Volgens beleggingsgoeroe Jim Rogers zal de volgende bear market de meest heftige zijn die we ooit hebben meegemaakt. In een besprek met Bloomberg benadrukte hij dat de wereldwijde schuldenlast sinds de financiële crisis van 2008 sterk is toegenomen en dat een nieuwe crisis daarom nog harder zal aankomen dan de beruchte crisis van bijna tien jaar geleden.
Jim Rogers durft niet te zeggen dat de aandelenmarkt op het punt staat verder weg te zakken, maar het zou hem niet verbazen als de verkoopgolf van vorige week een vervolg krijgt. In het gesprek met Bloomberg zei hij het volgende:
"Als we weer een bear market krijgen, en dat gaat een keer gebeuren, dan wordt het de ergste die we in ons leven hebben meegemaakt. De schulden zijn overal en ze zijn nu veel, veel hoger."
Jim Rogers heeft als belegger al verschillende marktcrashes meegemaakt, waaronder de crash van 1987, het uiteenspatten van de dotcom bubbel en de grote financiële crisis van 2008. Toch denkt hij dat de komende beurscrash nog heftiger zal uitpakken. De komende weken zal de volatiliteit volgens hem groot blijven, tenminste tot aan het eerstvolgende rentebesluit van de Federal Reserve in maart.
Beurscrash of correctie?
De Amerikaanse Dow Jones en S&P 500 gingen vorige week meer dan 10% onderuit, waarbij de Dow Jones index op twee handelsdagen meer dan 1.000 punten onderuit ging. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat deze graadmeter op één dag meer dan duizend punten verloor. Deze week lijken de financiële markten weer wat te stabiliseren, maar van een krachtig herstel is nog geen sprake.
Sinds het begin van de bull market in aandelen in 2009 hebben we al vier keer eerder een correctie van tenminste 10% gezien, dus in dat opzicht is de huidige correctie niet zo bijzonder. Toch zijn er meer zorgen over deze correctie, omdat er nu een reëel risico is dat de rente weer gaat stijgen.
Het rendement op Amerikaanse staatsobligaties is dit jaar voor het eerst sinds het uitbreken van de financiële crisis weer hoger dan het dividendrendement van aandelen, waardoor aandelen geen vanzelfsprekende keuze meer zijn voor beleggers die een stabiele stroom van inkomsten belangrijk vinden. De volgende grafiek van Bloomberg laat dat kantelpunt duidelijk zien.
Rente op staatsobligaties weer hoger dan dividendrendement (Bron: Bloomberg)
Angst voor stijgende rente
Beleggers vrezen dat een verdere stijging van de rente zeer negatief zal uitpakken voor de economie, omdat bedrijven en huishoudens nu veel meer schulden hebben dan in 2008. Draait de centrale bank de geldkraan dicht met nieuwe renteverhogingen, dan kan dat wel eens zeer nadelig uitpakken voor de huizenmarkt en voor de consumentenbestedingen.
Nieuwe renteverhoging door de Federal Reserve pakken waarschijnlijk negatief uit voor de economie, maar veel andere opties heeft de centrale bank niet. Houdt ze de rente nog veel langer laag, dan is de kans groot dat de inflatie uit de hand loopt, zoals aan het einde van de jaren '70 gebeurde. De inflatie was toen zo hoog dat beleggers hun toevlucht zochten in de veiligheid van goud en zilver. De goudprijs steeg toen in een paar jaar tijd van $140 naar meer dan $800 per troy ounce.
De toenmalige Fed-voorzitter Paul Volcker nam toen een drastische ingreep door de rente tot 20% te verhogen, een scenario dat met de huidige schuldenlasten van huishoudens, bedrijven en overheden compleet ondenkbaar is. Om te voorkomen dat de inflatie uit de hand loopt zal de Federal Reserve de rente binnenkort dus wel moeten verhogen.
Wat betekent dat voor goud? Historisch gezien is een stijgende rente ongunstig voor goud, maar de laatste drie renteverhogingen door de Federal Reserve gaven consequent het startschot voor een verdere stijging van de goudprijs. Blijkbaar zijn beleggers er toch niet helemaal zeker van dat ons op schuld gedreven economische groeimodel een hogere rente kan dragen.
Renteverhoging Federal Reserve blijkt gunstig voor goudprijs (Bron: Bloomberg)
Deze bijdrage van Geotrendlines verscheen eerder bij Zilvergoudwinkel
