Democratie wordt gezien als de meest gewenste manier om een samenleving te besturen, maar ook deze vorm van bestuur kent een aantal grote nadelen. Bij een democratie probeert iedereen te leven op andermans kosten, waardoor individuen en groepen soms tegenover elkaar komen te staan. Volgens Frank Karsten, schrijver van het boek 'De Democratie Voorbij', is dat de reden waarom een democratie ook zoveel tegenstellingen, minder tolerantie en meer sociale onrust creëert.
Een ander probleem is dat de overheid in een democratische samenleving de neiging heeft om steeds verder te groeien en meer middelen te herverdelen. Dat zien we ook aan de belastingdruk, want die is volgens Karsten alleen de afgelopen honderd jaar in Nederland toegenomen van 10 a 12% tot meer dan 50% van het bruto binnenlands product.
Democratie als herverdelingsmechanisme
Democratie werkt volgens Karsten zo lang de economie groeit en de meeste mensen erop vooruit gaan. De herverdeling van middelen door de overheid en de groei van de verzorgingsstaat wordt geaccepteerd, omdat de meeste mensen er uiteindelijk beter van worden. Als de productiviteit niet meer groeit wordt de inefficiëntie van het herverdelen zichtbaar en nemen ook de spanningen in de samenleving toe.
Men denkt dat de democratie de burger kan beschermen tegen de staat, maar volgens Karsten is het juist andersom. Hij observeert dat de staat vooral zichzelf probeert te beschermen tegen de burger, omdat er voor de burger weinig mogelijkheden zijn om echt invloed uit te oefenen. Er zijn weliswaar verkiezingen waarmee je als burger een stem kunt uitbrengen, maar daarmee verander je niet de invloed die de grote politieke partijen hebben bij de verschillende ministeries, universiteiten, de media en tal van uitvoerende organisaties.
Decentralisatie van macht?
Volgens Karsten is decentralisatie van macht terug naar het individu of naar het niveau van een wijk, stad of provincie, een betere vorm van bestuur. Hij noemt als voorbeeld de verschillende kantons (regio's) in Zwitserland, die met elkaar kunnen concurreren. De afstand tussen bestuurder en burger is daar kleiner en doet daarom meer recht aan de verschillen tussen gebieden. In Nederland gaan we dwars tegen die tendens in. We zien juist meer machtsconcentratie en een grotere afstand tussen de burger en de bestuurder. De overheid deelt cadeautjes uit, maar die wordt gefinancierd met belastingen. Hieronder ziet u het volledige gesprek tussen Frank Karsten en Sander Boon bij Café Weltschmerz.
