De coronacrisis veroorzaakte dit jaar enorme volatiliteit op de financiële markten. Zowel Bitcoin als goud hebben daarvan geprofiteerd, omdat beide een soort verzekering zijn tegen een falend monetair en financieel systeem. De hamvraag is nu: wat kunnen we de komende jaren van deze alternatieve beleggingen verwachten? En is Bitcoin een nieuwe veilige haven? U leest het in dit artikel.
Sinds begin dit jaar is de prijs van Bitcoin meer dan verdrievoudigd tot ruim $23.000 op moment van schrijven. De goudprijs steeg dit jaar met 24% en bereikte afgelopen zomer zelfs het hoogste niveau ooit. Daarmee deden beide beleggingen het beter dan de S&P 500 index, die year-to-date met 13% is gestegen. Europese aandelen deden het zelfs slecht, want de Euro Stoxx 50 staat ondanks alle stimuleringsmaatregelen nog altijd op een verlies van 8%.
De vlucht naar Bitcoin en goud komt niet geheel als een verrassing. Centrale banken hebben sinds de coronacrisis opnieuw de spreekwoordelijke geldkraan opengezet, terwijl overheden geld uitgeven alsof het gratis is. Door de lage rente lijkt dat misschien ook wel zo, maar iedereen die logisch nadenkt weet dat de rekening voor deze crisis vroeg of laat betaald moet worden. De rente mag dan wel laag zijn, uiteindelijk moeten overheden ook het geleende bedrag weer terug betalen. En dat kan snel problematisch worden, bijvoorbeeld als de rente weer gaat stijgen.
Centrale banken in overdrive
De enige manier om de rekening van deze coronacrisis te betalen is om overheden en banken te ondersteunen met nog meer monetaire stimulering. Dat is precies wat centrale banken wereldwijd sinds maart hebben gedaan om de rust op de financiële markten te herstellen. Onderstaande grafiek laat zien dat het balanstotaal van centrale banken is geëxplodeerd ten opzichte van het bbp van de betreffende landen.
Balanstotaal centrale banken als percentage van het bbp (Bron: Reserve Bank of New Zealand)
De balansen van centrale banken zijn vooral omhoog geknald door het opkopen van staatsobligaties, ook wel quantitative easing genoemd. Hoe dat precies werkt beschreven we eerder al in dit artikel. Op deze manier proberen centrale banken de rente laag te houden en de markt het vertrouwen te geven dat staatsobligaties altijd veilig zijn. Dat is belangrijk, omdat staatsobligaties het fundament zijn van het wereldwijde monetaire en financiële systeem. De rol die ze van goud hebben overgenomen.
Door dit onconventionele monetaire beleid is de rente nog verder gedaald, waardoor sparen niet meer loont. Tegelijkertijd zien we dat centrale banken steeds zwaardere middelen moeten inzetten om hetzelfde effect te bereiken. Prijsstabiliteit heeft plaatsgemaakt voor een streven naar meer inflatie, terwijl centrale banken met het opkopen van staatsobligaties de grens van monetaire financiering opzoeken.
Centrale banken begeven zich dus op een hellend vlak. Na iedere crisis lijken zij meer van hun geloofwaardigheid te verliezen. Het is dus niet vreemd dat spaarders en beleggers zich steeds meer zorgen beginnen te maken over de waarde van het geld. Daarom zoeken ze in toenemende mate naar alternatieven.
Vlucht naar veilige havens
In het verleden was goud de veilige haven bij uitstek. Het edelmetaal heeft zich door de geschiedenis heen namelijk bewezen als zeer effectief instrument om vermogen te bewaren. Het kent geen tegenpartijrisico en het wereldwijde aanbod groeit in een vrij voorspelbaar traag tempo. Ook vergaat het nooit, waardoor het zeer geschikt is als alternatief spaarmiddel.
De laatste jaren lijkt goud die rol steeds meer te moeten delen met Bitcoin. Deze virtuele munt heeft een aantal belangrijke overeenkomsten met het edelmetaal, zoals de relatieve schaarste en het feit dat er geen centrale autoriteit achter zit. Het is net als goud een neutraal goed, waar banken en overheden maar beperkt invloed op kunnen uitoefenen. Een voordeel van Bitcoin ten opzichte van goud is dat het digitaal is, waardoor het verplaatsen van vermogen in principe net zo eenvoudig is als het versturen van een e-mail.
Lees ook:
- Gaan Blockchain en Bitcoin een grote toekomst tegemoet? (Deel 1)
- Gaan Blockchain en Bitcoin een grote toekomst tegemoet? (Deel 2)
- Gaan Blockchain en Bitcoin een grote toekomst tegemoet? (Deel 3)
Betaalmiddel of spaarmiddel?
Zowel goud als Bitcoin gedragen zich vandaag de dag als een soort vluchthaven, maar dat is niet altijd zo geweest. Vroeger gebruikte men goud ook als betaalmiddel. Denk bijvoorbeeld aan de gouden munten die tijdens de goudstandaard circuleerden. De waarde van het geld was toen nog rechtstreeks gekoppeld aan een vaste hoeveelheid goud.
Nu wordt goud bijna nergens meer als betaalmiddel gebruikt, maar dat maakt het niet minder waardevol. Integendeel, omdat het zo weinig praktische toepassingen kent in de reële economie leent het gele metaal zich uitstekend als veilige haven en als bescherming van vermogen tegen schokken in het monetaire en financiële systeem. Dat is ook de reden waarom centrale banken tot op de dag van vandaag enorme goudvoorraden aanhouden, zoals we eerder beschreven in dit en dit artikel.
Bitcoin lijkt ook een transitie te beleven. De virtuele munt werd tien jaar geleden gelanceerd als alternatief betaalmiddel, maar wordt tot op de dag van vandaag nauwelijks voor dat doeleinde gebruikt. Dat komt niet alleen door de grote koersschommelingen, maar ook door de hoge transactiekosten. Omdat alle transacties in de Blockchain verwerkt moeten worden, is het netwerk minder geschikt om grote aantallen transacties te verwerken.
Zo kost het momenteel bijna $10 aan Bitcoin om een bepaalde hoeveelheid Bitcoin binnen 24 uur te versturen. Drie jaar geleden, toen de koers in korte tijd naar $20.000 steeg, liepen de transactiekosten zelfs op tot $55. Het was toen heel moeilijk om snel een betaling door te voeren. In combinatie met de grote koersbewegingen bleek de virtuele munt niet zo geschikt als betaalmiddel.
Transactiekosten voor Bitcoin blijven substantieel (Bron: Bitinfocharts)
Bitcoin als veilige haven?
Na de rally van eind 2017 zakte de koers van Bitcoin even snel weer in elkaar. Toch bleef de virtuele munt een zekere aantrekkingskracht behouden. Veel speculanten die op zoek waren naar snelle winsten verloren een groot deel van hun inleg, maar de cryptomunt kreeg steeds meer belangstelling uit andere hoek. De coronacrisis bleek een geweldige katalysator voor Bitcoin, want sindsdien is er ook vanuit professionele hoek steeds meer belangstelling. De rally van dit jaar wordt ook veel minder gedreven door particulieren dan die van eind 2017, zoals onderstaande grafiek laat zien.
Prijs van Bitcoin afgezet tegen populariteit op Google
Sommige investeringsfondsen hebben een deel van hun reserves dit jaar al omgezet naar Bitcoin. Ook komen er steeds meer beleggingsproducten waarmee vermogensbeheerders op een gemakkelijke manier in Bitcoin kunnen beleggen. S&P Dow Jones lanceert volgend jaar zelfs een index voor cryptovaluta. Een andere belangrijke doorbraak kwam van Paypal, dat op 21 oktober aankondigde transacties in Bitcoin aan te zullen bieden op haar platform.
Ook vanuit de hoek van centrale banken neemt de belangstelling voor Bitcoin toe. Iran betaalt de import van goederen bijvoorbeeld ook in virtuele munten. Daarmee omzeilt Iran het dollarsysteem en kan ze haar leveranciers rechtstreeks betalen. Andere landen die het dollarsysteem willen omzeilen kunnen dat voorbeeld volgen.
Bitcoin wist dit jaar dankzij de coronacrisis door te breken als volwaardige beleggingscategorie. Of het ook echt een veilige haven is, zal de tijd moeten uitwijzen. Vergeleken met goud is de virtuele munt nog altijd zeer volatiel, maar in een tijd met meer geldontwaarding en toenemende financiële repressie door overheden en banken lijkt Bitcoin een waardevolle aanvulling te worden binnen een goed gespreide beleggingsportefeuille.
De afbeelding boven dit artikel is afkomstig van QuoteInspector en is vrij beschikbaar onder de Creative Commons licentie.
