Ik ben een beetje allergisch voor mensen die continu van de daken schreeuwen dat ons financiële systeem op instorten staat. De kans is namelijk behoorlijk groot dat je voorlopig, en misschien wel helemaal nooit, gelijk krijgt. Wie zich daarentegen aanpast aan de veranderende omstandigheden, gaat een hoopvolle toekomst tegemoet met bijpassende beleggingsrendementen.
Party like it’s 1972!
Onderstaande cover van Time uit 1972, getiteld ‘Is the U.S. Going Broke?’, gebruikte ik onlangs om mijn punt te verduidelijken. De cover laat zien dat beleggers, economen, en uiteraard de doemdenkers zich ook 50 jaar geleden al druk maakten over de hoeveelheid schuld in het systeem. In 1972 kwam er een einde aan een korte periode van bevolkingsgroei en niet veel later volgde ook de beroepsbevolking, de belangrijkste variabele die bepaalt wat de potentiële groei van een land is. Toen al kon je op je vingers natellen dat je zonder magisch middel (lees: schulden) aan groeitempo zou moeten inleveren.
We zijn er nog!
De belangrijkste conclusie meer dan 50 jaar later is dat we er nog steeds zijn. Weliswaar hebben we met z'n allen veel meer schuld aan boord, omdat we nu eenmaal per se moeten groeien, iets waarvan je je kunt afvragen of dat nu altijd het ultieme doel zou moeten zijn, maar het financiële systeem staat nog altijd overeind.
Uiteraard moest er om die vijftig jaar door te komen wel het een en ander veranderen. Overheden, geflankeerd door centrale banken, hebben de afgelopen vijftig jaar een eenvoudige truc bedacht om de almaar oplopende schulden in het gareel te houden: een steeds lagere rente. Daar was zo nu en dan een financiële crisis voor nodig, waarbij er flink wat schuld uit het systeem liep, maar uiteindelijk heeft het systeem het, met inbegrip van de Grote Financiële Crisis, gehaald op die lage rente. Ter illustratie: In 1972 lag de Amerikaanse 10-jaarsrente dik boven de 6%. Na de piek van de jaren '80, toen de inflatie volledig uit de hand liep en de rente tot 15% steeg, liep de rente in één rechte lijn omlaag. Tot 2021.
Alles heeft zijn prijs
Weliswaar zijn de rentes momenteel hoger dan we in de laatste twee decennia gezien hebben, maar op de lange termijn moeten ze laag blijven, tenzij we een nieuwe megacrisis 'accepteren.' En ook al betekent dit waarschijnlijk aantrekkelijke (nominale) rendementen voor obligaties op de weg omlaag, het risico op obligaties is ook toegenomen. Want ook al wordt de schuldenhoudbaarheid door lage rentes kunstmatig overeind gehouden, de zorgen over die enorme schuldenberg nemen wel in rap tempo toe. Tel daarbij op een verwachting dat de inflatie in de toekomst eerder op 3% dan 2% zal liggen en de risico-rendementsverhouding van (staats)obligaties is een heel stuk minder aantrekkelijk dan voorheen.
Tijd voor actie!
Het is evident hoe overheden en centrale banken het huidige groeimodel zullen verlengen: met lage rentes en hogere inflatie. Maar in plaats van daarover te somberen, is het een stuk aantrekkelijker, en leuker, om te bedenken waar je dan het beste in kunt beleggen. Voor wie mij een beetje kent en weet dat ik het Blokland Smart Multi-Asset Fund heb opgericht, zal het geen verrassing zijn: beleg in het tegenovergestelde van wat overvloedig is, in schaarse activa, kwaliteitsaandelen, Bitcoin en fysiek goud.
Een nieuwe goudstandaard?
Om met die laatste te beginnen: ik verwacht dat de (relatieve) prijsontwikkeling van goud, veroorzaakt door een structurele herbalancering van traditionele beleggingsportefeuilles met alleen maar aandelen en obligaties, zorgt voor een soort van impliciete goudstandaard. En het mooie is, ook hier heb je geen overdreven pessimistisch wereldbeeld of een gigantische toename in geopolitieke spanningen voor nodig. Dat is overigens iets anders dan veronderstellen dat alles ‘koek en ei’ is.
Hoe gaat dat in zijn werk? Neem de totale marktwaarde van alle obligaties die zijn opgenomen in de Bloomberg Aggregate Bond Index, een van de toonaangevende obligatie-indices met daarin een grote verscheidenheid aan obligaties wereldwijd. Die bedraagt momenteel iets van 65.000 miljard. Daar zitten overigens niet alle obligaties in die uitgegeven zijn, maar wel de meest gangbare en liquide. Tegenover die marktwaarde van obligaties staat een huidige marktwaarde van goud van bijna USD 18.000 miljard. Met andere woorden, de waarde van goud is ongeveer een kwart van de marktwaarde van alle obligaties in de Bloomberg Index.
Stel nu dat de marktwaarde van goud verdubbelt – iets wat ik in de komende, pak 'm beet, vijf jaar niet uitsluit – en die van obligaties blijft onveranderd. Dan staat tegenover elke dollar aan schuld niet een kwart, maar een halve dollar aan goud. Die relatieve waardestijging van goud kun je zien als een soort marktgedreven, impliciete vorm van een goudstandaard. Het is tevens een vorm van gedecentraliseerde goudstandaard. Om hiervan te profiteren moet je uiteraard wel in goud beleggen. Het Blokland Smart Multi-Asset Fund belegt voor 25% in fysiek goud veilig opgeslagen in een kluis in Zwitserland.
Waarom Bitcoin?
Als er bij het woord ‘gedecentraliseerd’ hierboven een lampje ging branden, dan is dat niet vreemd. Er bestaat immers een vorm van digitaal goud dat gebouwd is op het thema decentralisatie: Bitcoin.
In een wereld die steeds digitaler wordt, waarin ook ons geld en onze schulden bestaan uit enen en nullen, is een authentiek schaarse activa die beleggers (en spaarders) bereid zijn als 'store of value' te accepteren, bijzonder interessant. Bitcoin voldoet aan deze criteria. Bovendien heeft Bitcoin, naast een aantal kenmerken die vergelijkbaar zijn met goud, nog een aantal interessante karakteristieken:
- Bitcoin onderscheidt zich door zijn unieke schaarste, zelfs meer dan goud.
Bovendien adresseert Bitcoin twee belangrijke kwesties.
- De eerste is de afzwakkende relatie tussen geld en vertrouwen. Vertrouwen in traditionele zin is niet langer nodig aangezien elke node het grootboek kan verifiëren. Energie fungeert als scheidsrechter en zorgt ervoor dat het grootboek en zijn onderliggende blokken met elk nieuw vrijgegeven blok steeds moeilijker met terugwerkende kracht aan te passen zijn.
- Het tweede punt betreft de afwikkeling (settlement) van schaarse activa. Mensen over de hele wereld kunnen vrijwel onmiddellijk (digitale) transacties uitvoeren, maar de afwikkeling met een echte 'store of value' zoals goud duurt uren, zo niet dagen. Met Bitcoin komt met de transactie ook meteen de schaarse activa die de waarde van die transactie ondersteunt.
De prijs van Bitcoin?
Door Bitcoin als een (unieke) vorm van digitaal goud te benaderen, kun je ook een poging doen om er een prijskaartje aan te hangen. Daarbij uiteraard een dikke disclaimer dat de foutmarge rondom welke Bitcoinvoorspelling dan ook groot is.
Mijn voorspelling komt op het volgende neer: ik verwacht dat Bitcoin ergens de komende jaren, voor het gemak neem ik hier vijf jaar, een waarde kan bereiken vergelijkbaar met 30% van de verzekeringswaarde die goud weerspiegelt. Momenteel ligt dat percentage onder de 10%. Daarbij dus aangetekend dat de verzekeringswaarde van goud zelf ook flink oploopt de komende jaren, hetgeen hierboven al naar voren kwam. Op basis van de huidige verwachting en getallen kom je dan op een Bitcoinprijs van boven de USD 200.000 uit. Pin je niet teveel vast op dat getal, het is enkel een grove schatting van wat er nog mogelijk kan zijn.
Kwaliteitsaandelen – Que?
Bij de term kwaliteitsaandelen krijg ik vaak drie vragen:
- Wat voor bedrijven zijn het?
- Hoezo zijn ze schaars?
- Maar staan aandelen niet ontzettend hoog?
De eerste twee vragen worden beantwoord door de definitie te geven die ik hanteer: kwaliteitsbedrijven zijn ondernemingen met een sterk bedrijfsmodel en duurzame concurrentievoordelen. Ze hebben weinig schulden, stabiele winsten die beperkt afhangen van de economie, en hebben bewezen in te kunnen spelen op veranderingen. Met andere woorden: kwaliteitsbedrijven zijn bijzonder, uniek, en dus schaars.
Tot slot, met betrekking tot de vraag of aandelen niet ‘te hoog’ staan: dat weet je natuurlijk nooit, maar op basis van het verleden zijn ‘all-time highs’ slechte momenten om uit te stappen. Daarover het volgende:
De bovenstaande grafiek laat het waardeverloop zien van een belegging van 100 Amerikaanse dollars sinds 1926, gecorrigeerd voor inflatie. De blauwe lijn toont de waarde wanneer je altijd in aandelen zou zijn belegd, terwijl de groene lijn het waardeverloop laat zien wanneer je elke maand dat de beurs op een record sloot, uit aandelen zou zijn gestapt en naar kas was gegaan. In het eerste geval kom je uit op een inflatiegecorrigeerde waarde van 85.000 Amerikaanse dollars en in het tweede op bijna 8.800 dollars. Dat is bijna een factor 10(!) verschil. Uitstappen als de beurs een recordhoogte bereikt, is simpelweg desastreus voor je rendement.
Hier nog enkele opmerkingen om de kracht van beursrecords te onderstrepen:
- Van alle maanden sinds 1926 sloten aandelen in bijna één derde op een record. Beursrecords komen dus heel vaak voor.
- Uiteraard heeft geen enkele belegger een horizon van bijna 100 jaar. Maar ook over de afgelopen 10, 20, 30 en 50 jaar loop je enorm veel rendement mis door uit te stappen op records.
- Sterker nog, het rendement op aandelen was één, twee, en drie jaar ná het bereiken van het record hoger dan gemiddeld.
De Handrem
Dat je op all-time highs niet uit moet stappen betekent niet dat je nooit wat moet doen. Het Blokland Smart Multi-Asset Fund werkt met een Handrem die uit aandelen stapt wanneer het sentiment op de beurs verslechtert en juist niet als het goed is en recordstanden worden bereikt. Geen enkele situatie is hetzelfde, maar zoals Mark Twain's bekende gezegde luidt: "History doesn't repeat itself, but it often rhymes."
Conclusie
Van doemdenken word je niet gelukkig, het is slecht voor je gezondheid, en het levert weinig resultaat. Neem de controle over je leven en je beleggingen met een toekomstbestendige mix.
Meer informatie?
Wilt u meer weten over het Blokland Smart Multi-Asset Fund? Klik dan op deze link of stuur een e-mail naar Jeroen Blokland: [email protected].
Deze column is geschreven door Jeroen Blokland van het Blokland Smart Multi-Asset Fund. Zijn beleggingsfonds lijkt veel op onze Geotrendlines modelportefeuille. Vanuit verschillend perspectief komen we uit op eenzelfde beleggingsmix: onze modelportefeuille gebaseerd op geopolitieke trends en monetaire evolutie, het Blokland Fund op Jeroen’s ontwikkelde beleggingsstrategie. We hebben hem daarom gevraagd over zijn fonds en beleggingsmix te schrijven.
