Saoedi-Arabië overweegt een deel van haar olie in Chinese yuan af te rekenen in plaats van Amerikaanse dollars. Daarover voert het land momenteel gesprekken met de Chinese regering. Deze plannen zijn tekenend voor een verschuiving in de machtsverhoudingen en handelsrelatie tussen de Verenigde Staten en het Koninkrijk. Het zou de dominante positie van de dollar in de wereldwijde oliemarkt verder kunnen ondermijnen, de grootste en daarmee belangrijkste markt ter wereld.
China heeft al jaren plannen om olie in yuan af te rekenen, maar tot op heden gebeurt dat nog niet op grote schaal. Sinds 2018 bestaan er wel oliecontracten in Chinese yuan, maar de volumes waarin deze contracten worden aangeboden zijn beperkt. De plannen van Saoedi-Arabië om een deel van haar olie in yuan af te rekenen zou een grote stap vooruit betekenen voor de internationalisering van de Chinese munt.
Petrodollar
In 1974 bereikten de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië een overeenkomst om olie in dollars te verhandelen. Dat was kort na de oliecrisis van 1973, die weer het directe gevolg was van het loslaten van de koppeling tussen de dollar en goud in 1971. Olieproducerende landen eisten meer dollars voor hun olie, omdat de munt sterk in waarde was gedaald ten opzichte van goud. Uiteindelijk bereikte de Amerikaanse regering een akkoord met Saoedi-Arabië. In ruil voor veiligheidsgaranties van de VS zouden de Saoedi's hun olie in dollars blijven afrekenen.
Door deze deal bleef de dollar de belangrijkste valuta voor de internationale handel. Doordat de belangrijkste olieproducent olie in dollars accepteerde bleef deze valuta na de loskoppeling van goud de wereldreservemunt. Wereldwijd bouwden landen dollarreserves op, omdat ze daarmee olie en andere grondstoffen konden importeren. De dollar heeft haar status dus voor een belangrijk deel te danken aan deze deal met Saoedi-Arabië.
Multipolaire wereldorde
De laatste decennia zijn de machtsverhoudingen in de wereld echter sterk veranderd. Importeerden de Verenigde Staten aan het begin van de jaren negentig nog 2 miljoen vaten olie per dag uit Saoedi-Arabië, eind vorig jaar waren dat er nog maar een half miljoen. De VS heeft haar eigen olieproductie opgeschroefd, waardoor ze steeds minder olie uit Saoedi-Arabië nodig heeft. Niet alleen de economische band verslapte, ook de diplomatieke verhoudingen. Zo hebben de Saoedi's een aantal besluiten van de Amerikaanse regering niet in dank afgenomen. Denk aan de afzijdige rol van de Amerikanen in de Saoedische oorlog met Jemen, het streven naar een nucleaire deal met Iran en het besluit om te vertrekken uit Afghanistan.
Ondertussen hebben de Chinezen de banden met het Koninkrijk juist aangehaald. Het land koopt steeds meer Saoedische olie en neemt nu al een kwart van haar totale olieproductie af. Vorig jaar kocht China 1,76 miljoen vaten olie per dag van Saoedi-Arabië. Ook heeft China de Saoedi's geholpen met het ontwikkelen van ballistische raketten, een eigen atoomprogramma en met investeringen in projecten zoals een nieuwe Saoedische stad. China is daarmee een belangrijke strategische handelspartner geworden.
Petroyuan
Het accepteren van Chinese yuan voor olie kan verstrekkende gevolgen hebben. Omdat het gelijk om grote bedragen gaat zou het een sterke impuls kunnen geven aan de internationale status van de yuan. Het is ook negatief voor de status van de dollar als wereldreservemunt. Voor Saoedi-Arabië is het overigens niet zonder risico, omdat haar munt nog steeds gekoppeld is aan de Amerikaanse dollar. Om die koppeling te verdedigen moet ze dollars blijven accumuleren en herinvesteren in Amerikaanse staatsleningen. Ook is de yuan in veel minder landen geaccepteerd dan de dollar.
Als Saoedi-Arabië de Chinese yuan accepteert, dan zal dat in eerste instantie slechts voor een gedeelte van de export gelden. Wel kan een dergelijk besluit andere olieproducerende landen aansporen yuan te accepteren. Denk bijvoorbeeld aan Rusland, dat ook veel olie naar China exporteert en beperkt wordt door westerse sancties. Vanuit dat perspectief bezien is het logisch dat China met haar eigen munt wil betalen voor olie en minder afhankelijk wil worden van de dollar. Rusland en Saoedi-Arabië kunnen daarin een belangrijke bondgenoot zijn.
