Tien jaar na het uitbreken van de financiële crisis lijkt de economie weer helemaal hersteld te zijn. De werkloosheid daalt, de huizenprijzen stijgen weer en banken verstrekken weer volop kredieten. De Nederlandse economie groeide in het tweede kwartaal van dit jaar zelfs met 3,8%, het hoogste niveau in jaren. Das waar zouden we ons eigenlijk zorgen over moeten maken?
Meer regulering, maar wat levert het op?
Bank waren tijdens het uitbreken van de financiële crisis 'too big to fail' en werden met miljarden aan belastinggeld overeind gehouden, maar sindsdien is het aantal banken alleen maar verder afgenomen en zijn ze nog steeds te groot om te laten vallen. Europese bail-in regels moeten voorkomen dat de belastingbetaler de rekening gepresenteerd krijgt, maar het feit dat eerder dit jaar toch twee Italiaanse banken met belastinggeld overeind werden gehouden bewees dat ook deze maatregel eigenlijk een wassen neus is.
Een andere crisismaatregel is het verhogen van het depositogarantiestelsel, waardoor spaarders tot €100.000 beschermd zijn als een bank omvalt. Ook dat klinkt in theorie erg aantrekkelijk, maar die paar miljard euro die de banken daarvoor opzij zetten dekt maar een fractie van alle spaartegoeden. Als er weer een crisis uitbreekt en een grote bank komt om te vallen, dan is het huidige garantiestelsel volstrekt ontoereikend om alle spaarders te compenseren.
Aan de ene kant worden de regels voor banken aangescherpt, maar aan de andere kant zien we dat de voorwaarden om een hypotheek te krijgen steeds verder worden versoepeld. Mensen zonder een stabiel inkomen kunnen vandaag de dag ook een huis kopen krijgen, terwijl dat juist een van de oorzaken was waarom het in de Verenigde Staten tien jaar geleden zo mis ging op de huizenmarkt. We zijn dus opnieuw een huizenmarktbubbel aan het opblazen, die vroeg of laat onhoudbare proporties zal bereiken.
Negatieve rente
De crisis van 2008 was het gevolg van teveel schulden, een probleem dat centrale banken jarenlang konden maskeren door de rente naar nul procent te brengen. Maar wat men zich onvoldoende gerealiseerd heeft is dat de extreem lage rente weer allerlei andere ongewenste effecten met zich meebrengt.
Verschillende economen bepleiten nu een negatieve rente om de economische vraag te stimuleren en de omloopsnelheid van het geld te verhogen, maar dat beleid is niet zonder risico's. Bij een negatieve rente kunnen spaarders hun geld van de bank halen, terwijl pensioenfondsen meer risico's moeten nemen om voldoende rendement te halen uit hun beleggingen.
Obligatiebubbel
Na een aandelenbubbel en een vastgoedbubbel dreigt nu een bubbel in staatsobligaties te ontstaan. Doordat centrale banken het schuldpapier opkopen zijn de obligatiekoersen de laatste jaren naar ongekende hoogte gestegen. Het is de vraag hoe lang het duurt voordat deze bubbel barst, want verschillende centrale banken hebben al aangegeven dat ze de rente willen verhogen en hun opkoopprogramma's willen terugdraaien. Na de Federal Reserve wil nu ook de ECB de geldkraan langzaam dichtdraaien.
Als dat gebeurt stijgt de rente en zal de waarde van staatsobligaties dalen, met grote verliezen voor de pensioenfondsen tot gevolg. Centrale banken zullen dan opnieuw ingrijpen door nog meer schuldpapier op te kopen, waardoor de waarde van valuta opnieuw onder druk zal komen te staan. Is uw vermogen goed beschermd tegen een volgende crisis?
Deze bijdrage van Geotrendlines verscheen eerder bij Zilvergoudwinkel
