Eerder deze week hebben we kunnen lezen dat de Europese Unie samen met Rusland en China werkt aan een nieuw betaalsysteem om de handel met Iran voort te kunnen zetten. Voor wie deze ontwikkelingen gemist heeft, de Amerikaanse regering zal in november nieuwe sancties opleggen aan Iran, waarmee de bankensector van het land afgesloten kan worden van het internationale betalingsverkeer. De Europese Unie, Rusland en China verwerpen dit sanctiebeleid van de Verenigde Staten en bundelen hun krachten om een alternatief betaalsysteem te bouwen dat deze sancties kan omzeilen.
Deze ontwikkeling is om verschillende redenen interessant. Ten eerste laat het zien dat Europa bereid is met andere handelspartners samen te werken, ook als ze daarmee lijnrecht tegen de belangen van de Verenigde Staten in gaat. Voor zover Europese landen beschouwd worden als vazalstaten die instructies vanuit Washington opvolgen is dit een interessant scenario, want hoe ver durft de Europese Unie te gaan om haar eigen handelsbelangen te verdedigen? En in hoeverre zijn Rusland en China bereid offers te brengen om Iran te beschermen tegen de Amerikaanse sancties?
Naast dit geopolitieke aspect speelt er ook een economisch aspect mee. Iran rekent haar olie inmiddels af in euro's en beschouwt deze valuta ook als haar belangrijkste handelsmunt. Eerder dit jaar besloot het land als voorbereiding op de nieuwe Amerikaanse sancties om buitenlandse banktegoeden op te vragen in de vorm van eurobiljetten. Het mag dus duidelijk zijn dat Iran haar voorkeur heeft uitgesproken voor de euro als valuta om olie in af te rekenen, terwijl de handel in olie tot op de dag van vandaag voornamelijk in Amerikaanse dollars verrekend wordt.
Strategische rol van de euro
In de publieke opinie zijn de meningen over de euro overwegend negatief. Sinds de invoering van de munt zou er meer inflatie zijn en hebben landen geen mogelijkheid meer om economie met devaluaties weer concurrerend te maken. Ook kunnen landen geen eigen rentebeleid voeren, waardoor totaal verschillende economieën met dezelfde beleidsrente moeten werken. Hier zal ik in een volgende column verder op in gaan, want in dit verhaal wil ik benadrukken dat de euro ook een belangrijke rol speelt die vaak over het hoofd wordt gezien. En dat is de rol die de munt invult als alternatief voor de dollar als internationale handelsmunt.
Voor het huishoudboekje van individuen en landen is dit voordeel misschien niet direct zichtbaar, maar juist het feit dat wij in Europa op monetair gebied één blok vormen maakt ons minder kwetsbaar voor beïnvloeding van buitenaf. Met de euro hebben Europese landen een instrument in handen waarmee ze beter gewapend zijn tegen de negatieve effecten van bijvoorbeeld een handelsoorlog of economische sancties. Als alle Europese landen nog steeds hun eigen munt hadden, dan was het veel moeilijker geweest voor de rest van de wereld om minder afhankelijk te worden van de dollar. Met de invoering van de euro hebben de lidstaten hun monetaire soevereiniteit opgegeven, maar in ruil daarvoor hebben we met onze gemeenschappelijke munt een instrument in handen om de economische soevereiniteit van Europa te bewaken.
Deze column verscheen eerder op Goudstandaard
