De Russische president Poetin heeft dit jaar al meerdere keren zijn onvrede uitgesproken over de rol van de dollar als wereldreservemunt. Hij is van mening dat de Verenigde Staten de dollar als politiek wapen gebruiken om andere landen onder druk te zetten, waaronder ook Rusland. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het land alle mogelijkheden aangrijpt om haar afhankelijkheid van de Amerikaanse valuta te verkleinen.
Onlangs nog presenteerde de directeur van de Russische bank VTB een nieuw plan, dat beschrijft hoe banken en bedrijven betalingen in dollars kunnen omzetten naar andere valuta. Dit plan kreeg niet alleen steun van het Russische Ministerie van Financiën en de centrale bank, maar ook van president Poetin zelf. Daaruit kunnen we concluderen dat Rusland daadwerkelijk stappen probeert te zetten in deze richting.
De-dollarisatie
Verschillende personen binnen de Russische regering hebben hun ongenoegen al uitgesproken over hun afhankelijkheid van de dollar, de munt waar vandaag de dag internationaal de meeste goederen in worden afgerekend. De wens van Rusland is om over te stappen naar handel in lokale valuta en waar mogelijk ook alternatieve betaalsystemen te gebruiken. De woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, zei daar onlangs nog het volgende over.
"Meer en meer landen, niet alleen in het oosten maar ook in Europa, beginnen na te denken over hoe ze hun afhankelijkheid van de dollar kunnen verkleinen. En dan realiseren ze zich plotseling dat dit a) mogelijk is, dat het b) noodzakelijk is en c) dat je jezelf kunt redden als je daar snel meer begint."
Ook de gouverneur van de Russische centrale bank, Elvira Nabiullina, steunt het initiatief van Rusland om minder afhankelijk te worden van de dollar. In een verklaring tegenover de Financial Times zei daar het volgende over.
"Ik steun de richting van meer betalingsverkeer in de nationale munteenheid. Dat moet doorgaan waar dat economisch gezien geschikt is, rekening houdend met de belangen van onze exporterende bedrijven, maar de richting is desalniettemin veelbelovend."
Handel in andere valuta
Door de toegenomen handel met China en andere Aziatische handelspartners is het totale marktaandeel van de dollar in het internationale handelsverkeer de laatste jaren al wat gedaald, maar de munt was vorig jaar met een marktaandeel van 68% nog steeds de belangrijkste handelsmunt voor Rusland.
Rusland zal samenwerking moeten zoeken met de Europese Unie en handelspartners zoals China, India, Iran en Turkije om betalingen in lokale valuta van de grond te krijgen. Het verhandelen van olie en gas in bijvoorbeeld roebels, yuan of euro's ligt het meest voor de hand, omdat dat de belangrijkste exportgoederen van Rusland zijn en omdat ze deze grondstoffen vooral aan Europese en Aziatische landen levert.
Toch zal het niet makkelijk zijn om een alternatief voor de dollar te ontwikkelen. Konstantin Korishchenko, voormalig vice-president van de Russische centrale bank, zei daar in een verklaring tegenover de Financial Times het volgende over:
"De-dollarisatie is tot in zekere mate mogelijk, maar het is niet de vraag of je het territorium van de dollar wilt verlaten, maar waar je vervolgens naartoe wilt. Euro? Yuan? Bitcoin? Wat is het model van dit nieuwe systeem?
Er is niet één oplossing, er kunnen meerdere keuzes zijn. En die hebben allemaal hun eigen kosten. We moeten balanceren tussen de kosten van de dollar en de kosten van het vinden van een nieuwe situatie. Je kunt niet zeggen: Oké, laten we afstand nemen van de dollar en olie in euro's verhandelen. Libië heeft het geprobeerd en faalde. Irak heeft het geprobeerd. De rol van de dollar in de oliemarkt zal niet snel veranderen."
