In reactie op de Russische inval in Oekraïne heeft Europa verschillende sancties opgelegd aan Rusland. Veel van deze sancties zijn symbolisch van aard, omdat we als Europa nog steeds zeer afhankelijk zijn van Rusland. Van de Europese import van aardgas komt 40% uit Rusland, terwijl dat aandeel voor olie ongeveer 25% is. Dat verklaart waarom er onder Europese regeringsleiders weinig animo is om een exportverbod in te stellen. Zo lang er geen alternatieven zijn voor olie en gas is dat simpelweg onmogelijk. Maar welke landen zijn het meest afhankelijk?
Russisch gas
Het eerste kaartje hieronder laat per land zien hoeveel procent van de totale vraag naar gas wordt vervuld door Rusland. Zoals u ziet maken vooral de landen die dicht bij Rusland liggen veel gebruik van Russisch gas. Dat komt omdat het meeste gas via pijpleidingen wordt aangevoerd en deze landen het dichtst bij de bron zitten. Gaan we verder richting het westen van Europa, dan zien we dat het aandeel van Russisch gas snel daalt.
Nederland is door het gasveld in Groningen minder afhankelijk van Russisch gas, terwijl Frankrijk door het grote aantal kerncentrales voor haar stroomvoorziening minder afhankelijk is van gas. Het Verenigd Koninkrijk importeert naar verhouding meer gas uit Noorwegen, terwijl landen als Spanje en Portugal meer zijn aangewezen op vloeibaar aardgas en leveringen vanuit Noord-Afrika.
Hoe afhankelijk is Europa van Russisch gas?
Russische olie
Kijken we naar de oliemarkt, dan zien we dat de afhankelijkheid van Rusland over het algemeen wat kleiner is. Dat komt omdat men olie vooral per schip vervoert en landen dus makkelijker kunnen uitwijken naar alternatieve leveranciers op de wereldwijde oliemarkt. Dit kaartje laat zien dat vooral Oost-Europese landen zeer afhankelijk zijn van Russische olie, maar dat ook West-Europa voor een significant deel van haar olievraag op Rusland vertrouwt.
Het is voor Europese landen makkelijker om alternatieven te vinden voor olie dan voor gas, maar volledig onafhankelijk worden van Rusland blijft een grote uitdaging. Niet elke olie is hetzelfde en raffinaderijen in Europa zijn afgestemd op de olie die ze op dit moment verwerken. Zo blijkt Russische olie nog altijd erg belangrijk om de Europese markt van voldoende diesel te voorzien. Een goed alternatief is op korte termijn lastig te vinden, waardoor Shell onlangs nog genoodzaakt was een lading Russische olie te kopen.
Hoe afhankelijk is Europa van Russische olie?
