De Federal Reserve heeft de afgelopen maanden via de repomarkt meer dan $250 miljard aan liquiditeit verstrekt. Daarmee wist de centrale bank een acute liquiditeitscrisis eind vorig jaar te voorkomen. De vraag is echter hoe de Fed deze maatregelen kan terugdraaien, want de markt lijkt daar nog niet klaar voor te zijn. Integendeel, de centrale bank blijft haar balans deze maand nog verder opschroeven. Krijgt de Fed een permanente rol in de repomarkt?
In september werd de Amerikaanse centrale bank verrast door een plotselinge crisis in de repomarkt. Er was onvoldoende liquiditeit beschikbaar, met als gevolg dat de rente omhoog schoot richting de 10%. Met tientallen miljarden aan noodsteun wist de centrale bank de markt te kalmeren. Dat bedrag was aan het einde van het jaar al opgelopen tot meer dan $250 miljard. Ook kondigde de Fed in oktober een nieuw opkoopprogramma van $60 miljard per maand aan, met als doel de reserves van banken te versterken.
Balanstotaal Fed neemt weer toe
Door al deze maatregelen steeg het balanstotaal van de Fed van $3,77 biljoen in september naar $4,17 biljoen begin januari. Daarmee heeft de centrale bank meer dan de helft van haar balansafbouw gedurende 2018 en 2019 teruggedraaid. De Fed blijft nog tenminste tot eind deze maand actief op de repomarkt, waarmee ze tientallen miljarden dollars aan extra liquiditeit beschikbaar stelt. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van het balanstotaal van de Fed zien.
Verschillende analisten zijn het erover eens dat banken nog niet in staat zijn de rol van de Fed als dealer in de repomarkt over te nemen. "De repo operaties zijn een pleister, maar de wond is nog niet volledig genezen", zo verklaarde Gennadiy Goldberg van TD Securities tegenover Reuters. Mark Cabana van Bank of America Merrill Lynch acht het onwaarschijnlijk dat de Fed eind deze maand zal stoppen met haar repo operaties.
Ook de Fed is niet zeker van volledige afbouw van haar steunoperaties in de repomarkt. De centrale bank schrijft in haar notulen van de laatste vergadering van december dat de markt nog tenminste tot april ondersteuning van de Fed nodig heeft. Aan het einde van het eerste kwartaal moeten bedrijven weer belastingen betalen, waardoor reserves in het banksysteem dalen. Ook blijft de centrale bank nog tot en met het tweede kwartaal obligaties opkopen om bankreserves aan te vullen. In september zakten deze reserves onder de $1,5 biljoen, wat achteraf gezien een kritiek niveau bleek te zijn.
Balanstotaal Federal Reserve sinds 2003 (Bron: St. Louis Fed)
Permanente liquiditeitssteun?
De Federal Reserve heeft sinds september voor honderden miljarden dollars staatsobligaties en hypotheekleningen van banken op haar balans geplaatst. Banken hebben daarvoor in de plaats reserves gekregen, die ze kunnen gebruiken voor transacties met andere banken en hedgefondsen. De centrale bank worstelt met de vraag of ze deze rol als 'dealer of last resort' wel op zich moet nemen. De Fed kan het minder aantrekkelijk maken voor banken om liquiditeitssteun aan te vragen, bijvoorbeeld door het duurder te maken. Dat moet dealers van banken aansporen om vaker bij elkaar te lenen.
Een andere optie is om de centrale bank een structurele rol te geven in de repomarkt. Met een zogeheten standing repo facility kunnen banken op ieder gewenst moment obligaties aanbieden in ruil voor reserves en vice versa. Nu kan dat alleen op een beperkt aantal momenten en voor een gelimiteerd bedrag. Een opvallend detail is dat de Fed de optie van een standing repo facility vorig jaar al eens heeft bestudeerd.
Federal Reserve stelde via repomarkt al ruim $250 miljard aan liquiditeit beschikbaar (Bron: St. Louis Fed)
