Het vertrouwen in de traditionele media is naar een historisch dieptepunt gedaald. Dat blijkt uit de jaarlijkse vertrouwensbarometer van Edelman. Uit het onderzoek in 28 landen blijkt dat er in de meeste landen sprake is van een toenemend wantrouwen. Niet alleen tegen de gevestigde media, maar ook tegen de sociale media. Het vertrouwen in de sociale media platforms bereikte zelfs een dieptepunt van 27%. Ook laat het onderzoek een dalende trend zien van het vertrouwen in overheden en experts.
In de Verenigde Staten had voor het eerst minder dan de helft nog vertrouwen in de traditionele media. Van alle respondenten was 56% het eens met de stelling dat journalisten en verslaggevers opzettelijk proberen mensen te misleiden, door onwaarheden te vertellen of zaken te overdrijven. Ongeveer 58% was van mening dat de meeste nieuwsorganisaties meer bezig zijn met het ondersteunen van een ideologie of politieke positie dan met het informeren van het publiek.
Vertrouwen in traditionele media naar dieptepunt in de VS (Bron: Edelman, grafiek via Axios)
Vertrouwen in de media daalt
De presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten hebben niet bijgedragen aan het vertrouwen. Edelman hield een nieuwe peiling na de verkiezingsuitslag, waaruit bleek dat het vertrouwen in de traditionele media onder Republikeinen tot 18% was gedaald. Veel Trump-stemmers betwisten de verkiezingsuitslag en vinden dat Biden op een onrechtmatige manier is verkozen. Daardoor is ook het vertrouwen in de overheid onder Trump-aanhangers verder gedaald. Slechts 30% van hen geeft aan nog vertrouwen te hebben in de overheid, terwijl dat voor de presidentsverkiezingen nog 46% was.
De sociale media profiteren echter niet van deze ontwikkeling. Onder toenemende druk van overheden om 'desinformatie' aan te pakken gaan deze platforms steeds vaker over tot censuur. Het verwijderen van accounts en het tegenhouden van bepaalde informatie zorgt voor een toenemend wantrouwen ten aanzien van de sociale media. Zo besloot twitter eerder deze maand het account van Donald Trump te verwijderen, terwijl Facebook zijn account voor onbepaalde tijd blokkeerde.
De machtspositie van bedrijven als Google, Facebook en Twitter gaat verder dan alleen hun eigen platform. Veel traditionele media zijn afhankelijk van advertentie-inkomsten, die in toenemende mate worden opgeslokt door de grote techbedrijven. Daardoor wordt het voor traditionele media moeilijker om te investeren in goede onderzoeksjournalistiek en een netwerk van correspondenten. Zij worden daardoor steeds afhankelijker van de grote persbureaus, waardoor de traditionele media inhoudelijk steeds meer op elkaar lijken.
Lees ook:
- Video: Cees Hamelink over factcheckers, censuur en social media
- Column: Bestrijding nepnieuws wordt censuur?
- Is er nog een toekomst voor de gevestigde media?
- Politici, overheden en media hebben zich vervreemd: democratie in crisis
- De macht van de persbureaus (Geotrendlines Insider)
