De Eurozone zou op korte termijn Eurobonds moeten introduceren. Dat zei Vítor Constâncio, voormalig vice-voorzitter van de ECB, tijdens een conferentie over de Europese financiële infrastructuur in Florence. Niet alleen kunnen Eurobonds volgens hem lidstaten van de muntunie beter beschermen tegen de grillen van de financiële markten, ook is het een nuttig instrument om de Europese kapitaalmarkt te versterken. Tenslotte zouden Eurobonds ook het tekort aan veilige staatsleningen dat na de Europese schuldencrisis is ontstaan kunnen opvullen.
Eurobonds zijn obligaties die gezamenlijk worden uitgegeven door de lidstaten, zodat alle landen van de muntunie tegen hetzelfde tarief kunnen lenen. Omdat alle landen voor deze obligaties garant staan kunnen deze als veilig worden aangemerkt, waardoor ze ook als onderpand voor financiële transacties kunnen worden gebruikt. Sinds het uitbreken van de kredietcrisis is het aanbod van staatsobligaties met een triple A status gekrompen van €2,8 naar €1,8 biljoen, maar met de komst van Eurobonds kan dat aanbod bijna verdubbelen naar €3,5 biljoen.
Ook moeten deze gezamenlijke leningen voorkomen dat landen in een crisis de toegang tot de kapitaalmarkt verliezen. Tijdens de Europese schuldencrisis schoot de rente op staatsleningen van verschillende zuidelijke landen in de muntunie omhoog, omdat beleggers zonder valutarisico de obligaties van probleemlanden konden inwisselen voor obligaties van andere eurolanden met een betere kredietstatus. Met de uitgifte van gezamenlijke Eurobonds kan dit risico aanzienlijk worden teruggebracht, zo redeneert Constâncio.
Meer Europese integratie met Eurobonds
Voorwaarde voor een succesvolle implementatie van Eurobonds is dat er ook op andere gebieden meer coördinatie op Europees niveau komt. Denk aan een fiscale unie, een bankenunie met Europees toezicht, een Europees depositogarantiestelsel (EDIS) en een Europese kapitaalmarktunie. Alleen op die manier kan een nieuwe Europese schuldencrisis volgens de voormalig centraal bankier worden voorkomen. In zijn toespraak noemt de voormalig vice-voorzitter van de ECB verschillende voordelen van Eurobonds:
"Het creëren van zo'n Europees veilig onderpand zou ook belangrijk zijn voor verschillende andere relevante doelstellingen van de Europese financiële architectuur. Met nadruk denk ik dat we kunnen zeggen dat:
- Zonder een Europees veilig onderpand zal er geen oplossing zijn voor de kwestie van de verwevenheid tussen banken en overheden, wat belangrijk is voor de stabiliteit en robuustheid van het Europese bankwezen.
- Zonder een Europees veilig onderpand zal de schaarste aan veilige activa de verleiding voor de particuliere sector vergroten om pseudo-veilige activa te creëren - zoals dat vóór de crisis gebeurde - wat mogelijk de financiële stabiliteit en de reële economie in gevaar kan brengen.
- Zonder een Europees veilig onderpand zal er geen volledige, bloeiende kapitaalmarktunie zijn die zo belangrijk is om de groei te stimuleren en private risicodeling te bieden in een monetaire unie.
- Zonder een Europees veilig onderpand zal er geen volledig geïntegreerde Europese obligatiemarkt zijn die cruciaal is om de internationale rol van de euro te bevorderen.
- Zonder een Europees veilig onderpand kan het monetaire beleid niet profiteren van een meer representatieve Europese rentecurve en meer geschikte activa om te kopen in open markttransacties, die zelfs in normale tijden in de toekomst nodig zullen zijn.
Bovendien zou het creëren van een Europees veilig onderpand ook een vertrouwenstoename-effect hebben op het project van de monetaire unie, de financiële integratie verdiepen en bijdragen tot vermindering van het redenominatierisico."
Wat betekent dit?
De gezamenlijke uitgifte van obligaties door een nieuwe Europese entiteit klinkt interessant, maar heeft wel verregaande implicaties. Het zou betekenen dat de deelnemende landen minder speelruimte krijgen in relatie tot hun fiscale beleid. Landen zouden nog wel inspraak moeten hebben in de uitgifte en toewijzing van Eurobonds, maar zouden zich dan ook moeten committeren aan een strengere fiscale discipline. Dat gaat nog een stap verder dat het Europese Stabiliteits- en Groeipact dat een maximale schuldquote van 60% en een maximaal begrotingstekort van 3% voorschrijft.
De grootste zorg bij de noordelijke landen is dat zij garant komen te staan voor de schulden van de zuidelijke landen. Om te voorkomen dat de muntunie een transferunie wordt zouden de Eurobonds alleen moeten gelden voor nieuwe schulden. Bestaande schulden zouden dan onder de verantwoordelijkheid van de lidstaten zelf moeten blijven vallen. Door nieuwe obligaties overwegend in de vorm van Eurobonds uit te schrijven kan er geleidelijk een transitie worden gemaakt naar obligaties met risicodeling over de gehele Eurozone.
Het plan om schuldpapier op Europees niveau uit te geven is een logische vervolgstap binnen de monetaire unie. Met de komst van Eurobonds zijn de individuele lidstaten beter beschermd tegen de grillen van de financiële markten. Een bijkomend voordeel is dat de ontwikkeling van een Europese kapitaalmarkt de internationale rol van de euro kan versterken. Tegenover deze voordelen staat dat de lidstaten een deel van hun soevereiniteit ten aanzien van fiscaal beleid moeten opgeven.
