De laatste weken wordt erin academische kringen weer met enige regelmaat gesproken over een veilige spaarbank en een betaalsysteem dat overeind blijft op het moment dat een grote bank omvalt. De laatste jaren zijn er op dit vlak al verschillende stappen gezet, zoals de Europese harmonisering en uitbreiding van het depositogarantiestelsel en het single resolution fund om probleembanken op een enigszins ordelijke manier te ontmantelen.
Toch hebben deze maatregelen niet alle zorgen kunnen wegnemen, omdat iedereen met enige financiële kennis kan zien dat deze maatregelen de structurele zwakheden van het financiële systeem niet verhelpen. Een kleine crisis kan weliswaar opgevangen worden, maar als er meerdere grote banken in de problemen komen zijn de reserves van de verschillende noodfondsen volstrekt onvoldoende.
De reden daarvoor is dat de noodmaatregelen fundamenteel niets hebben veranderd aan de manier waarop het geldsysteem werkt en de manier waarop banken werken. Nog steeds kunnen spaarders massaal geld weghalen bij een bank, waardoor die bank uiteindelijk omvalt. En nog steeds verloopt het betalingsverkeer via banken, wat betekent dat er in een nieuwe bankencrisis nog steeds verstoringen kunnen plaatsvinden in het betalingsverkeer.
Central Bank Digital Currencies
Het is om die reden dat centrale banken achter de schermen werken aan zogeheten ‘Central Bank Digital Currencies’ (CBDC), een term waar we de komende jaren waarschijnlijk nog heel veel over zullen lezen. Het ligt in het verlengde van een eerder voorgestelde depositobank, waarbij spaarders hun geld rechtstreeks kunnen parkeren bij de centrale bank.
Het idee van spaargeld stallen bij de centrale bank is dat deze bank niet kan omvallen. Een centrale bank kan niet failliet gaan, om de simpele reden dat ze controle heeft over de spreekwoordelijke geldpers. Het idee is dat consumenten in de toekomst een rekening kunnen aanhouden bij de centrale bank en dat de centrale bank uiteindelijk een eigen soort geld in omloop kan brengen. Dat kan een virtuele munt zijn op basis van de blockchain technologie, die in theorie zonder tussenkomst van banken verhandeld kan worden.
Evolutie van geld
Deze vorm van elektronisch geld kan de volgende evolutie zijn in ons geldsysteem, omdat het aansluit bij het digitale tijdperk en omdat het volledig decentraal kan functioneren. Mogelijk kan dit nieuwe virtuele geld het contante geld vervangen, omdat munten en bankbiljetten in principe ook door de centrale bank worden uitgegeven. De central bank digital currency wordt dan het contante geld van het informatietijdperk, dat zonder tussenkomst van een centrale autoriteit 24/7 verhandeld kan worden.
Geen contant geld?
Door de geschiedenis heen is ons geldsysteem geëvolueerd van gouden en zilveren munten naar papieren claims op deze munten naar papieren claims op basis van vertrouwen. We zitten nu al op een punt dat men ongedekt en onzichtbaar geld in de vorm van banktegoeden accepteert. Dan is de overgang van internetbankieren en contactloos betalen naar virtuele munten en wallets geen grote stap meer, zeker niet als centrale banken deze technologie zelf gaan ontwikkelen en wereldwijd gaan uitrollen…
Goud als veilige haven
Binnen dit systeem, waarbij ons geld enkel nog maar een virtueel tegoed is, zal er zeker behoefte blijven bestaan naar een tastbare vorm van vermogen. Het is dan ook niet voor niets dat centrale banken en vermogende particulieren fysiek goud verkiezen als de ultieme store over value. Van alle tastbare bezittingen heeft het edelmetaal immers de beste eigenschappen. Niemand heeft er volledige controle over en het wereldwijde aanbod groeit in een voorspelbaar tempo. Ook heeft het geen houdbaarheidsdatum, waardoor het op lange termijn goed blijft als instrument om vermogen in te parkeren.
Deze column verscheen eerder op Goudstandaard
