In dit gesprek bij De Begrenzers verkent Sander Boon hoe het moderne geldsysteem onze samenleving heeft gevormd – en uiteindelijk vervormd. Hij schetst hoe de opkomst van het dollarsysteem in de vorige eeuw een wereld creëerde waarin geld steeds verder losraakte van reële waarden. Daarmee verdween ook iets fundamenteels: de morele balans tussen geven en nemen die ooit in geld besloten lag. Waar goud nog een zuivere vertaling was van vertrouwen tussen mensen, is fiatgeld volgens Boon een lek in onze onderlinge relaties geworden – een instrument dat menselijke verbinding ondermijnt in plaats van ondersteunt.
Die vervreemding ziet hij weerspiegeld in de huidige verzorgingsstaat: ooit bedoeld om zekerheid te bieden, maar inmiddels een systeem zonder rem, waarin afhankelijkheid en morele vrijblijvendheid zijn toegenomen. Sociale grondrechten zijn gaan domineren ten koste van klassieke grondrechten. Daardoor is een samenleving ontstaan waarin mensen minder geneigd zijn zichzelf en elkaar te begrenzen. Overheden zoeken ondertussen naar controle via nieuwe instrumenten zoals de digitale centrale bankmunt (CBDC) – een poging om kapitaal en gedrag te sturen in naam van klimaat, energie of veiligheid. Maar juist die dwangmatigheid dreigt de vertrouwenscrisis te verdiepen.
Boon stelt de vraag wat vrijheid vandaag nog betekent als geld, macht en moraal niet langer in balans zijn. Waarom zouden we geloven dat meer belastingen voor de rijken onze ongelijkheid kan oplossen, als het geldsysteem zelf gecorrumpeerd is? Volgens Boon ligt de weg vooruit niet in centralisatie, maar in het herstel van persoonlijke verantwoordelijkheid en morele zuiverheid – waarden die in financiële instrumenten als goud en Bitcoin, maar ook in lokale, menselijke netwerken, opnieuw vorm kunnen krijgen.
Wie dit gesprek beluistert, hoort geen economisch college, maar een moreel appel: over de noodzaak van begrenzing, zuiverheid en herwonnen vertrouwen – precies de thema’s die onze tijd zo dringend nodig heeft.
