De rol van de dollar moet worden herzien, omdat de wereldreservemunt een pressiemiddel is geworden waarmee de Verenigde Staten druk kunnen uitoefenen op de rest van de wereld. Dat zei de Russische president Poetin in zijn toespraak voor het St. Petersburg Economic Forum. Hij zei dat internationale financiële organisaties zich moeten aanpassen aan een wereld waarin nieuwe economische centra zijn ontstaan en een steeds grotere rol is weggelegd voor regionale valuta.
Volgens de Russische president is het huidige financiële systeem niet in staat belangrijke problemen aan te pakken, zoals het balanceren van valuta en internationale handel. Hij zei dat de financiële autoriteiten in de Verenigde Staten een grote fout maken door hun bevoorrechte positie binnen het huidige monetaire systeem te ondermijnen. Daarmee doelt hij op economische sancties en restricties die de Verenigde Staten hebben opgelegd aan verschillende landen, bedrijven en personen. "Het vertrouwen in de dollar stort in elkaar", aldus de Russische president.
Van vrijhandel naar handelsoorlogen
De president van Rusland merkt op dat de landen die in het verleden principes van vrijhandel en eerlijke en open concurrentie predikten nu steeds vaker terugvallen op sancties en handelsoorlogen. Hij waarschuwt voor een scenario waarin de wereldeconomie door onbeperkt economisch egoïsme en een geforceerde uitsplitsing uit elkaar valt. "Dit is de weg naar eindeloze conflicten, handelsoorlogen en misschien niet alleen handelsoorlogen. Figuurlijk gezien is dit de weg naar het ultieme gevecht van alles tegen iedereen."
We hebben een groot deel van de toespraak van Poetin naar het Nederlands vertaald. De vertaling staat onder de video, de volledige tekst in het Engels is te vinden op de website van het Kremlin. We hebben tussenkopjes toegevoegd om de leesbaarheid te verbeteren. Heeft u op- of aanmerkingen op de vertaling? Stuur dan een email naar [email protected].
Goedemiddag vrienden en collega's, dames en heren.
Ik ben verheugd om alle staatshoofden en regeringsleiders en alle deelnemers aan het internationale economische forum van Sint-Petersburg in Rusland te verwelkomen. We zijn onze gasten dankbaar voor hun aandacht, hun vriendelijke houding ten opzichte van Rusland en hun bereidheid tot samenwerking die altijd rust - zoals bedrijfsleiders weten - op pragmatisme, begrip van wederzijdse belangen en uiteraard op vertrouwen in elkaar, openhartigheid en duidelijke posities.
Ik zou graag van deze gelegenheid gebruik willen maken om niet alleen te vertellen over de doelen en taken die we in Rusland hebben gesteld, maar ook over onze opvattingen over de toestand van het mondiale economische systeem. Voor ons is dit geen abstract onderwerp, noch een academische discussie. De ontwikkeling van Rusland kan vanwege zijn omvang, geschiedenis, cultuur, het menselijk potentieel en de economische kansen, simpelweg niet plaatsvinden buiten de mondiale context, zonder de samenhang van de binnenlandse, nationale en mondiale agenda's.
Dus, wat is de stand van zaken vandaag, of hoe zien we het in Rusland?
Crisis in het bestaande economische model
Technisch gezien is de economische groei in de wereld - en ik hoop dat we vooral daarover zullen praten aangezien dit een economisch forum is - in de recente periode positief geweest. In de periode 2011-2017 groeide de wereldeconomie met een jaarlijks gemiddelde van 2,8 procent. In de laatste jaren was het relevante cijfer iets meer dan drie procent. Wij zijn echter van mening - en de leiders van landen en wij zelf moeten dat allemaal eerlijk toegeven - dat helaas, ondanks deze groei, het bestaande model van economische betrekkingen nog steeds in een crisis verkeert en dat deze crisis van allesomvattende aard is. Problemen in dit opzicht hebben zich de laatste decennia opgestapeld. Ze zijn serieuzer en groter dan eerder werd gedacht.
De architectuur van de wereldeconomie is sinds de Koude Oorlog drastisch veranderd, omdat nieuwe markten deel gingen uitmaken van het globaliseringsproces. Het dominante ontwikkelingsmodel gebaseerd op de Westerse 'liberale' traditie, laten we dat voor het gemak even Euro-Atlantisch noemen, begon niet alleen een globale, maar ook een universele rol te claimen.
Internationale handel was de belangrijkste motor achter het huidige globaliseringsmodel. Van 1991 tot 2007 groeide het meer dan twee keer zo snel als het wereldwijde bbp. Dit kan worden verklaard door de nieuw geopende markten van de voormalige Sovjet-Unie en Oost-Europa en de goederen die naar deze markten toe stromen. Deze periode bleek echter volgens historische normen relatief kortstondig te zijn.
Falend wereldwijd groeimechanisme
De wereldwijde crisis van 2008-2009 volgde. Het verergerde en onthulde niet alleen de onevenwichtigheden en disproportionaliteit, ook toonde het aan dat wereldwijde groeimechanismen begonnen te falen. Natuurlijk heeft de internationale gemeenschap haar les geleerd. Maar eerlijk gezegd was er niet genoeg wil - of misschien moed - om de zaken op een rijtje te zetten en de bijbehorende conclusies te trekken. Er overheerste een vereenvoudigde aanpak, waarbij het wereldwijde ontwikkelingsmodel naar verluidt best goed was en er in wezen niets hoefde te worden veranderd, omdat het voldoende was om de symptomen te elimineren en enkele regels en instituten in de wereldeconomie en de financiële wereld te coördineren en dan zou alles weer goed komen. Er was toen veel hoop en de verwachtingen waren positief, maar dat verdween snel. Kwantitatieve verruiming en andere maatregelen slaagden er niet in de problemen op te lossen. Ze schoven deze alleen door naar de toekomst. Ik ben me ervan bewust dat kwantitatieve verruiming op deze en andere fora werd besproken. Wij zijn binnen de regering en de presidentiële directie nooit opgehouden met discussiëren en debatteren over deze zaken.
Ik zal nu gegevens van de Wereldbank en het IMF citeren. Vóór de crisis van 2008-2009 groeide de wereldwijde handel in goederen en diensten naar de wereldwijde bbp-ratio voortdurend, maar toen keerde de trend terug. Het is een feit dat dergelijke groei is er niet meer. De mondiale handel naar de mondiale bbp-ratio is nooit teruggekeerd naar het niveau van 2008. In feite was de wereldhandel niet langer de onvoorwaardelijke drijvende kracht achter de wereldeconomie. De nieuwe groeimotor, vertegenwoordigd door de modernste technologie, wordt nog steeds nauwkeurig afgesteld en werkt niet op volledige capaciteit. Bovendien is de wereldeconomie een periode van handelsoorlogen ingegaan en is er direct of indirect protectionisme ontstaan.
Nieuwe economische realiteit
Wat zijn de oorzaken van de crisis in de internationale economische betrekkingen? Wat ondermijnt het vertrouwen tussen de economische wereldspelers? Ik denk dat de belangrijkste reden is dat het model van globalisering dat aan het eind van de twintigste eeuw werd aangeboden, steeds meer in tegenspraak is met de zich snel ontwikkelende nieuwe economische realiteit.
In de afgelopen drie decennia is het aandeel van ontwikkelde landen in het mondiale bbp gemeten naar koopkrachtpariteit gedaald van 58 naar 40 procent. Voor de G7 zakte het aandeel van 46 naar 30 procent, terwijl het gewicht van de landen met opkomende markten groeit. Een dergelijke snelle ontwikkeling van nieuwe economieën die - afgezien van hun belangen - hun eigen ontwikkelingsplatforms en visies op globalisering en regionale integratieprocessen hebben, correleert niet goed met de ideeën die relatief kort geleden nog onbetwist leken.
Van vrijhandel naar handelsoorlog
De voorgaande patronen brachten de westerse landen in feite in een exclusieve positie en daar moeten we eerlijk over zijn. Deze patronen gaven hen een voordeel en een enorme pacht, waardoor ze hun leiderschap vooraf bepaalden. Andere landen moesten gewoonweg volgen in hun kielzog. Natuurlijk gebeurde er veel en wordt er nog steeds veel gesproken over gelijkheid. Ik zal hier ook over spreken. En toen dit comfortabele, vertrouwde systeem gammel begon te worden en de concurrentie groeide, nam de ambitie en het streven naar behoud van de overheersing ten koste van alles toe. Onder deze omstandigheden begonnen de staten die eerder de principes van vrijhandel en eerlijke en open concurrentie predikten, te spreken in termen van handelsoorlogen en sancties, en hun toevlucht te nemen tot niets verhullende economische invallen met druk, intimidatie en het verwijderen van rivalen door middel van zogenaamde niet-marktmethoden.
Kijk, hier zijn veel voorbeelden van. Ik zal alleen diegene noemen die ons rechtstreeks raken en die algemeen bekend zijn. Neem bijvoorbeeld de aanleg van de Nord Stream 2-gasleiding. Ik zag in de zaal onze partners die er professioneel mee werken. Niet alleen Russen, maar ook onze vrienden uit Europa. Dit project is ontworpen om de energiezekerheid in Europa te vergroten en nieuwe banen te creëren. Het voldoet volledig aan de nationale belangen van alle deelnemers, zowel Europees als Russisch. Als het deze belangen niet zou dienen, dan zouden we onze Europese partners er nooit in hebben gezien. Wie zou hen tot dit project kunnen dwingen? Ze kwamen omdat ze er belangstelling voor hadden.
Maar dit komt niet overeen met de logica en belangen van degenen die gewend waren aan exclusiviteit en het 'alles kan' gedrag in het kader van het bestaande universalistische model. Ze zijn gewend om anderen hun rekeningen te laten betalen; daarom worden eindeloze pogingen gedaan om dit project te torpederen. Het is verontrustend dat deze destructieve praktijk niet alleen de traditionele energie- en grondstoffenmarkten heeft beïnvloed, maar ook is uitgelekt naar nieuwe industrieën die nu vorm krijgen. Neem de situatie met Huawei. Er worden pogingen ondernomen om het bedrijf niet alleen uit te dagen op de wereldmarkt, maar het ook daadwerkelijk op een weinig elegante manier te beperken. Sommige kringen noemen dit al "de eerste technologische oorlog" die op het punt staat om uit te breken in het digitale tijdperk.
Je zou verwachten dat snelle digitale transformatie en technologieën die industrieën, markten en beroepen snel veranderen, zijn ontworpen om de horizon te verbreden voor iedereen die bereid en open staat voor verandering. Helaas worden ook hier belemmeringen gebouwd en wordt een direct verbod op hightech aankopen van activa opgelegd. Het is zover gekomen dat zelfs het aantal buitenlandse studenten voor bepaalde specialisaties beperkt wordt. Eerlijk gezegd vind ik het moeilijk om mijn gedachten hierover te verdoezelen. Toch gebeurt dit allemaal in de realiteit. Verrassend, maar waar.
Monopolisering van technologische innovaties
Monopolie gaat steevast over het concentreren van de inkomsten in handen van enkelen ten koste van de rest. In die zin brengen de pogingen om een op innovatie gebaseerde technologische golf te monopoliseren en de toegang tot zijn vruchten te beperken, de problemen van de wereldwijde ongelijkheid tussen landen en regio's naar een geheel nieuw niveau. Dit is, zoals we allemaal weten, de belangrijkste bron van instabiliteit. Het gaat niet alleen om het niveau van inkomen of financiële ongelijkheid, maar ook om fundamentele verschillen in kansen voor mensen.
In essentie wordt een poging gedaan om twee werelden te bouwen, waarvan de kloof voortdurend groter wordt. In deze situatie hebben bepaalde mensen toegang tot de meest geavanceerde systemen van onderwijs en gezondheidszorg en moderne technologie, terwijl anderen weinig vooruitzichten of zelfs kansen hebben om de armoede te doorbreken, waarbij sommige mensen blijven balanceren op het punt van overleven.
Tegenwoordig hebben meer dan 800 miljoen mensen over de hele wereld geen toegang tot schoon drinkwater en is ongeveer 11 procent van de wereldbevolking ondervoed. Een systeem gebaseerd op steeds groter wordend onrecht zal nooit stabiel of gebalanceerd zijn.
Verergerende milieu- en klimaatuitdagingen die een directe bedreiging vormen voor het sociaaleconomische welzijn van de hele mensheid, maken de crisis nog erger. Klimaat en het milieu zijn een objectieve factor geworden in de wereldwijde ontwikkeling en een probleem dat gepaard gaat met grootschalige schokken, waaronder een andere ongecontroleerde toename van migratie, meer instabiliteit en een ondermijning van de veiligheid in belangrijke regio's van de planeet. Tegelijkertijd bestaat er een groot risico dat we in plaats van gezamenlijke inspanningen om milieu- en klimaatproblemen aan te pakken, pogingen zullen ondernemen om deze kwestie te gebruiken voor oneerlijke concurrentie.
Tijd voor een nieuw globaliseringsmodel
Vandaag de dag staan we voor twee uitersten, twee mogelijke scenario's voor verdere ontwikkeling. De eerste is de degeneratie van het universalistische globaliseringsmodel. Het wordt een parodie en een karikatuur van zichzelf, waarbij gemeenschappelijke internationale regels worden vervangen door wetten, administratieve en juridische mechanismen van een land of een groep van invloedrijke staten. Ik stel met spijt vast dat dit is wat de VS vandaag doet wanneer zij haar rechtsmacht uitbreidt tot de hele wereld. Ik heb daar overigens twaalf jaar geleden al over gesproken. Zo'n model is niet alleen in tegenspraak met de logica van normale interstatelijke communicatie en de vormgevende realiteit van een gecompliceerde multipolaire wereld, maar belangrijker nog, het voldoet niet aan de doelstellingen van de toekomst.
Het tweede scenario is een fragmentatie van de mondiale economische ruimte door een beleid van volledig onbeperkt economisch egoïsme en een geforceerde uitsplitsing. Maar dit is de weg naar eindeloze conflicten, handelsoorlogen en misschien niet alleen handelsoorlogen. Figuurlijk gezien is dit de weg naar het ultieme gevecht van alles tegen iedereen.
Dus wat is de oplossing? Ik heb het over een echte oplossing in plaats van over een utopische of kortstondige. Uiteraard zullen nieuwe overeenkomsten nodig zijn voor het opstellen van een meer stabiel en eerlijk ontwikkelingsmodel. Deze overeenkomsten moeten niet alleen helder worden geschreven, maar ook door alle deelnemers worden nageleefd. Ik ben er echter van overtuigd dat praten over zo'n economische wereldorde wishful thinking zal blijven tenzij we terugkeren naar de kern van de discussie, dat wil zeggen begrippen als soevereiniteit, het onvoorwaardelijke recht van elk land op zijn eigen ontwikkelingsweg en - laat me daar verantwoordelijkheid voor universele duurzame ontwikkeling aan toevoegen - niet alleen voor de eigen ontwikkeling.
Harmoniseren van economische belangen
Wat moet het onderwerp van discussie zijn in termen van het reguleren van dergelijke overeenkomsten en een dergelijke gemeenschappelijke juridische omgeving? Zeker niet het opleggen van een enkele en de enige juiste canon voor alle landen, maar bovenal, de harmonisatie van nationale economische belangen, de principes van teamwork, concurrentie en samenwerking tussen landen met hun eigen individuele ontwikkelingsmodellen, eigenaardigheden en belangen. Het opstellen van dergelijke beginselen moet met maximale openheid en op de meest democratische manier worden uitgevoerd.
Het is op deze basis waarop het systeem van wereldhandel moet worden aangepast aan de huidige realiteit en waarop de efficiëntie van de Wereldhandelsorganisatie moet worden verbeterd. Andere internationale instellingen moeten niet worden afgebroken, maar worden gevuld met een nieuwe betekenis en inhoud. Het is noodzakelijk om oprecht in overweging te nemen om diegenen die hun industrie, landbouw en sociale voorzieningen willen verbeteren mee te nemen, in plaats van alleen te praten over de vereisten en belangen van de ontwikkelingslanden. Dit is waar het bij gelijke omstandigheden om draait.
Overigens stellen we voor om een open, toegankelijke databank met de beste praktijken en ontwikkelingsprojecten te creëren. Rusland is bereid zijn succesvolle case-studies in de sociale, demografische en economische gebieden op een informatieplatform te publiceren en nodigt andere landen en internationale organisaties uit om zich bij dit initiatief aan te sluiten.
Amerikaanse dollar als pressiemiddel
Met betrekking tot financiën, de belangrijkste wereldwijde instellingen werden 75 jaar geleden gecreëerd als onderdeel van het Bretton Woods-systeem. Het Jamaicaanse valutasysteem dat het in de jaren zeventig verving bevestigde de voorkeur voor de Amerikaanse dollar, maar slaagde er in feite niet in de belangrijkste problemen op te lossen, voornamelijk het saldo van valutarelaties en handelsuitwisselingen. Sindsdien zijn er nieuwe economische centra verschenen, is de rol van regionale valuta toegenomen en is de balans tussen krachten en belangen veranderd. Het is duidelijk dat internationale financiële organisaties na deze ingrijpende veranderingen de rol van de dollar moeten aanpassen en heroverwegen, die als een wereldwijde reservevaluta nu een pressiemiddel is geworden waarmee het land van uitgifte druk kan uitoefenen op de rest van de wereld.
Overigens denk ik dat de Amerikaanse financiële autoriteiten en politieke centra een grote fout maken, omdat ze hun eigen concurrentievoordeel ondermijnen dat ontstond na de oprichting van het Bretton-Woods systeem. Het vertrouwen in de dollar is simpelweg enorm gedaald.
De technologische ontwikkelingsagenda moet landen en mensen verenigen, niet verdelen. Hiervoor hebben we eerlijke parameters nodig voor interactie op sleutelgebieden, zoals high-tech dienstverlening, onderwijs, technologieoverdracht, innovatieve digitale -economietakken en de wereldwijde informatieruimte. Ja, het opbouwen van een dergelijk harmonieus systeem is zeker een uitdaging, maar dit is het beste recept om wederzijds vertrouwen te herstellen, omdat we geen alternatief hebben.
Bestaande economische instituten versterken
We moeten onze krachten bundelen en volledig op de hoogte zijn van de omvang van de mondiale uitdagingen van het nieuwe tijdperk en onze verantwoordelijkheid voor de toekomst. Om dit te doen, moeten we het potentieel van de VN gebruiken, wat een unieke organisatie is in termen van representatie. We moeten haar economische instituten versterken en nieuwe organisaties zoals de G-20 effectiever gebruiken. In afwachting van de creatie van een reeks regels zoals deze, moeten we ons gedragen in overeenstemming met de huidige situatie en actuele problemen en een realistisch begrip hebben van wat er in de wereld gebeurt.
Als een eerste stap stellen wij voor om, diplomatiek gesproken, een soort demilitarisering van de belangrijkste gebieden van de wereldeconomie en handel uit te voeren, namelijk om de distributie van essentiële zaken zoals medicijnen en medische apparatuur immuun te maken voor handel en sanctieoorlogen. Dat omvat ook nutsbedrijven en energie, die helpen de impact op het milieu en het klimaat te verminderen. Dit gaat, zoals je begrijpt, over gebieden die cruciaal zijn voor het leven en de gezondheid van miljoenen. Je zou zelfs kunnen zeggen miljarden mensen, onze hele planeet.
Bron: Kremlin
