De wereldwijde schuldenberg is dit jaar al met $15 biljoen gestegen tot een totaal van $272 biljoen in september. Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Institute of International Finance (IIF) over de wereldwijde schulden. Overheden, vooral in ontwikkelde economieën, waren dit jaar verantwoordelijk voor bijna de helft van deze stijging. Zorgwekkend is dat deze schulden steeds minder economische groei opleveren.
De totale schuldenberg van ontwikkelde economieën steeg in het derde kwartaal naar 432% van het bbp, tegenover 380% eind vorig jaar. In opkomende economieën steeg de totale schuldenquote naar 250%. China zit daar met een schuldenquote van 335% van het bbp tussenin. Deze stijging komt voor rekening van de coronacrisis, want overheden hebben dit jaar op grote schaal gestimuleerd om de economie overeind te houden.
In de Verenigde Staten stijgt de totale schuldenlast dit jaar met $9 biljoen naar een totaal van $80 biljoen. Daarvan komt $3,7 biljoen voor rekening van het begrotingstekort van de overheid. De Amerikaanse staatsschuld steeg in het derde kwartaal van dit jaar naar 127,2%, tegenover 101,7% een jaar eerder. In de eurozone liep de schuldenquote in een jaar tijd op van 101,7% naar 115,1% van het bbp.
Steeds minder productieve schulden
De schuldenberg stijgt al jaren en dat is op zichzelf geen nieuws meer. Wel is de snelheid waarmee de schulden nu toenemen zorgwekkend te noemen. Zo is de wereldwijde schuldenlast sinds 2016 met $52 biljoen toegenomen, terwijl dat in de vier jaar daarvoor nog maar $6 biljoen was. Dat komt vooral, maar zeker niet alleen, door de coronacrisis van dit jaar. Ook in voorgaande jaren werd er al veel meer geleend.
Zorgwekkend is ook dat die extra schulden steeds minder economische groei opleveren. Zo groeide de wereldeconomie sinds 2016 met gemiddeld 2,9% per jaar, tegenover 2,8% per jaar in de voorgaande periode. Al die extra schuld leverde geen extra economische groei op, wat betekent dat de houdbaarheid van die enorme schuldenberg steeds problematischer wordt. Het zal steeds moeilijker worden om de schulden terug te betalen, indien deze niet voor meer productiviteit zorgen.
Doorrollen van schulden
De wereldeconomie zal dit jaar door de coronacrisis naar schatting met 4,4% krimpen. Dat betekent dat het voor sommige landen veel moeilijker zal worden om schulden af te lossen en leningen door te rollen. Tot en met eind volgend jaar moeten opkomende economieën voor $7 biljoen aan leningen doorrollen, waarvan 15% in dollars genoteerd staat. Dat maakt het aflossen van schulden voor zwakkere economieën veel lastiger, ondanks de extreem lage rente die ontwikkelde economieën betalen.
Deze wereldwijde schuldenproblematiek kan volgens IIF-directeur Sonja Gibbs leiden tot een 'Japanificatie' van de wereldeconomie. Dat betekent dat meer landen te maken zullen krijgen met lage economische groei, lage inflatie en een toename van het aantal zombiebedrijven. De economie van Japan zit al meer dan twintig jaar gevangen in dit scenario.
