In de week van 9 mei zagen we de spectaculaire ondergang van cryptomunt TerraUSD. Het deed de cryptowereld op de grondvesten schudden. De marktkapitalisatie van de gehele cryptomarkt daalde met $300 miljard, omgerekend 15%. Ook Bitcoin zakte flink, maar minder dan andere cryptomunten. Waarom ging TerraUSD in korte tijd zo hard onderuit? Wat was het voor munt? En wat betekent de val van deze cryptomunt voor andere cryptovaluta en de sector als geheel?
In de wereld van cryptovaluta zijn er verschillende manieren waarop de waarde van de munt tot stand komt. De bruikbaarheid speelt een rol, zoals bij de cryptomunt die wordt gebruikt op het platform van Ethereum. Maar ook de belofte van toekomstige mogelijkheden als spaarmiddel, zoals bij Bitcoin.
Transactiemiddel
Er zijn ook cryptomunten die men als transactiemiddel gebruikt om te kunnen handelen in andere cryptovaluta. Deze transactiemunten worden stablecoins genoemd, omdat ze een stabiele 1-op-1 koersverhouding nastreven met reguliere valuta, zoals de euro en de dollar. Handelaren gebruiken bij voorkeur stablecoins voor transacties binnen het ecosysteem van cryptovaluta, omdat er dan geen conversie nodig is van en naar reguliere valuta. Deze conversie is onhandig en tijdrovend vanwege de strenge wet- en regelgeving ten aanzien van witwassen waar banken aan moeten voldoen. Met stablecoins is dat dus niet nodig.
Om de waarde van dit soort cryptomunten in perspectief te plaatsen: De drie belangrijkste stablecoins van dit moment – Tether ($73 miljard), USDC ($53 miljard) en BinanceUSD ($18 miljard) - vertegenwoordigen samen een marktwaarde van $144 miljard. Dat is meer van 10% van de huidige totale marktwaarde van $1,3 biljoen.
Groei van marktkapitalisatie stablecoins (Bron: The Block)
Stabiele waarde
De waarde van een stablecoin mag nooit onder een vaste waarde zakken, bijvoorbeeld $1 of €1. Deze stabiele waarde maakt ze geschikt voor transacties, omdat er in theorie geen koersrisico is. Maar hoe kan de waarde van een stablecoin precies $1 of €1 blijven? De meest gebruikelijke en veilige manier is als de organisatie achter de munt de waarde ervan stut door aankoop van waardepapieren – in de praktijk meestal kortlopende staatsleningen - en door cash aan te houden. Deze middelen zijn erg liquide en zijn gemakkelijk te kopen of te verkopen om de waarde van $1 te kunnen waarborgen. De meest gebruikte stablecoin die deze vorm van dekking gebruikt is Tether. Een andere is USDC, de stablecoin die wordt beheerd door het crypto-beursplatform Coinbase.
Een andere manier om een stablecoin te stabiliseren is via een algoritme. De uitgever van zo’n cryptomunt gebruikt dan een wiskundige formule om te bepalen hoeveel aan- of verkopen er van een bepaalde munt moeten worden gedaan om de waarde ervan te stabiliseren. Door het aanbod van de stablecoin op deze manier te reguleren kan men de koers naar $1 brengen. Het geld dat beleggers in dit type stablecoins met algoritme stoppen wordt dus niet geïnvesteerd in laagrentende waarden zoals bij bijvoorbeeld Tether. Voorbeelden van munten die met en algoritme werken zijn ‘magic internet money’ (MIM), ‘frax’ (FRAX) en ‘neutrino usd’ (USDN) en ook de gecrashte munt TerraUSD.
Algoritme
De stablecoin TerraUSD bestond uit twee componenten, de UST en een tweede munt, Luna. De uitvinder ervan, de 31-jarige Koreaan Do Kwon, bedacht een inventieve ‘verbranden en delven’ procedure om de waarde rond de $1 te houden. De munt die stabiel moest blijven, de UST, werd aangekocht of verkocht door de Luna. Als de UST onder de $1 dook omdat de vraag ernaar afnam, werd een hoeveelheid UST ‘verbrand’ door aanpassing van de prijs ervan door het algoritme. Het werd door deze aanpassing van de prijs aantrekkelijk voor de bezitters van de Luna om UST aan te kopen. De grotere vraag naar UST deed de prijs ervan weer stijgen naar $1. In een jaar tijd werd deze door een algoritme gedekte stablecoin immens populair en het bracht veel mensen enorme rijkdom.
Mensen die Luna in bezit hadden, konden er mee handelen, lenen en uitlenen op het handelsplatform van TerraUSD. Het platform beloofde een rente van 20% op deposito’s. Deze hoge rente creëerde een grote buffer die het vertrouwen in UST en Luna vergrootte, wat weer een prijsopdrijvend effect had. Eind april stond er voor een bedrag van $18 miljard aan cryptomunten op de rekening van het platform, waarover ze een hoge rente betaalde.
Piramidespel
Do Kwon kocht met het door beleggers ingelegde geld een hoeveelheid Bitcoin ter waarde van $3,5 miljard. Ook investeerde hij veel geld in de community van softwareontwikkelaars die smart contracts ontwierpen voor het handelsplatform. De Luna werd ook aanbevolen door invloedrijke venture capitalists zoals Michael Novogratz. Beleggers noemden zichzelf ‘lunatics’, oftewel gekken. Novogratz liet in januari van dit jaar nog een tatoeage zetten met daarin het woord lunatic, om aan te geven dat hij volledig geloofde in deze munt.
De eerste problemen ontstonden toen beleggers door financiële turbulente in de aandelenmarkten en in de ‘normale’ geld- en kapitaalmarkt besloten geld weg te halen uit de cryptomarkt. Beleggers begonnen posities in UST te verkopen. De waarde ervan dook onder de $1 en om dit op te vangen werden er nieuwe Luna’s gecreëerd. De hoeveelheid die nodig was om de UST te ondersteunen was echter zo groot dat ook de Luna snel in waarde daalde en uiteindelijk werd gedumpt. Het resultaat was een prijsimplosie zowel UST als Luna. In een dag werden beide cryptomunten zo goed als waardeloos. De door een algoritme gedekte stablecoin bleek een piramidespel dat alleen kon worden voortgezet als de prijzen en de inleg stegen. Uiteindelijk verloor het bedrijf van Novogratz, Galaxy Digital, $112 miljoen.
Op het hoogtepunt van de populariteit was de TerraUSD de derde grootse stablecoin, na Tether en USDC, met een marktkapitalisatie van om en nabij de $40 miljard, de waarde van de totale hoeveelheid uitstaande munten. Op de twee grafieken hieronder is het koersverloop van de twee componenten van TerraUSD goed te zien. UST dook onder de $1 en de waarde van de Luna implodeerde:
Koersverloop TerraUSD (Bron: Coinmarketcap)
De waarde van stablecoin terraUSD zakte volledig in elkaar (Bron: Coinmarketcap)
Winnaars en verliezers
Hoe kon dit gebeuren? Voor het eerst sinds de introductie van Bitcoin en later de vele andere duizenden cryptovaluta kwam er tegenwind in de vorm van stijgende rentes in de ‘normale’ financiële economie. Dit spektakel levert winnaars en verliezers op. Beleggers die geloofden in de gouden bergen van cryptomunten zijn de verliezers. Ook Bitcoin ging tijdens daling van aandelenmarkten en de erop volgende val van UST/Luna hard onderuit. Op maandag 16 mei maakte de stichting achter Luna bekend dat de voorraad Bitcoin inderdaad was verkocht in een verwoede poging om de UST toch nog te redden.
Op de wat langere termijn kan paradoxaal genoeg de cryptosector een winnaar zijn. Na de implosie van de dotcom-bubbel in 2001 werd het internet pas echt volwassen. Er werden bedrijfsmodellen ontwikkeld waar mensen echt wat aan hadden. Eenzelfde ontwikkeling kan zich aandienen in de crypto-sector. Deze moeilijke marktomstandigheden zijn nodig om het kaf van het koren in de cryptowereld te scheiden. Er zijn momenteel immers bijna 20.000 verschillende cryptomunten, waarvan de meeste geen enkele toegevoegde waarde hebben. Sommige munten – zoals TerraUSD - zijn ponzi schemes van partijen die een slaatje proberen te slaan uit de populariteit van virtuele munten. De meest solide cryptomunten zullen hier als winnaar uit komen. Gelet op de beroerde staat van het westerse monetaire en financiële systeem is dit zowel wenselijk als zelfs waarschijnlijk.
Dit artikel verscheen op 21 mei ook in De Andere Krant
Wilt u meer weten over cryptomunten en wilt u praktische tips over hoe u deze veilig kunt kopen? In ons boek Van Goud tot Bitcoin! leggen we alle basics uit, zodat u betere beslissingen kunt nemen met beleggen in crypto.
Klik hier om het boek te bestellen
Van Goud tot Bitcoin!
