Het Internationaal Energieagentschap (IEA) heeft gewaarschuwd dat Europa mogelijk een zeer moeilijke winter tegemoet kan gaan als Rusland zijn gasleveringen aan het continent stopt en als de regio te maken krijgt met koud weer. Zelfs als de gasopslagplaatsen van Europa tegen oktober bijna volledig gevuld zijn, wat heeft bijgedragen aan lagere prijzen in de afgelopen maanden, is dat geen garantie tegen toekomstige marktspanningen.
Volgens het jaarlijkse rapport van de IEA over de gasmarkt kunnen een koude winter en een volledige stopzetting van de Russische levering van gas via pijpleidingen aan de Europese Unie gemakkelijk leiden tot hernieuwde prijsvolatiliteit. Deze waarschuwing benadrukt het potentiële risico van verstoringen als gevolg van een hernieuwd energieconflict met Moskou, ondanks de aanhoudende daling van de gasprijzen sinds december. Rusland blijft ongeveer 10% van de gasimport van de EU leveren, naast de leveringen van vloeibaar aardgas.
Voorraden gevuld
De gasprijzen in Europa zijn sterk gedaald, waarbij de benchmark gasprijs, TTF, op het laagste niveau sinds begin juni ligt. Het is momenteel ongeveer 90% lager dan de prijs op het hoogtepunt van de energiecrisis in augustus vorig jaar. Dit heeft geleid tot de overtuiging dat het ergste van de gascrisis in Europa voorbij is. De gasopslag in de EU staat momenteel boven 80% van de capaciteit, bijna 20 procentpunten hoger dan het vijfjarig gemiddelde. Analisten verwachten dat de opslagplaatsen, die ongeveer 100 miljard kubieke meter gas kunnen bevatten, maanden voor de officiële doelstelling van de EU van 90% vol zullen zijn.
Echter, de IEA waarschuwt dat de combinatie van een koude winter, een volledige stopzetting van het Russische pijpleidinggas en een lage beschikbaarheid van vloeibaar aardgas kan leiden tot een bedreiging voor de levering. In dat geval zou de gasopslag in de EU in april volgend jaar slechts 20% vol zijn. Om leveringsonderbrekingen te voorkomen, benadrukt de IEA dat voortdurende structurele verminderingen van de gasvraag nodig zijn. Dit kan onder andere worden bereikt door betere energie-efficiëntie, de snelle ontwikkeling van hernieuwbare energie en het installeren van warmtepompen.
Minder vraag naar gas
Het rapport van de IEA wijst er ook op dat de wereldwijde gascrisis heeft geleid tot een herziening van de middellange en lange termijn verwachtingen van de vraag naar aardgas. De scherpe stijging van de aardgasprijzen heeft de concurrentiepositie ten opzichte van andere energiebronnen namelijk verslechterd.
Bovendien is het imago van aardgas als een 'betrouwbare' brandstof in twijfel getrokken door de aanzienlijke beperkingen in de levering van Russisch gas. Als gevolg hiervan heeft de IEA de voorspelling voor de groei van de wereldwijde gasvraag tussen 2020 en 2024 verlaagd van 350 miljard kubieke meter naar 200 miljard kubieke meter op jaarbasis, waarbij Europa alleen al goed is voor meer dan de helft van deze herziening. Dit weerspiegelt onder andere strengere energie-efficiëntienormen, de snelle inzet van hernieuwbare energie, snellere elektrificatie van warmte en een verminderde rol van aardgas in de industrie.
Kortom, de IEA waarschuwt dat Europa zich moet voorbereiden op mogelijke uitdagingen tijdens de komende winterperiode als gevolg van potentiële verstoringen in de gaslevering door Rusland en koud weer. Het is van cruciaal belang om de gasvraag verder te verminderen door middel van energie-efficiëntie en de ontwikkeling van hernieuwbare energie om de gasbalans te waarborgen en de afhankelijkheid van Rusland te verminderen.
