Begin deze week besloot ABN Amro meer dan de helft van haar geldautomaten te sluiten. Een tijdelijke maatregel die naar naar verwachting enkele weken tot maanden zal duren. Volgens de bank is dit nodig om veiligheid van omwonenden te waarborgen, omdat er de laatste tijd steeds meer plofkraken zijn. Vooral automaten van ABN Amro vallen ten prooi aan criminelen, omdat deze automaten makkelijker te kraken zijn dan die van andere banken.
De bank heeft 470 geldautomaten leeggehaald en dichtgetimmerd, waarvan 90 omgebouwd waren tot de gele, universele Geldmaat. Ook die zijn blijkbaar niet allemaal bestand tegen plofkraken. Het is een ingrijpende maatregel, omdat de beschikbaarheid van contant geld hierdoor verslechtert. Met name ouderen worden hierdoor getroffen, omdat deze groep relatief gezien meer met contant geld betaalt.
Kostenbesparing
Het is opvallend dat de bank zo'n drastische maatregel neemt, omdat het aantal plofkraken sinds 2012 juist sterk is gedaald. Het lijkt er dus op dat banken de plofkraken nu als excuus gebruiken om een nieuw beleid door te voeren.
Veiligheid wordt gebruikt als argument om geldautomaten weg te halen, maar dat is zeker niet het enige argument. De afgelopen tien jaar daalde het aantal geldopnames met 40%, terwijl het aantal geldautomaten slechts 24% is afgenomen. Banken moeten dus een uitgebreid netwerk van automaten in stand houden, terwijl het aantal geldopnames snel terugloopt. De kosten per transactie worden dus steeds hoger.
Voor ABN Amro zijn de plofkraken die recent in het nieuws zijn geweest dus een goed excuus om een kostenbesparing door te voeren. Door de helft van alle geldautomaten enige tijd buiten werking te stellen kan de bank alvast bekijken hoe mensen hierop reageren. Misschien dat ze dan over een paar maanden besluit een deel van de geldautomaten definitief te sluiten.
Mogelijk volgen andere banken het voorbeeld van ABN Amro. De politie houdt er al rekening mee dat criminelen de geldautomaten van andere banken tot doelwit zullen kiezen. Dat geeft andere banken gelegenheid om hetzelfde te doen. Voor uw eigen veiligheid, zullen we maar zeggen.
Criminalisering contant geld
De afgelopen jaren zien we een trend in het criminaliseren van contant geld door banken en overheden. Ze kunnen contant geld niet traceren, dus als je met cash wilt afrekenen, zul je wel iets te verbergen hebben, zo lijkt de gedachte te zijn. Daarom wordt cash steeds meer in verband gebracht met criminaliteit en witwassen.
De overheid neemt steeds meer repressieve maatregelen om contant geld te ontmoedigen. Voor transacties boven de €10.000 in contanten moeten winkeliers tegenwoordig al melding maken. En de regels worden nog verder aangescherpt, want de regering heeft plannen om transacties van meer dan €3.000 contant geld te verbieden.
Het is nog maar de vraag in hoeverre deze maatregel bijdraagt aan de bestrijding van witwassen. De ministeries van Financiën en Justitie kunnen geen enkele inschatting geven van de omvang van de witwaspraktijken via transacties van €3.000 tot €10.000.
Tegelijkertijd vinden er ook veel witwaspraktijken plaats via bankrekeningen. Zo kreeg ING vorig jaar nog een miljardenboete opgelegd voor deze witwaspraktijken. Als het de overheid om witwassen te doen is, dan zouden ze ook naar elektronisch betalingsverkeer moeten kijken. De fixatie op contant geld als boosdoener is buitenproportioneel.
Financiële repressie
Negatieve rente op spaargeld is een groot probleem. Zowel voor de spaarders, als voor banken en overheden. Gevreesd wordt dat veel mensen bij negatieve spaarrente hun geld van de bank halen, waardoor vermogen uit het zicht van banken en belastingdienst verdwijnt. Om dat te voorkomen moeten ze het gebruik van contant geld ontmoedigen. Bijvoorbeeld door geldautomaten te sluiten, geen contant geld meer te accepteren voor overheidsdiensten en door transacties boven een bepaald bedrag te verbieden.
Zetten we al deze ontwikkelingen op een rij, dan zien we een duidelijke trend van financiële repressie. Repressie die bedoeld is om een disfunctioneel geldsysteem met negatieve rente overeind te houden. Hoe lang zal het nog duren voordat je helemaal niet meer met contant geld kunt betalen?
Deze column verscheen eerder op Goudstandaard
