Centrale banken moeten meer staatsobligaties opkopen om te voorkomen dat de rente oploopt. Dat concluderen analisten van zowel Goldman Sachs als JP Morgan. Volgens berekeningen van laatstgenoemde bank moeten overheden dit jaar gezamenlijk $2,1 biljoen meer lenen, terwijl de vraag naar staatsobligaties $1,9 biljoen is. Dit verschil van $200 miljard tussen vraag en aanbod kan een rentestijging op staatsobligaties tot gevolg hebben. Als centrale banken dat willen voorkomen moeten ze volgens JP Morgan nog meer schuldpapier opkopen.
Door de coronacrisis hebben overheden ingrijpende maatregelen moeten nemen om de economie te ondersteunen. Daardoor zijn begrotingstekorten wereldwijd sterk toegenomen. Om te voorkomen dat beleggers zich zorgen maken over de houdbaarheid van deze schulden hebben centrale banken besloten meer staatsleningen op te kopen. Dat geeft overheden meer zekerheid dat ze goedkoop kunnen blijven lenen, zeker nu de staatsschulden oplopen en landen veel geld moeten lenen.
Volgens JP Morgan is er weliswaar veel vraag naar staatsleningen, maar niet voldoende om het extra aanbod op te vangen. Dat komt omdat pensioenfondsen, verzekeraars en centrale banken dit jaar minder staatsleningen zullen opkopen dan normaal. Centrale banken halen daarom meer staatsleningen uit de markt, zoals onderstaande grafiek van Bloomberg laat zien.
Centrale banken kopen op ongekend grote schaal obligaties op (Bron: Bloomberg)
Meer quantitative easing
Ook analisten van Goldman Sachs zijn van mening dat meer monetaire verruiming nodig is om de marktrente onder controle te houden. Doen ze dat niet, dan zal de rente verder stijgen en wordt het voor overheden duurder om geld te lenen. Voor landen met een hoge staatsschuld kan dat tot problemen leiden. Volgens analisten van de bank zal het vooral voor de Verenigde Staten duurder worden om geld te lenen. Zo verwacht men dat het begrotingstekort van de VS dit jaar zal oplopen tot $3,7 biljoen.
"Een groter aanbod versterkt de casus voor hogere rentes en een steilere rentecurve. Centrale banken moeten een substantieel gedeelte van de nieuwe uitgifte van staatsleningen opkopen", zo schrijft strateeg Avisha Thakkar in een nieuwsbrief aan cliënten. Goldman Sachs noemt als voorbeeld het opkoopprogramma van de Bank of England, dat niet voldoende is om de uitgifte van nieuw schuldpapier te dekken.
Wat levert die stimulering op?
Met het grootschalig opkopen van staatsobligaties proberen centrale banken de financiële markten te kalmeren. Ook proberen ze de inflatieverwachtingen aan te jagen. Tot op heden met beperkt succes, want de rente op staatsleningen daalde al voordat centrale banken de rente verlaagden. Wel zorgen de opkoopprogramma's ervoor dat renteverschillen tussen landen kleiner zijn geworden.
Tegelijkertijd zorgt het ruime monetaire beleid voor een vlucht naar edelmetalen. Beleggers vrezen dat centrale banken met hun beleid op termijn zal leiden tot meer geldontwaarding. Die zorgen worden alleen maar groter als centrale banken nog meer schuldpapier opkopen.
