Europese landen blijven manieren zoeken om de Amerikaanse sancties tegen Iran te omzeilen en hebben de afgelopen dagen een nieuw betaalkanaal gepresenteerd. Het nieuwe kanaal, INSTEX genaamd, afkorting voor “Instrument in Support of Trade Exchanges”, is bedoeld om niet-olie- en gas-gerelateerde commerciële belangen van Europese partijen met Iran te beschermen.
De Islamitische Republiek wordt zwaar gesanctioneerd door de Trump-regering, nadat de VS eenzijdig uit de JCPOA-overeenkomst stapte. Washington heeft niet alleen alle investeringen en transacties ten aanzien van olie en gas gesanctioneerd, ook heeft ze de toegang tot verschillende financiële instrumenten voor handel met Iran geblokkeerd. Bovendien heeft Washington gedreigd om internationale partijen te boeten of zelfs te blokkeren, wanneer zij zaken blijven doen met Iran.
Nieuw betaalsysteem
Het nieuwe transactiekanaal, gesteund door de Europeanen, kan woede veroorzaken in Washington en leiden tot directe anti-EU-maatregelen door de regering van Trump. Sommige analisten vrezen dat het nieuwe kanaal Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk op een directe ramkoers met Washington plaatst.
INSTEX, gevestigd in Parijs, zal worden beheerd door de Duitse bankexpert Per Fischer, een voormalig manager bij Commerzbank. Het Verenigd Koninkrijk zal de raad van commissarissen leiden. Officieel ondersteunt het kanaal alleen transacties in voedsel, medische apparatuur en medicijnen. Europese experts verwachten echter dat de reikwijdte van dit project binnenkort zal worden uitgebreid.
https://twitter.com/GermanyDiplo/status/1091033369129799681
Iran voert druk op
Iraanse functionarissen zijn tot nu toe terughoudend geweest in hun reactie op deze Europese stap. Teheran eist en verwacht nog steeds dat de Europese en andere ondertekenaars van de JCPOA-deal alle handelskanalen open houden. Om druk op hen uit te oefenen heeft Iran gedreigd het nucleaire onderzoek opnieuw te starten, kernreactoren te heropenen en de productie van materialen die voor wapens gebruikt kunnen worden te hervatten. Tot nu toe blijven de West-Europese EU-lidstaten achter de JCPOA-overeenkomst staan, maar een groeiend aantal Oost-Europese staten volgt de benadering van Washington.
De komende maanden zullen Europese bedrijven en banken zeer voorzichtig moeten handelen via het nieuwe kanaal. Amerikaanse functionarissen hebben al aangegeven dat Amerikaanse sancties tegen Iran ook gelden voor bedrijven die via INSTEX handelen. Rekening houdend met de woede van Washington, lijkt het erop dat INSTEX misschien een nieuwe poging van Europese landen is om geen gezichtsverlies te lijden in Iran, zonder de echte krachten te begrijpen die hierin een rol spelen.
Weinig kans van slagen
Zelfs met steun van de EU-wetgeving of politieke bevoegdheden op het continent lijkt het plan om de sancties uit Washington te omzeilen weinig kans te hebben. Op dit moment is de boodschap eenvoudig: "Alle partijen die met Iran te maken hebben, kunnen worden gesanctioneerd of volledig worden geblokkeerd voor de normale internationale financiële kanalen". De volledige impact is al te betwisten, omdat verschillende andere Europese landen hebben aangegeven niet mee te doen.
Voor Iran is de huidige impact van de tripartiete aanpak via INSTEX ook minimaal. De levenslijn van het sjiitische regime is geen voedsel of medicijnen, omdat deze nog steeds via China, India en zelfs Iran verkregen kunnen worden. Zolang op het gebied van olie, gas en andere strategische sectoren volledige sancties van toepassing zijn, zullen de Amerikaanse sancties pijn doen.
De huidige aanpak toont opnieuw de volledige wanorde en het gebrek aan richting van de Europese politiek bij het omgaan met complexe regionale en mondiale uitdagingen. Van Europese olie- en gasbedrijven wordt niet verwacht dat ze het nieuwe INSTEX-kanaal zullen gebruiken. Het risico om te worden beboet of geblokkeerd door Washington, gecombineerd met de mogelijke negatieve gevolgen van de anti-Iraanse coalitie, is te groot om dit riskante alternatief zelfs maar te overwegen.
Deze analyse van Cyril Widdershoven verscheen eerder op oilprice.com en is met toestemming van de auteur op Geotrendlines geplaatst. Dit artikel weerspiegelt de visie van de auteur en hoeft daarom niet overeen te komen met de visie van Geotrendlines.
