Geotrendlines lanceert Trendlines University, een serie over de werking van ons wereldwijde geldsysteem. In deze serie - uitsluitend voor abonnees van Geotrendlines Insider - analyseren we de oorsprong en evolutie van de moderne geld- en kapitaalmarkten. Onderwerpen waaraan we uitgebreid aandacht zullen besteden zijn de opkomst en werking van de eurodollar markt, het functioneren van de repomarkt en de rol van staatsleningen als het nieuwe goud.
Wij reiken u instrumenten aan waarmee u de oorzaken van de stagnerende wereldeconomie sinds 2008 en de almaar toenemende schulden veel beter kunt begrijpen dan met gangbare theorieën. U bent hiermee dus veel beter voorbereid op de aankomende moeder van alle crises. Neem daarom een abonnement op Geotrendlines Insider.
Trendlines University
'If we don't educate ourselves about how the system works when it is working, we will have no framework for understanding what is wrong when it fails'
- Perry Mehrling (Professor of Economics, Boston University)
Tractor pulling is een gemotoriseerde sport die veel populariteit geniet in de Verenigde Staten en delen van Europa. Het is een competitie waarin tractoren een aanhangwagen achter zich aan slepen, met daarop een zwaar voorwerp dat gedurende de rit naar voren schuift richting achteras van de tractor. Het wordt daardoor steeds moeilijker voor de tractor om vooruit te komen. Wie het verst komt, heeft gewonnen. Dit doet denken aan de toename van onze wereldwijde schuldenlast die drukt op onze economie. Wat we ook doen, welke maatregelen we ook nemen, schulden stijgen harder dan de economie groeit. Anders gezegd, elke nieuwe eenheid schuld laat een afnemende meeropbrengst zien. Een econoom van de Oostenrijkse School zou concluderen dat het marginale nut van schuld afneemt.
Schuldenlast
Over de schuldopbouw en de wereldwijde monetaire en financiële stand van zaken worden door officiële instituten als OECD, IMF en BIS rapporten vol geschreven. Daarin komt een een ongemakkelijke onzekerheid naar voren. Zo zijn collectieve private en publieke schulden nu bijvoorbeeld hoger dan tijdens de kredietcrisis van 2008. Ook is de ruimte om fiscaal of monetair te stimuleren als een recessie dreigt momenteel niet groot, zo concluderen deze instituten. Het IMF stelt herhaaldelijk dat het verstandig is om waar mogelijk een flink deel van deze schulden te verminderen.
Dat we de schuldenlast moeten verminderen, dat is onbetwist. De rente is nu laag, maar als die stijgt, wordt de draaglast van de schuldenberg veel groter. Mogelijk met een nieuwe kredietcrisis tot gevolg. Gezien de hoge schuldenlast kan een crisis snel omslaan in een monetaire crisis, met desastreuze gevolgen voor onze welvaart en sociale samenhang.
Vermogensongelijkheid
Ook om een andere reden is het van groot belang dat we de schuldenlast en de prikkel om schulden te maken verminderen. Er is namelijk sprake van toenemende publieke onvrede over de ongelijke verdeling van de economische koek. De middenklasse in veel landen profiteert niet of nauwelijks van de economische groei, terwijl de vermogensongelijkheid steeds groter en zichtbaarder wordt.
Deze vermogensongelijkheid wordt aangewakkerd door perverse prikkels in het huidige financiële systeem. De kritiek neemt vooral in zogenoemd 'populistische' kringen sterk toe. De tragiek is dat zowel het politiek-bestuurlijke establishment als haar uitdagers dezelfde vijand hebben, namelijk de praktijk van geprivatiseerde winst en gesocialiseerd verlies. Het is deze perverse prikkel die het mogelijk maakt dat er in de financiële sector risico’s worden genomen en flinke winsten worden behaald, maar dat belastingplichtigen opdraaien voor de verliezen. Dit kernprobleem is sinds de kredietcrisis niet opgelost.
Drie scenario's
Bij tractor pulling kan een wedstrijd op drie manieren eindigen. Ook hier zien we parallellen met de echte wereld. De eerste mogelijkheid is een stagnerende rit zonder de finish te bereiken, omdat het gewicht te zwaar drukt op de achteras. Vertaald naar de echte wereld spreken we dan van permanente economische stagnatie. De tweede manier waarop een wedstrijd kan eindigen is door de motor op te blazen. Naar de economische praktijk vertaald: een nieuwe kredietcrisis.
De derde mogelijkheid is natuurlijk het behalen van de finish. Degene die dit het snelst heeft gedaan, is de winnaar. De tractor wordt daarna verlost van de loden last om weer aan een volgende wedstrijd te kunnen deelnemen. Echter is met de huidige monetaire spelregels deze derde optie niet mogelijk.
Alleen aanpassing van het op schulden gebaseerde monetaire en financiële systeem brengt verlichting. Om dat te bereiken moeten we eerst weten hoe en waarom we in deze situatie terecht zijn gekomen. Waarom was het schulden maken zo gemakkelijk en waarom werd het in veel landen zelfs aangemoedigd?
Trendlines University
In de serie Trendlines University bespreken we de oorsprong en evolutie van de moderne geld- en kapitaalmarkt. Het is een theorie waarmee we de oorzaak van de stagnerende economie sinds 2008 en de opbouw van schulden veel beter kunnen verklaren dan met de gangbare theorieën. De volgende onderwerpen komen in deze serie aan bod:
- eurodollar geldmarkt
- opkomst repomarkt
- rol van rente-, valuta- en kredietderivaten
- bailout cultuur van 'Too Big To Fail'
- rol van staatsleningen als monetair goud
- afhankelijkheid emerging markets van eurodollar systeem
- centrale banken als lender en buyer of last resort
Gebeurtenissen in de eurodollar geldmarkt en de repomarkt - de markt waar voor het eerst sinds 2008 weer grote problemen in zijn ontstaan - geven inzicht in de toekomstige mondiale monetaire en financiële ontwikkelingen. We kunnen daar signalen uit destilleren die vroegtijdig aangeven waar zich financiële stress bevindt, wat de gevolgen zijn en hoe u hier op kunt inspelen.
Meer van Trendlines University:
- Van goud naar Global Finance (Deel 1)
- Opkomst ongereguleerde geld- en kapitaalmarkt (Deel 2)
- Van goud naar klatergoud: staatsleningen als ‘veilig’ onderpand (Deel 3)
