Banken moeten zich nu alvast voorbereiden op grote afschrijvingen, omdat de golf van slechte leningen anders te groot kan worden. Daarvoor waarschuwt Andrea Enria, de hoogste toezichthouder van de ECB, in het Duitse Handelsblatt. Ook pleit hij voor meer (grensoverschrijdende) consolidatie in de Europese bankensector, omdat de sector momenteel te weinig verdiencapaciteit heeft.
De ECB heeft de afgelopen maanden verschillende scenario's doorgerekend van de impact die de coronacrisis heeft op de bankensector. De resultaten van deze analyse zijn niet bepaald hoopgevend. Banken moeten namelijk rekening houden met een explosieve toename van zogeheten non performing loans (NPL's). Dat zijn leningen met een betalingsachterstand van meer dan 90 dagen en die daardoor mogelijk niet volledig worden terugbetaald.
Slechte leningen
Volgens Enria moeten banken hun kredietportefeuilles nog eens goed tegen het licht houden om in te schatten welke klanten de crisis echt zullen overleven. Dat betekent dat banken nu al moeten beginnen met opschonen en daar extra geld voor opzij moeten zetten. Consultancybureau Oliver Wyman becijferde de kredietverliezen op €400 miljard, maar dat was op basis van het scenario met één lockdown.
In het scenario met een tweede lockdown zouden die verliezen kunnen verdubbelen tot meer dan €800 miljard. Dat bedrag is vergelijkbaar met kredietcrisis van 2008, toen veel banken in de problemen kwamen en sommigen zelfs omvielen. Of de situatie nu net zo slecht wordt valt op voorhand niet te zeggen. Banken hebben weliswaar meer buffers om klappen op te vangen dan in 2008, maar het is nog onduidelijk hoe groot de coronacrisis zal worden.
Coronacrisis veroorzaakt sterke toename van slechte leningen (Bron: Oliver Wyman)
In het basisscenario van de ECB moet de bankensector in Europa de toename van slechte leningen kunnen opvangen. Die garantie durft de centrale bank niet meer te geven in het extreme scenario van een tweede golf van het coronavirus met nieuwe lockdown maatregelen. In dat geval kan het aantal slechte leningen op de Europese bankbalansen oplopen tot zelfs €1.400 miljard. Dat is nog meer dan het scenario van de Europese Bankautoriteit, waar we al eerder over schreven op Geotrendlines Insider.
Winstgevendheid banken onder druk
Europese banken doen het de laatste jaren veel slechter dan hun Amerikaanse tegenhangers. De bankensector in Europa is volgens Enria teveel versnipperd en daardoor minder efficiënt. Door overcapaciteit en buitensporig hoge kosten is de winstgevendheid van veel financiële instellingen in Europa momenteel laag. Sommige banken hebben volgens hem zelfs geen levensvatbaar bedrijfsmodel.
Enria merkt op dat er tijdens de financiële crisis van 2008 veel belastinggeld naar de bankensector is gegaan, maar dat er in die tijd onvoldoende geherstructureerd is. Daardoor zijn veel banken onvoldoende voorbereid op een nieuwe crisis. Hij verwacht dat er om die reden veel meer fusies zullen plaatsvinden. Op die manier kunnen banken hun kosten verlagen en verliezen beter opvangen.
Of dat een wenselijke uitkomst is van de coronacrisis, dat is nog maar de vraag. Tijdens de kredietcrisis werd 'too big to fail' nog gezien als een risico voor de belastingbetaler. Als banken te groot zijn om te redden, maar te belangrijk om te laten vallen, dan moeten overheden opnieuw te hulp schieten.
Daarvoor is niet alleen weinig draagvlak, ook is de fiscale ruimte beperkt. Door de coronamaatregelen zijn de begrotingstekorten al enorm gestegen. Als daar ook nog een bankencrisis bij komt kan dat wel eens grote gevolgen hebben voor de economische en financiële stabiliteit.
Lees ook:
- ECB overweegt ‘bad bank’ voor slechte leningen
- Slechte leningen Europese banken verdubbelen tot meer dan €1.000 miljard (Geotrendlines Insider)
- Waarom Europa nu een ‘Bad Bank’ en kapitaalmarktunie wil (Geotrendlines Insider)
