Het aantal slechte leningen op de balans van Europese banken zal door de coronacrisis meer dan verdubbelen. Dat schrijft de Europese Bankautoriteit (EBA) in een nieuw rapport over de impact van het coronavirus. Veel meer huishoudens en bedrijven zullen door de crisis in moeilijkheden komen, waardoor het aantal wanbetalingen zal toenemen. Met name in de zuidelijke landen neemt het aantal slechte leningen schrikbarend toe.
Meer slechte leningen
Stond er vorig jaar €529 miljard aan slechte leningen op de Europese bankbalansen, dit jaar zal dat volgens de EBA oplopen tot meer dan €1.000 miljard. Daarmee is het aantal slechte leningen weer terug op het oude recordniveau van eind 2014. Toen steeg het aantal slechte leningen in de nasleep van de Europese schuldencrisis ook al naar meer dan €1.000 miljard.
De grootste schuldenproblemen vinden we nog altijd in de zuidelijke landen. Zo was het percentage slechte leningen in Griekenland en Cyprus het grootst met respectievelijke 35% en 19%. Kijken we naar het totaalbedrag aan slechte leningen, dan komen Frankrijk en Italië bovenaan het Europese lijstje met respectievelijk €120 en €116 miljard. Ook Spaanse banken hebben met €79 miljard een grote portefeuille van slechte leningen op hun balans staan.
Onderstaande grafieken laten de situatie zien van eind 2019. Dat is dus nog voor de uitbraak van het coronavirus in Europa. Volgens het EBA zal het totaalbedrag aan slechte leningen op balansen van Europese banken verdubbelen. Dat betekent dat de situatie nu al veel slechter is dan deze grafieken op basis van de laatste volledige data uit het rapport laten zien.
Hoogste percentage slechte leningen in Griekenland en Cyprus
De grootste portefeuilles van slechte leningen vinden we in Frankrijk en Italië
Vooral de bouwsector blijkt kwetsbaar in een nieuwe crisis
Buffers banken hard geraakt
Uiteraard hebben banken na de financiële crisis van 2008 hun buffers versterkt om een nieuwe crisis beter op te kunnen vangen. Zo wisten Europese banken hun gemiddelde kapitaalbuffer (CET1) tussen eind 2009 en eind 2019 te versterken van 9% naar 15%. Ook heeft de Europese bankensector de afgelopen vijf jaar haar portefeuille van slechte leningen sterk weten af te bouwen, door afschrijvingen en slechte leningen van de balans te halen. Daardoor stonden ze er aan het begin van deze crisis beter voor dan aan de vooravond van de kredietcrisis van 2008.
Door de coronacrisis dreigt deze opgebouwde buffer geheel te verdampen. Volgens de EBA zijn de omstandigheden voor banken sinds februari aanzienlijk verslechterd. Europese banken zijn afhankelijker geworden van liquiditeitssteun van centrale banken. Ook zullen ze de komende maanden verder interen op hun buffers. Volgens een in 2018 uitgevoerde stresstest van de EBA kunnen banken door deze crisis 230 tot 380 basispunten van hun CET1 kapitaalbuffer verliezen. In dat scenario zitten banken nog maar een procentpunt boven de minimale buffer die ze moeten aanhouden.
Reddingsplan voor de bankensector?
Door de toegenomen buffers hebben banken de eerste klap van de coronacrisis kunnen opvangen, maar de grote vraag is of ze genoeg reserves op de botten hebben om een tweede golf van economische fall-out op te vangen. De Rabobank verwacht dit jaar al een verdubbeling van de kredietverliezen, wat betekent dat er waarschijnlijk veel meer banken zijn die grotere verliezen verwachten.
De groeiende portefeuille van slechte leningen hangt als een donkere wolk boven de bankensector. Als meer bedrijven en huishoudens in de problemen komen en hun schulden niet meer kunnen betalen, dan hebben uiteindelijk ook de banken een probleem. De financiële markten hebben dat ook al in de gaten, want de Europese bankaandelen hebben na de harde koersval van maart nauwelijks herstel laten zien. Dat terwijl de aandelenmarkt als geheel inmiddels de helft van het koersverlies heeft ingelopen.
Het is dan ook geen toeval dat José Manuel Campa, de voorzitter van de Europese Bankautoriteit, in een interview met Reuters al pleitte voor noodsteun aan de bankensector. Dat zou gefinancierd kunnen worden vanuit het Europese herstelfonds van €500 miljard dat Frankrijk en Duitsland onlangs presenteerden.
Aandelen van Duitse banken naar nieuw dieptepunt door coronacrisis (Bron: Bloomberg, via Holger Schaepitz)
