Cycli en trends lopen als een rode draad door het leven. Het is het fundamentele ritme van de mens, de natuur, maar ook van de economie en de financiële markten. De idee dat de geschiedenis volgens een patroon verloopt kan daarom worden benut om de toekomstige loop der gebeurtenissen te voorzien. Het grote voordeel is dan dat je daarop kunt inspelen. Dat is ook de reden dat ik bij beleggen gebruik maak van cycli met mijn Trend Tracker systeem.
Vanwege het grote belang van cycli en cyclisch denken, willen we daar aandacht aan besteden in deze artikelenreeks. Achtereenvolgens zullen dat de volgende onderwerpen zijn. Wat is een cyclus eigenlijk? Welke cycli kunnen we onderscheiden in de economie en de financiële markten? En hoe verhouden die zich tot elkaar?
Alles beweegt cyclisch
In het eerste deel behandelden we de belangrijkste economische cycli en gaven we inzicht in de grote golfbewegingen op de huizenmarkt. Het tweede en derde deel ging in op de lange Kondratieffgolf. In het vierde deel lieten we zien hoe overheden en centrale banken met hun manipulaties een kunstmatige stabiliteit hebben gecreëerd. Voor het vijfde deel werkten we één van onze drie toekomstscenario’s uit: het deflatiescenario. In het zesde deel gingen we in op het Economic Confidence Model (ECM) van Martin Armstrong.
In het zevende en achtste deel behandelden we Armstrong’s Revolutionairy Cycle, waarin de jaren 2020, 1934 en 1848 een cruciale rol spelen. Jaren van grote turbulentie waarin belangrijke trends in gang werden gezet.
In dit artikel volgt het laatste deel in de serie. Daarin nemen we de 300-jarige cyclus - de moeder aller cycli - als uitgangspunt. Met unieke grafieken laten we zien dat deze cyclus drie eeuwen geleden een top bereikte en dat ons in 2021 mogelijk financieel-economische onheil te wachten staat. In 1720 maakten we kennis met de eerste miljonairs. Nu precies 300 jaar later, is Apple het eerste bedrijf ter wereld met een beurswaarde van meer dan twee biljoen dollar. De hamvraag is: hoe lang zal de opwaartse trend van de aandelenbeurzen nog voortduren?
Wordt 2021 een historisch jaar?
2020 was een historisch jaar, maar 2021 kan één van de markantste jaren worden uit de financiële geschiedenis. Een historisch keerpunt... naar beneden, ondanks dat bijna iedereen er tegenwoordig van overtuigd is dat de Fed en de ECB te allen tijde de beurzen zullen steunen, zodat deze nooit zo ver zullen dalen.
Sterker nog, zeer velen geloven dat de beurzen, inclusief Bitcoin, alleen nog maar kunnen stijgen. Diverse kranten en tijdschriften melden zelfs dat we aan het begin staan van een periode die vergelijkbaar is met de 'Roaring Twenties', de roerige jaren '20 van 1920 tot 1929, waarin de Amerikaanse aandelenbeurzen door speculatie en lage rente ongekende hoogtepunten bereikten.
Begin dit jaar braken bijna alle grote beurzen wereldwijd records. Nooit werden er zoveel call opties verhandeld en veelal door nieuwkomers op de beurs: de daghandelaren en de Robinhood beleggers. En nooit werden er zoveel Initial Public Offerings (IPO's) gelanceerd en zoveel schulden aangegaan voor het kopen van aandelen, ETF's etc. Ook staken beleggers nooit eerder zoveel geld in bedrijven die totaal geen winst maken, de zogenoemde zombiebedrijven. Kortom, iedereen kan winst maken: het teken dat het einde nadert. Hoogmoed komt voor de val.
Aandelen niet-winstgevende techbedrijven naar recordhoogte (Bron: @biancoresearch)
Elliott Wave
Zoals ik bij de uitleg van mijn Trend Tracker systeem al vermeldde, blijft de factor tijd bij het Elliott Wave Principle (EWP) zwaar onderbelicht. Dat geldt voor de dagelijkse praktijk. Voor de lange tot zeer lange termijn wordt dit een ander verhaal, zoals hieronder zal blijken. Verder spelen bij het EWP altijd de getallenreeks van Fibonacci (1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 610, enzovoort) een belangrijke rol. Deze getallen geven de ideale omslagpunten aan: de punten waarop de trend wijzigt. Aangezien de trend echter niet altijd precies op die getallen wijzigt, geven ook de getallen rondom deze omslagpunten belangrijke aanwijzingen voor een trendwijziging.
Behalve de getallen nemen ook verhoudingen tussen de getallen uit de Fibonacci-reeks een centrale plaats in. Deze verhouding bedraagt 0,618 (phi). Omdat het systeem fractaal functioneert, werkt het van minutenbasis tot op jaarbasis en - zoals we zullen zien - van tientallen tot honderden jaren.
https://www.youtube.com/watch?v=xLgaoorsi9U
Onderstaande grafieken laten aan de hand van Elliott Wave en Fibonacci zien dat we op een historisch keerpunt zijn aanbeland in de financiële geschiedenis. Daarbij vormt vooral de Dow Jones Industrial Average (DJIA) het grote voorbeeld. Maar wat voor de DJIA geldt, gaat ook op voor alle andere Amerikaanse en Europese beurzen. Want als de DJIA zakt, sleurt deze alles in zijn val mee.
Grand Supercycles
Onderstaande grafiek geeft de koersen weer van twee aandelenbeurzen. De eerste periode van 1695 tot 1788 laat de koersen van de London Stock Exchange zien. De tweede periode van 1789 tot 2020 geeft de koers van de DJIA weer. Zoals te zien werd in 1720 een zeer belangrijke top gezet die pas ruim honderd jaar later zou worden verbroken.
Aandelenkoersen vanaf 1695 (Bron: Elliottwave.com)
De historische piek in de aandelenbeurzen van 1929 werd bereikt tijdens de derde opwaartse golf (III), waarna een historische crash volgde met golf (IV) die bodemde in 1932 en uitmondde in de Grote Depressie. Daarna volgden vijf golven opwaarts die in 2021 hun piek bereikten en wel zodanig dat ze zelfs uit het decennialange trendkanaal traden.
De top van 2020/2021 staat gelijk aan de top van 1720. Behalve dat het precies 300 jaar geleden is, is het ook precies aan het eind van het trendkanaal vanaf 1720. Opmerkelijk is ook dat zich nu hetzelfde verschijnsel voordoet als toen. Het hedendaagse symbool van speculatie zijn de zogeheten Special Purpose Acquisition Verhicles (SPACs), fondsen die veel geld aantrekken zonder te weten waarin ze het gaan investeren.
In 1720 gebeurde iets soortgelijks, zoals prachtig beschreven in de klassieker Extraordinary Popular Delusions and the Madness of Crowds van Charles Mackay. Toen werd er geld bijeengebracht voor een onderneming die grote winsten zou boeken, alleen wist niemand waarmee. Kortom, we leren het nooit. De geschiedenis herhaalt zich. Zelfs na precies drie eeuwen.
Fibonacci verhoudingen
Onderstaande grafiek geeft de koers weer van de Amerikaanse aandelenbeurzen vanaf de oprichting van de Verenigde Staten in 1788 tot aan heden. Daarbij speelt de factor tijd een cruciale rol en wel aan de hand van de Fibonacci getallenreeks, te weten: 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 610...et cetera. Deze reeks voorspelt een uiterst belangrijke top in 2021.
In 1788 was er een bodem. Tellen we daar het Fibonaccigetal 55 (-1) bij op, dan komen uit op bodem van golf (II) in 1842. Tellen we daar 89 (+1) bij op, dan komen we uit de bodem van golf (IV) in 1932. Dat is 144 jaar na 1788. Het dieptepunt van 1842 verdeelt de 144 jaar durende openingsperiode in een gouden sectie.
Op zijn beurt zal het dieptepunt van 1932 - dat het einde markeert van de diepste daling ooit geregistreerd in de Amerikaanse aandelenmarkt - een periode van 233 jaar verdelen in een gouden sectie. Een gouden sectie met 144 jaar ervoor en 89 jaar erna, wanneer er een grote marktomslag en -daling plaatsvindt in 2021. Deze matrix suggereert dus dat er in 2021 een grote ommekeer op de Amerikaanse aandelenmarkt komt. Dit zal de opmars van de Grote Supercyclus vanaf 1788 voltooien en een reeks van koersbewegingen afronden die 55, 89, 144 en 233 jaar omspannen.
Amerikaanse aandelenkoersen sinds 1788 (Bron: Elliottwave.com)
Verschillende keerpunten
Ook vanaf 1788 tot aan 2021 zijn er verschillende opeenvolgende belangrijke omkeerpunten op de aandelenmarkten die wijzen op een top in 2021. De getallen c.q jaren variëren van 233 tot 3, komen allemaal voor in de Fibonacci-reeks en eindigen allemaal in het jaar 2021. Hier is de lijst:
- Amerikaanse grondwet geratificeerd in 1788+233 = 2021
- Dieptepunt van golf (IV) in 1932 + 89 = 2021
- Hoogtepunt van golf III van (V) in 1966 + 55 = 2021
- Belangrijkste hoogtepunt en dieptepunt in crash jaar 1987 + 34 = 2021
- Hoogtepunt van golf 3 van V in 2000 + 21 = 2021
- Hoogtepunt van golf (B) van 4 en laagtepunt van golf 4 in 2007/9 + 13 = 2020/22
- Laagtepunt van golf 4 van (3) in 2016 + 5 = 2021
- Hoogtepunt van golf (3) in 2018 + 3 = 2021
- Laagtepunt van golf (4) in 2020 + 1 = 2021
Ook vanaf 1932 zijn er diverse omkeerpunten gebaseerd op de Fibonacci-reeks:
- 1932 + 34 jaar = 1966
- 1966 + 21 jaar = 1987
- 1987 + 13 jaar = 2000
- 2000 + 8 (+1) jaar = 2009
- 2009 + 5 + 3 + 2 + 1 + 1 = 2021
Onderstaande grafiek laat zien dat de huidige rally vanaf de bodem in maart 2009 in 2021 zijn hoogtepunt zal bereiken. Dit betreft de primaire golf van de omcirkelde cijfers 4 en 5, die ook weer uit vijf kleinere golven bestaat.
De beursrally vanaf de bodem in maart 2009 (Bron: Elliottwave.com)
Volgens het Amerikaanse Crescat Capital zijn de Amerikaanse aandelenbeurzen nog nooit zo overgewaardeerd geweest als begin 2021. Dat de verhalen in de media dat we aan het begin van de Roaring Twenties staan niet kloppen blijkt ook wel uit onderstaande grafiek. In 1920 stonden de beurzen het laagste niveau in 120 jaar, terwijl nu sprake is van het hoogste niveau ooit.
Aandelen waren nog nooit zo overgewaardeerd als nu (Bron: Crescat Capital)
Waar gaan de beurzen naar toe?
Onderstaande grafiek laat zien dat er een vrij constante cyclus bestaat die om de 20 jaar een bodem bereikt en waarbij de eerstvolgende bodem in het jaar 2022 valt. Dat bekent een grote crash in een kort tijdsbestek.
Eerstvolgende bodem in deze 20-jaars cyclus wordt in 2022 verwacht (Bron: Elliottwave.com)
De volgende grafiek toont niet alleen de 20-jarige, maar ook de 40-jarige exponent daarvan. Hier is mooi te zien hoe de koers tussen de rode trendlijnen beweegt en inmiddels aan de bovenkant iets boven de trendlijn uitsteekt. De blauwe stippellijn geeft aan waar de koers naar toe zal gaan en waar deze zich in 2022 ongeveer zal bevinden. Een val van de DJIA van 31.200 naar circa 8.300! Een daling van ruim 73 procent!
De 20-jaars en 40-jaars cycli wijzen op een nieuw dieptepunt in de Dow Jones index (Bron: Dent Research)
Wat zijn de economische gevolgen?
In 1720 bereikten de Britse en Franse beurzen hun hoogtepunten. Het was ook het jaar waarop het woord miljonair in Frankrijk zijn intrede deed. Dat alles was te danken aan John Law. De man - de voorloper van de huidige presidenten van de centrale banken - die met zijn gratis papierengeldbeleid het hele financieel-economische systeem opblies, zoals uitgebreid beschreven in deze drie artikelen. Dat leidde tot diverse economische depressies die bijna de hele 18de eeuw voortduurden. Wacht ons - en onze kinderen - bij het opblazen van alle beurzen eenzelfde lot?
De grote supercyclus voorspelt een nieuwe economische depressie
