Rusland moet snel maatregelen nemen om het gebruik van de dollar tot een minimum te beperken. Dat zei de Russische topdiplomaat Sergei Ryabkov eerder deze week in een interview. Hij noemde het Amerikaanse dollarsysteem 'een bron van permanente vijandige acties', verwijzend naar de vele economische sancties die de Verenigde Staten opleggen aan andere landen. Daarom moet Rusland minder afhankelijk worden van de dollar.
Economische sancties
De Verenigde Staten hebben de laatste jaren al meer dan 90 rondes van economische sancties uitgevoerd. Daarvan waren de meeste gericht tegen staatsbanken en bedrijven in de energiesector, bijvoorbeeld in landen als Iran, Venezuela en Rusland. Volgens de diplomaat moet Rusland zich voorbereiden op nieuwe sancties, gezien de vijandige toon van president Joe Biden.
De nieuwe Amerikaanse president sprak vorige week tijdens de Veiligheidsconferentie van Munchen over 'Russische roekeloosheid'. Volgens hem breekt Rusland regelmatig in op computernetwerken in de Verenigde Staten en Europa, waarmee ze de 'collectieve veiligheid' van het Westen ondermijnen. Ook zei hij dat Rusland opzettelijk probeert Europa en de militaire alliantie van de NAVO te verzwakken.
Deze dreigende woorden zijn tekenend voor de relatie tussen beide grootmachten. Volgens Ryabkov zijn de onderlinge spanningen de laatste jaren alleen maar verder toegenomen. De situatie zou zelfs slechter zijn dan tijdens de Koude Oorlog. "Het is nog nooit zo erg geweest. Het is niet een gebrek aan vertrouwen, maar wederzijdse vijandigheid. De emoties lopen hoog op en we zien al lang geen verbetering meer."
'Rol van de dollar herzien'
Rusland probeert al langer haar afhankelijkheid van de dollar te verminderen. Zoals we eerder al schreven heeft het land de afgelopen jaren al verschillende stappen in die richting gezet. In 2019 zei president Poetin tijdens het St. Petersburg Economic Forum dat het tijd werd om de rol van de dollar te herzien. Het monetaire en financiële systeem op basis van de dollar als wereldmunt zou niet meer passen bij de hedendaagse multipolaire wereldorde.
Ook sprak Poetin zich eerder al zeer kritisch uit over de manier waarop de Verenigde Staten het dollarsysteem gebruiken om landen onder druk te zetten. Denk bijvoorbeeld aan economische sancties, die internationale betalingen in dollars onmogelijk maken. Door landen als Iran en Venezuela af te sluiten van het internationale betalingsverkeer raken deze landen economisch geïsoleerd.
https://www.youtube.com/watch?v=5yuOhdW0o_4
Goud en andere valuta
Een van de manieren om de macht van de Verenigde Staten te doorbreken is door minder afhankelijk te worden van de dollar. Daarom heeft Rusland de laatste jaren een substantieel gedeelte van haar dollarreserves omgezet naar goud en andere valuta, zoals de euro en de Chinese yuan. Ook gebruikt Rusland steeds vaker de euro als internationaal betaalmiddel, zoals we eerder al schreven in dit Insider artikel.
Begin dit jaar maakte de Russische centrale bank bekend dat ze voor het eerst meer goud dan dollars in haar reserves had. Daarmee distantieert het land zich van het dollarsysteem en bouwt ze een reserve op die volledige bescherming biedt tegen de politieke risico's van dit systeem. Dmitry Tulin van de Russische centrale bank noemde goud in 2015 een '100% bescherming tegen politiek en wettelijk risico'.
Rusland heeft inmiddels meer reserves in goud dan in dollars (Bron: Central Bank of Russia)
De-dollarisatie
Rusland houdt vandaag de dag het grootste deel van haar reserves aan in euro's. De Europese munt lijkt een logisch alternatief voor de dollar, omdat het land veel handel drijft met Europese landen. Zelfs voor het handelsverkeer met China vraagt Rusland steeds vaker betaling in euro's in plaats van dollars. Daarmee zit Rusland op dezelfde lijn als Europa, dat zich ook ergert aan het dollarmonopolie.
Zo kwam de Europese Unie onlangs met een rapport, waarin ze duidelijk maakt dat Europa zo snel mogelijk moet afrekenen met de afhankelijkheid van de dollar als wereldmunt. Een opmerkelijke passage uit dat rapport was dat de Europese Commissie een grote rol ziet voor de euro als internationale transactiemunt voor olie en gas. Daarin lijkt ook de Nord Stream 2 een belangrijke rol te vervullen, zoals we eerder al schreven in deze analyse.
Conclusie
De uitspraken van Sergei Ryabkov passen in de jarenlange trend dat Rusland minder afhankelijk wil worden van de dollar. Die trend is al enige tijd gaande, want begin deze eeuw heeft het land haar buitenlandse schulden al grotendeels afgebouwd. Ook begon de centrale bank al in 2006 haar goudvoorraad uit te breiden. Sindsdien is de goudvoorraad in omvang meer dan verviervoudigd. Ook steeg het percentage goud ten opzichte van de totale reserves van 3,5% naar 23%.
De trend van de-dollarisatie kwam in een stroomversnelling door de ontwikkelingen in Oekraïne in 2014, die de verhouding tussen 'Oost' en 'West' op scherp zetten. De uitspraken van de nieuwe Amerikaanse president Joe Biden en de Russische diplomaat bevestigen dat de relatie tussen beide grootmachten nog steeds beroerd is en verder verslechtert. Dit zal de komende jaren een nog groter stempel drukken op het geopolitieke en monetaire beleid van Rusland.
