een steeds groter deel van het nationale inkomen naar zich toe trekt.
Uit het onderzoek van de Rabobank blijkt dat een gemiddeld huishouden in 2014 - gecorrigeerd voor inflatie - vrijwel hetzelfde besteedbare inkomen had als een gemiddeld huishouden in 1977. Dat terwijl het gemiddelde inkomen van huishoudens er in de jaren zestig en zeventig aanzienlijk verbeterde. In deze periode verdubbelde het inkomen zelfs, ook na correctie voor de inflatie.
Kleinere huishoudens
Volgens de Rabobank is de stagnatie voor een deel te verklaren door het feit dat huishoudens gemiddeld kleiner zijn geworden. Bestond een huishouden in 1977 nog gemiddeld uit 2,9 personen, anno 2014 was dat gedaald tot een gemiddelde van 2,2 personen. Een kleiner huishouden heeft in absolute termen lagere kosten, maar omgerekend per persoon worden de vaste lasten hoger. Dat heeft een drukkend effect op het besteedbare inkomen van huishoudens op een landelijk niveau.
Besteedbaar inkomen van huishoudens is amper toegenomen (Bron: Rabobank, CBS)
Meer geld bij bedrijven en overheid
Huishoudens krijgen een steeds kleiner deel van het nationale inkomen, terwijl het aandeel van bedrijven en de overheid toeneemt. Onderstaande grafieken laten zien dat er in de jaren negentig nog meer dan 62% van het nationale inkomen naar huishoudens ging, terwijl dat sinds 2010 was teruggelopen tot slechts 54%.
Het besteedbare inkomen van huishoudens staat onder druk door een toenemende belastingdruk. Was de overheid in de jaren negentig goed voor 24% van het bbp, sinds 2010 is dat opgelopen tot meer dan 28%. Het vrij besteedbare inkomen van de private sector staat onder druk, omdat er steeds meer geld naar de publieke sector gaat.
Een andere opvallende trend is dat er steeds meer inkomen naar bedrijven gaat. Dat is niet alleen het resultaat van een beleid van loonmatiging, maar ook van fiscale regelgeving. Belastingtechnisch is het aantrekkelijker om vermogen binnen de onderneming te houden, terwijl de multinationals om belastingtechnische reden vermogen naar het buitenland wegsluizen.
De volgende grafieken laten het aandeel van huishoudens, bedrijven en de overheid zien in het totale nationale inkomen in Nederland. Voor meer informatie verwijzen we naar de publicatie van de Rabobank.
Huishoudens krijgen steeds kleiner deel van nationaal inkomen (Bron: Rabobank, CBS)
Aandeel van niet-financiële bedrijven is sterk toegenomen (Bron: Rabobank, CBS)
De overheid trekt steeds meer geld naar zich toe (Bron: Rabobank, CBS)
