Juan Guaido riep zichzelf een week geleden uit tot interim-president van Venezuela. Hij legde een eed af en kreeg binnen een paar uur openlijk steun vanuit de Verenigde Staten. Ook de meeste landen in Zuid-Amerika sympathiseerden met de 35-jarige oppositieleider. Maar wie is deze persoon eigenlijk? En waar komt bij opeens vandaan?
Onderzoeksjournalisten Dan Cohen en Max Blumenthal doken in de geschiedenis van deze man en deden een aantal opvallende ontdekkingen. Zo bleek uit een peiling die eerder deze maand werd gehouden dat 81% van de bevolking van Venezuela tot voor kort niet eens wist wie Juan Guaido is. Ook blijkt uit een opiniepeiling van Luis Vicente León dat minder dan 20% van de bevolking achter de zelfbenoemde interim-president staat.
Ondanks deze gegevens wordt Juan Guaido in de Amerikaanse media geprezen als mogelijke opvolger voor Maduro. De New York Times prijst de man in een redactioneel artikel aan als 'geloofwaardig alternatief' voor de zittende president, als een man met een 'verfrissende stijl en visie om het land voorwaarts te leiden'. Bloomberg schrijft in een redactioneel artikelen dat Juan Guaido 'de democratie kan herstellen', terwijl de Wall Street Journal hem uitriep tot de 'nieuwe democratische leider'.
Regime change
Sinds de verkiezing van Hugo Chavez in 1998 hebben de Verenigde Staten geprobeerd de controle over Venezuela en haar grote oliereserves terug te krijgen. Met een socialistisch beleid probeerde Chavez de olierijkdom gelijkmatiger te verdelen onder de bevolking, maar werd daarmee een doelwit van de Verenigde Staten.
In 2002 volgde een mislukte staatsgreep, waarbij de oppositie met steun van de Verenigde Staten probeerde de macht over te nemen. Ook was hij het doelwit van een aantal mislukte aanslagen, voordat hij in 2013 overleed aan de gevolgen van kanker. Ook zijn opvolger Nicolas Maduro heeft sinds zijn aantreden als president al verschillende aanslagen en couppogingen overleefd.
Nieuwe generatie
Met steun van verschillende Westerse NGO's werd ondertussen een nieuwe generatie studenten opgeleid die een succesvolle opstand tegen de regering zouden kunnen leiden. Uit het artikel van Cohen en Blumenthal.
Op 5 oktober 2005 arriveerden vijf Venezolaanse 'studentenleiders' in Belgrado, Servië, om de training voor een opstand te beginnen. Dat was op het moment dat de populariteit van Chavez op zijn hoogtepunt was en zijn regering ingrijpende socialistische programma's plande.
De studenten waren aangekomen uit Venezuela met dank aan het Center for Applied Non-Violent Action and Strategies (CANVAS). Deze groep wordt grotendeels gefinancierd door de National Endowment for Democracy, een CIA-afsplitsing die fungeert als de belangrijkste tak van de Amerikaanse regering voor het bevorderen van regimeverandering. Deze organisatie heeft uitlopers zoals het International Republican Institute en het National Democratic Institute for International Affairs. Volgens uitgelekte interne e-mails van Stratfor heeft een inlichtingenbureau dat bekend staat als de 'schaduw-CIA', [CANVAS] mogelijk ook CIA-financiering en training ontvangen tijdens de strijd tegen Milosevic in 1999/2000. '
CANVAS is een spin-off van Otpor, een Servische protestgroep die in 1998 aan de Universiteit van Belgrado werd opgericht door Srdja Popovic. Otpor, wat 'verzet' betekent in het Servisch, was de studentengroep die internationale bekendheid verwierf - en promotie op Hollywood-niveau - door protesten te mobiliseren die uiteindelijk Slobodan Milosevic ten val brachten.
Deze kleine cel van specialisten op het gebied van regime change werkten volgens de theorieën van Gene Sharp, de zogenaamde 'Clausewitz van niet-gewelddadige strijd'. Sharp had samen met een voormalige analist van Defence Intelligence Agency, kolonel Robert Helvey, gewerkt aan een strategische blauwdruk waarmee protesten ingezet konden worden als vorm van hybride oorlogsvoering, gericht op staten die de unipolaire overheersing van Washington weerstonden.
Otpor werd gesteund door de National Endowment for Democracy, USAID en Sharp's Albert Einstein Institute. Sinisa Sikman, een van de belangrijkste trainers van Otpor, zei ooit dat de groep zelfs directe financiering van de CIA ontving. Uit een gelekte e-mail van een medewerker van Stratfor:
"Na het omverwerpen van Milosevic groeiden de kinderen die OTPOR runden op, deden ze pakken aan en ontwierpen ze CANVAS ... of met andere woorden een groep die revoluties kan exporteren en de zaadjes kan planten voor een aantal kleurenrevoluties. Ze zijn nog steeds verslaafd aan Amerikaanse financiering en gaan in principe over de hele wereld om dictators en autocratische regeringen ten val te brengen. (diegene die de Verenigde Staten niet leuk vinden ;)"
Stratfor onthulde dat CANVAS "in 2005 haar aandacht verlegde naar Venezuela", nadat het oppositiebewegingen had getraind die pro-NAVO regimewisselingsoperaties in Oost-Europa leidden.
Tijdens het volgen van het CANVAS-trainingsprogramma, schetste Stratfor zijn revolutionaire agenda in opvallend uitgesproken taal: "Succes is absoluut niet gegarandeerd, en studentenbewegingen staan nog maar aan het begin van wat een jarenlange inspanning zou kunnen zijn om een revolutie in Venezuela teweeg te brengen, maar de trainers zelf zijn de mensen die hun tanden snijden op de 'slager van de Balkan'. Ze hebben bizarre vaardigheden. Als je ziet dat studenten van vijf Venezolaanse universiteiten simultaan demonstraties houden, weet je dat de training voorbij is en het echte werk is begonnen."
Revolutie
Juan Guaido studeerde in 2007 af aan de katholieke universiteit van Andrés Bello in Caracas. Daarna volgde hij een studie bestuur en politiek management bij de George Washington University in de Verenigde Staten. Daar kreeg hij onder meer les van Luis Enrique Berrizbeitia, een Venezolaanse econoom die meer dan tien jaar in de energiesector van Venezuela werkzaam was.
Tijdens deze periode begeleidde Juan Guaido al demonstraties in Venezuela. Zo leidde hij een demonstratie tegen de regering van Venezuela, nadat deze de licentie van Radio Caracas Televisión (RCTV) had ingetrokken. Deze particuliere zender speelde eerder een belangrijke rol tijdens de mislukte staatsgreep tegen Hugo Chavez in 2002.
De zender koos tijdens deze mislukte staatsgreep de kant van de oppositie. Zo hielp de zender met het mobiliseren van mensen die tegen de overheid wilden demonstreren, terwijl aanhangers van de regering buiten beeld werden gehouden. De rol van deze zender tijdens de mislukte staatsgreep werd vastgelegd in de documentaire 'The Revolution Will Not Be Televised'.
Cohen en Blumenthal schrijven dat Juan Guaido in 2010 met een groep activisten al plannen maakte om de regering van toenmalig president Hugo Chavez omver te werpen. Daar was ook Otpor bij betrokken, de organisatie in Belgrado die in opdracht van verschillende NGO's studenten opleidde om revoluties te leiden. Een paar jaar later, in 2014, was Guaido aanwezig bij een demonstratie tegen de regering. Daarover schrijven Cohen en Blumenthal het volgende:
Guaidó was direct betrokken bij de demonstraties van 2014. Hij tweette zelfs video's waarin hij zichzelf omhulde met een helm en een gasmasker, omringd door gemaskerde en gewapende mensen die een snelweg hadden afgesloten en die een gewelddadige confrontatie met de politie aangingen. Verwijzend naar zijn deelname aan de 'Generatie 2007', riep hij uit: "Ik herinner me dat we in 2007 'Studenten!' Riepen. Nu schreeuwen we: 'Weerstand! Weerstand!'"
Guaidó heeft deze tweet verwijderd, waarmee hij een zekere ongerustheid laat blijken over zijn imago als voorvechter van de democratie.
Oppositieleider uit het niets?
Juan Guaido is door een bijzondere samenloop van omstandigheden uit de relatieve anonimiteit gehaald en naar voren geschoven als kandidaat om Maduro op te volgen. Hieronder nog een passage uit de analyse van Cohen en Blumenthal.
Guaidó staat bekend als president van de door de oppositie gedomineerde Nationale Assemblee, maar hij werd nooit gekozen voor deze functie. De vier oppositiepartijen die de Assembly Democratic Unity Table vertegenwoordigden, hadden besloten een roterend voorzitterschap op te richten. De partij van Guaido was aan de beurt, maar de oprichter, Lopez, was onder huisarrest. Ondertussen had de tweede man, Guevara, zijn toevlucht gezocht in de Chileense ambassade. Een man met de naam Juan Andrés Mejía zou de volgende zijn geweest op de lijst, maar om redenen die nu pas duidelijk zijn werd Juan Guaido geselecteerd.
"Er is een redenering die de opkomst van Guaidó verklaart," merkte de Venezolaanse analist Sequera op. "Mejía is van de bovenklasse, studeerde aan één van de duurste privé-universiteiten in Venezuela en kon niet gemakkelijk aan het publiek worden aangeprezen zoals Guaidó. Ten eerste heeft Guaidó gemeenschappelijke kenmerken van de meeste Venezolanen en ten tweede lijkt hij meer op een man van het volk. Hij was ook niet overbelicht in de media, dus hij kon tot vrijwel alles worden gemaakt."
In december 2018 sloop Guaidó de grens over en ging hij naar Washington, Colombia en Brazilië om het plan te coördineren om massa-demonstraties te houden tijdens de inauguratie van president Maduro. De nacht voor Maduro's beëdiging belden zowel de Amerikaanse vicepresident Mike Pence als de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland om Guaidó steun te betuigen.
Een week later voegden senator Marco Rubio, senator Rick Scott en republikein Mario Diaz-Balart - allen wetgevers uit de rechtse Cubaanse ballingschap lobby in Florida - zich bij president Trump en vice-president Pence in het Witte Huis. Op hun verzoek was Trump het erover eens dat als Guaidó zichzelf tot president verklaarde, hij hem zou steunen.
Guaidó was misschien een obscure figuur, maar zijn combinatie van radicalisme en opportunisme voldeed aan de behoeften van Washington. "Dat interne stuk ontbrak," zei een Trump-bestuursvoorzitter over Guaidó. "Hij was het stuk dat we nodig hadden om onze strategie coherent en volledig te maken."
Brownfield, de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Venezuela, strompelde naar de New York Times en zei: "Voor het eerst hebben we een oppositieleider die duidelijk aangeeft aan de strijdkrachten en aan de politie dat hij ze aan de kant van de engelen en de goeden wil houden."
Maar Guaidó's politieke partij vormde de stoottroepen van de demonstranten die de dood van politieagenten en gewone burgers veroorzaakten. Hij heeft zelfs opschept over zijn eigen deelname aan straatrellen. En nu, om de harten en geesten van het leger en de politie te winnen, moest Guaidó deze met bloed doordrenkte geschiedenis wissen.
Op 21 januari, een dag voordat de coup serieus begon, kwam de vrouw van Guaidó met een videoboodschap, waarin ze het leger opriepen zich tegen Maduro op te stellen. Haar uitvoering was houterig en ongeïnspireerd, wat de beperkte politieke vooruitzichten van haar man onderstreepte.
Op een persconferentie voor zijn aanhangers vier dagen later, kondigde Guaidó zijn oplossing voor de crisis aan: "Geef toestemming voor een humanitaire interventie!"
Terwijl hij wacht op directe hulp, blijft Guaidó wat hij altijd is geweest - een project van cynische krachten van buitenaf. "Het doet er niet toe of hij na al deze tegenslagen crasht en opbrandt," zei journalist Sequera over het boegbeeld. "Voor de Amerikanen is hij vervangbaar."
Bron: Grayzone Project
