Volgens vermogensbeheerder Egon von Greyerz van Matterhorn Asset Management zijn de dagen van de dollar als wereldreservemunt geteld. En daarmee komt volgens hem een einde aan een lange periode waarin de Verenigde Staten ver boven hun stand konden leven. Hij constateert dat steeds meer landen op zoek gaan naar alternatieven voor de Amerikaanse dollar en dat de Verenigde Staten niet meer in een positie zijn om hun valuta als wereldreservemunt op te leggen aan de rest van de wereld.
De positie van de Verenigde Staten als supermacht is volgens Egon von Greyerz gebaseerd op drie steunpilaren, namelijk de status van de dollar als wereldreservemunt, de wereldwijde acceptatie van de petrodollar en het hebben van een sterk militair apparaat. En op al deze punten lijken de Verenigde Staten te verzwakken.
Dollar versus goud
De dollar werd na de Tweede Wereldoorlog de belangrijkste valuta, omdat de Verenigde Staten op dat moment beschikte over een sterke economie, een enorme goudreserve en een sterk leger. Maar door de decennia heen begon het land steeds meer schulden te maken. Al snel werd duidelijk dat er veel meer dollars waren dan goud, met als gevolg dat Nixon in 1971 de koppeling tussen de dollar en goud tegen een goudprijs van $35 per troy ounce moest opgeven.
Sindsdien heeft de dollar veel van haar glans verloren, want de munt verloor 50 tot 70 procent van haar waarde ten opzichte van andere belangrijke valuta in de wereld. Ten opzichte van goud verloor de dollar sinds het loslaten van de koppeling in 1971 zelfs 97% van haar waarde.
Dollar als wereldreservemunt
Ondanks de waardedaling van de munt heeft de dollar nog steeds de status van wereldreservemunt. Maar ook dat kan in de toekomst veranderen, omdat steeds meer landen de dollar niet meer willen gebruiken als handelsmunt.
Opkomende supermachten als China en Rusland gebruiken al hun eigen valuta in het onderlinge handelsverkeer, terwijl olieproducerende landen als Iran en Venezuela het gebruik van euro's en andere valuta promoten als alternatief voor de dollar. En dan hebben we het nog niet eens over de talloze valutaswaps die de Chinese centrale bank heeft opgezet met verschillende handelspartners, zodat het makkelijker wordt om met de Chinese yuan te betalen.
Deze ontwikkelingen vormen tot op heden nog geen bedreiging voor de Amerikaanse dollar, maar het laat wel duidelijk zien dat er een trend in gang is gezet. Zo heeft China plannen om olie uit Saoedi-Arabië in yuan afrekenen, waardoor ze effectief minder dollars in haar reserves hoeft aan te houden.
In het verleden werden dit soort aanvallen op de petrodollar nog bestreden door Amerikaanse militaire interventies (zoals in Irak en Libië), maar die speelruimte hebben de Verenigde Staten niet meer. Als Iran en Saoedi-Arabië olie in een andere valuta willen afrekenen, dan kan de VS effectief gezien alleen nog maar diplomatieke middelen inzetten.
China en Rusland kopen goud
Net als de Franse president Charles de Gaulle in de jaren zestig zien nu ook Rusland en China in dat ze hun overtollige valutareserves beter kunnen omzetten in edelmetaal. Beide landen zijn al voor het uitbreken van de financiële crisis van 2008 begonnen met goud kopen en hebben in minder dan tien jaar tijd elk meer dan duizend ton van het edelmetaal aan hun reserves toegevoegd.
Rusland en China lijken niet de intentie hebben om de dollar rechtstreeks aan te vallen, maar ze bereiden zich wel voor op een tijdperk waarin het bezit van deze valuta een probleem wordt. Met fysiek goud hebben ze een alternatief achter de hand, dat niet waardeloos kan worden door hyperinflatie en dat niet onbruikbaar wordt gemaakt door economische sancties, zoals het bevriezen van banktegoeden.
Onhoudbare schulden
Terwijl China en Rusland stappen zetten om minder afhankelijk te worden van de Amerikaanse dollar blijft Europa worstelen met dezelfde schuldenproblematiek als de Verenigde Staten. Net als de Federal Reserve heeft ook de ECB voor honderden miljarden aan obligaties opgekocht, zodat de financiële markten blijven vertrouwen op de waarde van dit schuldpapier. Maar de realiteit is dat al die schulden steeds minder economische groei opleveren, waardoor je vraagtekens kunt zetten bij de werkelijke waarde van het schuldpapier.
Volgens Egon von Greyerz zien beleggers vandaag de dag geen risico meer, omdat beleggingen als aandelen, obligaties en vastgoed allemaal in waarde stijgen. Maar wat beleggers zich onvoldoende lijken te realiseren is dat deze extreem hoge waarderingen allemaal gebaseerd zijn op centrale banken die de economie blijven stimuleren met het opkopen van schuldpapier en het onderdrukken van de rente. Valt die steun weg, dan kan het sentiment snel omslaan.
Door de positieve stemming onder beleggers staan goud en zilver vandaag de dag veel lager dan de recordniveaus van 2011. Dat suggereert dat de edelmetalen een flinke inhaalslag kunnen maken in de volgende crisis. Zeker als blijkt dat centrale banken geen andere instrumenten meer achter de hand hebben anders dan de geldpers.
Deze bijdrage van Geotrendlines verscheen eerder bij Zilvergoudwinkel
