De langverwachte en gevreesde levering van Russische S-400-raketsystemen aan Turkije is begonnen. Ondanks Amerikaanse en Europese waarschuwingen dat Ankara de Russische wapenovereenkomst moet heroverwegen, om economische en mogelijk militaire sancties te voorkomen, heeft de Turkse president Erdogan voet bij stuk gehouden.
Op een Turkse luchtmachtbasis naast Ankara heeft het Turkse leger een eerste partij S-400-onderdelen ontvangen. Dat heeft het Turkse Ministerie van Defensie bekendgemaakt. De komende dagen worden er nieuwe leveringen verwacht, die niet alleen een mogelijk agressievere militaire houding van Turkije ten aanzien van Syrië kunnen opleveren, maar ook de risico's in de oostelijke Middellandse Zee als geheel vergroten. Ankara moet zich ook voorbereiden op ernstige Amerikaanse sancties, waaronder uitsluiting van Turkije als NAVO-lid van het Amerikaanse F-35 stealth gevechtsvliegtuigprogramma en het verbieden van haar defensiebedrijven uit de Verenigde Staten.
De officiële reactie van Erdogan tot nu toe is altijd geweest dat de S-400 systemen noodzakelijk zijn voor de veiligheid van het land. Officiële plannen geven aan dat de S-400 systemen worden ingezet naast de Syrische grens en rond Ankara. De komende dagen zal een schip vanuit Rusland ongeveer 100 raketten naar Turkije brengen. En gedurende de volgende twee maanden zullen de Turkse militairen worden opgeleid in Rusland. De hele ontwikkeling veroorzaakt een ernstige crisis binnen de NAVO en heeft de EU op scherp gezet.
Turkije versterkt samenwerking met Rusland
De aanhoudende Russisch-Turkse militaire samenwerking is zorgwekkend, aangezien Turkije het op twee na grootste NAVO-lid is qua strijdkrachten. Het Turkse leger is ook betrokken bij een troepenopbouw aan de Syrische grens ter voorbereiding op een mogelijke inval tegen door de Koerden gesteunde militanten uit de Verenigde Staten, zo meldde Habertürk. De regio in het oosten van de Middellandse Zee is al gewaarschuwd door de groeiende assertiviteit en militaire machtsprojecties in en rond Cyprus met betrekking tot offshore boorwerkzaamheden.
Nu het oostelijke deel van de Middellandse Zee langzaam een belangrijk conflictgebied wordt, hadden de Russische S-400 systemen het niet moeilijker kunnen maken. Met offshore gasprojecten uit Egypte, Israël en Cyprus die worden bedreigd door een steeds agressievere Turkse president Tayyip Erdogan is er al een militair conflict voor toegang tot energie aan de gang. Zelfs na sterke waarschuwingssignalen van Brussel en Washington zijn Ankara's maritieme troepen vertrokken en bevinden ze zich in betwiste wateren. EU-voorzitter Donald Tusk heeft gewaarschuwd dat "de voortdurende escalatie [door Turkije] en de uitdaging voor de soevereiniteit van onze lidstaat Cyprus onvermijdelijk zullen leiden tot een respons van de EU in volledige solidariteit".
https://twitter.com/eucopresident/status/1148963291361943554
Europa neemt maatregelen tegen Turkije
Brussel heeft al besloten de onderhandelingen over de uitgebreide luchtvervoersovereenkomst op te schorten en stemt ermee in voorlopig geen verdere vergaderingen op hoog niveau te houden. De EU heeft ook de pre-toetredingssteun aan Turkije voor 2020 verlaagd en de Europese Investeringsbank verzocht haar kredietverleningsactiviteiten in Turkije te herzien, met name met betrekking tot door de staat verstrekte leningen.
Ankara wordt geconfronteerd met een groeiende betrokkenheid van Washington, nadat laatstgenoemde heeft ingestemd met de zogenaamde 'East Med Act', die de VS in staat zal stellen het trilaterale partnerschap van Israël, Griekenland en Cyprus volledig te ondersteunen. Het opent ook de deur voor een volledige opheffing door de VS van het al lang bestaande wapenembargo tegen Cyprus.
https://twitter.com/Geotrendlines/status/1152925376634589184
Nieuwe 'Koude Oorlog' dreigt
Turkije kijkt naar een nieuwe "Koude Oorlog" situatie, deze keer in de oostelijke Middellandse Zee. Geconfronteerd met groeiende regionale assertiviteit en militaire steun voor Cyprus (Israël, Egypte), is een nieuw front opgebouwd. Kijkend naar Erdogans beschadigde ego, verkiezingsnederlagen en potentiële spagaat in zijn AK-partij en groeiende Russische steun, dan zouden onverwachte ontwikkelingen en irrationele gedachten gemakkelijk tot verdere escalatie kunnen leiden. Gesteund door Russische bewegingen in het voorjaar, zoals de S-400 deal, kon Ankara de bluf van zijn tegenstanders beantwoorden.
https://twitter.com/Geotrendlines/status/1152925602808246272
Het conflict zou een onverwachte bullish-factor kunnen zijn voor energiemarkten. Vooral omdat de meeste analisten over het hoofd hebben gezien dat een regionaal conflict de controle van Turkije over de Turkse Straat (Bosphorus en Dardanellen) zou kunnen inhouden. Dit laatste is een belangrijk potentieel knelpunt voor de doorvoer van petroleumvloeistoffen uit de regio rond de Kaspische Zee. Zelfs nu het totale volume aan maritieme olie en aardolieproducten via de Turkse doorgangen sinds 2011 is gedaald gaan er nog steeds 2,2-2,4 miljoen vaten per dag aan producten door deze doorgangen.
De meerderheid van de olie die door deze scheepvaartroutes vaart wordt geleverd aan West- en Zuid-Europa. De meeste havens aan de Zwarte Zee zijn de belangrijkste olie-exportroutes voor Rusland en andere Euraziatische landen, waaronder Azerbeidzjan en Kazachstan. Tegelijkertijd ligt het totale aantal schepen door de Turkse doorgangen nog steeds rond de 48.000 per jaar. Afgezien hiervan is Turkije ook een aardgasknooppunt geworden naar Europa, dankzij haar uitgebreide olie- en gaspijpleiding-infrastructuur.
Sommige signalen vertonen een neiging tot conflict in de komende maanden of weken. Een regionaal Oost-Turks-mediterraan conflict zal schadelijk zijn voor de olie- en gasdoorvoer naar Europa. Potentieel kunnen meerdere miljoenen vaten per dag ruwe en aardolieproducten van de markt worden gehaald.
Deze analyse door Cyril Widdershoven verscheen op 14 juli op Oilprice.com. Dit artikel weerspiegelt de visie van de auteur en hoeft daarom niet overeen te komen met de visie van Geotrendlines.
