Verschillende centrale banken onderzoeken digitaal centralebankgeld als opvolger voor munten en bankbiljetten. Toch is de invoering van deze nieuwe vorm van geld niet zo makkelijk als het lijkt. Volgens het IMF biedt de huidige wetgeving in veel landen nog geen ruimte voor de invoering van een digitale munt. Ook mogen de meeste centrale banken geen rekeningen openen voor particulieren. Dat is een belangrijke voorwaarde om huishoudens en bedrijven toegang te kunnen geven tot digitaal centralebankgeld. Dat betekent dat veel landen de wetgeving moeten aanpassen voor de komst van digitaal centralebankgeld.
We hebben de laatste jaren al vaker geschreven over digitaal centralebankgeld. Dit is een nieuw soort geld dat door de centrale bank in omloop wordt gebracht, vergelijkbaar met de vertrouwde munten en bankbiljetten. Dat is fundamenteel anders dan giraal geld, dat als banktegoed op uw rekening staat en waarmee u overal elektronisch betalingen kunt doen. Giraal geld is door commerciële banken door middel van kredietcreatie in omloop gebracht, zonder tussenkomst van de centrale bank.
Digitaal centralebankgeld
Door de digitalisering van het betalingsverkeer gebruiken we steeds minder munten en bankbiljetten. Daarom werken centrale banken aan een digitale variant, waarmee iedereen zonder tussenkomst van commerciële banken zou kunnen betalen. Hoe dat digitale geld eruit moet zien is nog niet duidelijk. De eerste optie is dat iedereen rechtstreeks een rekening kan openen bij de centrale bank, een tweede optie is dat alleen financiële instellingen toegang krijgen tot het digitaal centralebankgeld. In beide gevallen schiet de wetgeving in veel landen nog tekort, zo concludeerde het IMF na een uitgebreid onderzoek.
De eerste horde voor digitaal centralebankgeld is de exacte definiëring van wettig betaalmiddel. Munten en bankbiljetten zijn wettig betaalmiddel, omdat het door de overheid gestandaardiseerd is voor gebruik als betaalmiddel. Het is voor iedereen toegankelijk en eenvoudig te gebruiken. Digitaal centralebankgeld vereist een digitale infrastructuur, bestaande uit een computer of smartphone met internettoegang. Overheden kunnen mensen niet dwingen om deze apparaten te gebruiken, waardoor het lastiger is om deze digitale variant van centralebankgeld als wettig betaalmiddel te classificeren.
Zo lang die status onduidelijk blijft zal de brede acceptatie uitblijven. Mensen willen zekerheid dat digitaal centralebankgeld overal geaccepteerd wordt en dat het ook in contracten opgenomen kan worden. Uit de studie van het IMF naar de wetgeving in 174 lidstaten blijkt dat centrale banken in minder dan een kwart van de landen de mogelijkheid hebben om andere vormen van geld uit te brengen dan traditionele munten en biljetten. In de meeste landen is de uitgifte van een digitaal centralebankgeld niet toegestaan of is de wetgeving niet duidelijk.
Digitale token
Een alternatieve implementatie van digitaal centralebankgeld is dat men het alleen gebruikt voor betalingen tussen financiële instellingen en de centrale bank. In dat geval hoeft de centrale bank geen betaalrekeningen aan te bieden aan particulieren, maar zijn er wel wat andere uitdagingen. In deze vorm is het centralebankgeld een digitale token die naast het reguliere betalingsverkeer van banken circuleert. Hoe dat precies moet gaan werken is nog onduidelijk.
Wat is geld?
Met de ontwikkeling van digitaal centralebankgeld proberen centrale banken grip te houden op de transitie naar een digitale economie. Ze doen dat niet alleen vanwege het afnemende gebruik van contant geld, maar ook vanwege de opkomst van fintech bedrijven en cryptovaluta. Verschillende techbedrijven hebben al ideeën voor de introductie van een eigen betaalmiddel, terwijl virtuele munten als Bitcoin steeds populairder worden.
Door deze ontwikkelingen vervaagt de definitie van geld, zo blijkt uit een recente peiling van het IMF. Meer dan 95.000 respondenten reageerden via twitter op de vraag of virtuele munten als Bitcoin echt geld zijn, waarvan bijna 80% een bevestigend antwoord gaf. Dezelfde vraag toegepast op digitaal centralebankgeld leverde een compleet ander resultaat op. Van de 35.000 respondenten gaf slechts een derde een bevestigend antwoord. Hieruit kunnen we concluderen dat mensen het digitale geld van de vrije markt (zoals Bitcoin) meer als geld zien dan het digitale geld van centrale banken. Een opmerkelijke constatering!
https://twitter.com/IMFNews/status/1349763276465385478
https://twitter.com/IMFNews/status/1350851537749348353
