De Bank of England gaat tijdelijk de tekorten van de Britse regering financieren. Daarmee kan de overheid snel over extra geld beschikken, zonder het te lenen op de kapitaalmarkt. In feite stelt de centrale bank de regering hiermee in staat om enige tijd rood te staan. De regering kan dan op een later moment geld lenen om het tekort bij de centrale bank weer aan te vullen. Deze maatregel werd ook al toegepast tijdens de financiële crisis van 2008. De centrale bank leende toen bijna £20 miljard uit aan de regering.
In een persbericht schrijft de centrale bank dat de Britse overheid al jaren gebruikmaakt van deze zogeheten Ways & Means faciliteit. Voor 2000 was het zelfs heel gebruikelijk voor de Britse regering om haar geldstromen via deze rekening te laten lopen. Sindsdien heeft het Britse ministerie van Financiën een eigen rekening en maakt ze alleen bij hoge uitzondering nog gebruik van haar rekening bij de centrale bank. De laatste keer was dus tijdens de kredietcrisis van 2008.
De Bank of England benadrukt dat dit geen vorm van monetaire financiering is, omdat de regering na deze crisis het tekort op de betreffende rekening weer moet aanvullen. Uit het persbericht:
"De regering zal de markten blijven gebruiken als haar primaire financieringsbron. Haar reactie op COVID-19 zal ze volledig financieren met aanvullende leningen via de normale schulduitgifte. Ieder gebruik van deze faciliteit zal tijdelijk en voor de korte termijn zijn. Naast het tijdelijk stroomlijnen van de geldstromen van de overheid ondersteunt de W&M-faciliteit marktwerking door de onmiddellijke impact van het verhogen van de extra financiering in de obligatiemarkt en de sterling geldmarkt."
Monetaire financiering?
De Bank of England legt deze ingreep uit als een normale gang van zaken, maar feit is dat ze voor het eerst sinds 2008 weer rechtstreeks geld uitleent aan de overheid. Dat is monetaire financiering, een grens die je als centrale bank niet wilt passeren. Wat nu nog een tijdelijke maatregel is kan onder politieke druk een permanente maatregel worden. Met deze faciliteit schakelt de Bank of England feite tijdelijk het marktmechanisme uit, omdat de overheid op korte termijn kan lenen bij de centrale bank. De Bank of England publiceert iedere week op maandag hoeveel geld de overheid via deze faciliteit leent.
Deze ontwikkeling laat zien dat onafhankelijkheid van centrale banken een rekbaar begrip is. Als de druk maar hoog genoeg is gaan centrale banken altijd overstag. Ze zullen alles doen om te voorkomen dat onrust op de financiële markten omslaat in paniek. Voor landen in de eurozone is het overigens veel lastiger om dit soort trucs uit te voeren. Deze landen voeren immers een gezamenlijk monetair beleid via de ECB. Centrale banken van de lidstaten kunnen dus niet op eigen houtje dit soort maatregelen treffen om overheidstekorten te financieren. Dit zorgde in 2012 voor een acute crisis op de obligatiemarkt, waarbij sommige Zuid-Europese landen de toegang tot de kapitaalmarkt dreigden te verliezen. Dit werd opgevangen met een noodfonds en een nieuw opkoopprogramma.
