De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson heeft zich openlijk uitgesproken tegen de aanleg van de Nord Stream 2 pijpleiding, omdat Europa daarmee nog afhankelijker wordt van aardgas uit Rusland. In een bijeenkomst met de Poolse minister van Buitenlandse Zaken in Warschau zei Tillerson daar het volgende over:
"Net als Polen is ook de Verenigde Staten tegen de Nord Stream 2 pijpleiding. We zien het als een ondermijning van de algemene energieveiligheid en stabiliteit van Europa en het geeft Rusland nog een instrument om energie als een politiek wapen te gebruiken."
De positie van de Verenigde Staten ten aanzien van dit onderwerp was al bekend, aangezien de Amerikaanse sancties tegen Rusland die sinds vorig jaar van kracht zijn zich specifiek richten op de energiesector. Maar tot op heden heeft de regering in Washington zich nog niet zo duidelijk uitgesproken tegen de aanleg van de Nord Stream 2.
Nord Stream 2
De Nord Stream 2 is een nieuwe pijpleiding van Rusland naar Duitsland met een capaciteit van 55 miljard kubieke meter aardgas per jaar. Het is een gezamenlijk project van het Russische Gazprom (50%) met het Duitse Wintershall en Uniper, het Oostenrijkse OMV, het Nederlands-Britse Shell en het Franse Engie (ieder voor 10%). Deze energiebedrijven investeren samen miljarden in de bouw van deze pijpleiding, waarmee Europa meer goedkoop aardgas uit Rusland kan importeren.
De Verenigde Staten vrezen dat Rusland met de aanleg van een tweede pijpleiding meer politieke macht kan uitoefenen op Europa en dat de Verenigde Staten buitenspel worden gezet op de Europese energiemarkt. Om dat te voorkomen bracht Trump vorig jaar een bezoek aan Polen, waar hij de bondgenoten in het oosten van Europa aanspoorde om Amerikaanse schaliegas te kopen.
In dit nieuwe Amerikaanse energiebeleid speelt Polen een belangrijke rol, omdat dit land het centrale verdeelpunt moet worden voor het vloeibare aardgas uit de Verenigde Staten. Vanuit Polen wordt LNG weer omgezet naar aardgas dat via pijpleidingen naar andere centraal-Europese landen geëxporteerd kan worden.
Hoe afhankelijk is Europa?
Europese regeringsleiders zijn zich bewust van deze geopolitieke dynamiek en hebben daarom afspraken gemaakt voor één interne energiemarkt binnen de Europese Unie, die meer flexibiliteit biedt ten aanzien van de productie en levering van elektriciteit en aardgas. Dat leverde uiteindelijk het Third Energy Package op, een nieuwe overeenkomst waarmee het op termijn makkelijker wordt om aardgas uit andere landen te importeren.
Volgens cijfers van olieproducent BP zijn Rusland (35%), Noorwegen (23%) en Algerije (10%) de belangrijkste externe leveranciers van aardgas voor de Europese Unie. Er is dus wel een grote afhankelijkheid van Rusland, maar tegelijkertijd heeft Europa ook voldoende mogelijkheden om aardgas uit andere landen te importeren.
Vloeibaar aardgas kan immers over de hele wereld verscheept worden, terwijl Rusland zich met de aanleg van de tweede Nord Stream pijpleiding ook meer afhankelijk maakt van afnemers in Europa. Die afhankelijkheidsrelatie werkt dus twee kanten op. Dat verklaart ook waarom Rusland nieuwe gaspijpleidingen naar China aanlegt en waarom ze miljarden heeft geïnvesteerd in de aanleg van de Yamal LNG terminal. Via deze terminal kan Rusland grote hoeveelheden aardgas omzetten naar vloeibaar aardgas voor export naar de rest van de wereld.
