In het Trendlines artikel over de run op zilver wezen we op de doorslaggevende rol van regulering bij het blokkeren van ongewenste opgaande koersbewegingen. In dit artikel leggen we uit waarom toezichthouders dat doen en welke methoden ze daarvoor toepassen. We kijken ook naar andere markten waar men regulering gebruikt om prijzen te beïnvloeden. We verwachten op korte termijn nieuwe regulering, waarmee autoriteiten de aanval openen op Bitcoin en andere virtuele munten. Brengt die nieuwe regulering de virtuele munten in gevaar?
Wikileaks cables
In 2013 publiceerde WikiLeaks 1,7 miljoen Kissinger-cables uit de periode tussen 1973 en 1976. Deze vertrouwelijke diplomatieke communicatie tussen Amerikaanse ambassades en de Amerikaanse regering bleek een schat aan informatie te bevatten. Daarvan heeft slechts een fractie de mainstream media gehaald. Om te voorkomen dat er extra betekenis aan kan worden ontleend door interpretatie met leestekens en kleine versus grote letters, worden deze diplomatieke documenten altijd in hoofdletters opgesteld.
De diplomatieke documenten zijn vernoemd naar Henry Kissinger. Hij was in de jaren zeventig zowel staatssecretaris als veiligheidsadviseur van de Amerikaanse regering. Van de 205.000 cables die betrekking hebben op het werkterrein van Kissinger zijn heel veel zogeheten cables door hemzelf opgesteld. Dit gebeurde tegen de achtergrond van een monetair gezien zeer turbulente periode. Nixon ontkoppelde in 1971 goud van de dollar. Onderhandelingen over de toekomst van het mondiale geldsysteem liepen op niets uit. Veel van deze gesprekken gingen over de rol van goud in het monetaire systeem.
Goud
Kissinger en zijn team probeerden de rol van goud verder te marginaliseren, wat tegen het zere been van de Europeanen was. De belangrijkste tactiek van de Amerikanen was om goud in de rol van grondstof te duwen, weg van de oorspronkelijke monetaire rol. Om dat te bereiken bewandelden de Verenigde Staten verschillende strategieën. Een ervan was de lancering van verhandelbare goudfutures op handelsbeurzen. Dit gebeurde vlak voordat Amerikanen op 1 januari weer legaal goud mochten bezitten in 1975.
In Londen sprak Kissinger met een aantal goudhandelaren over de effecten van zo’n futuresmarkt voor goud, met in deze cable als belangrijkste conclusie:
"De grootste impact op het privaat goudbezit in de Verenigde Staten is volgens goudhandelaren de vorming van een grote termijnmarkt voor goud. Alle handelaren spraken hun verwachting uit dat de termijnmarkt een aanzienlijk omvang zou krijgen en dat de fysieke goudhandel in vergelijking minuscuul zou blijven. Ook spraken ze hun verwachting uit dat grootschalige handel in goudfutures een aanzienlijke volatiliteit zou opleveren. De volatiele prijzen verminderen de aanvankelijke vraag naar fysiek goudbezit en onderdrukken daarmee het lange termijn hamsteren van fysiek goud door de Amerikaanse bevolking."
De lancering van een termijnmarkt voor goud was dus een belangrijk onderdeel van een strategie om de vraag naar fysiek goud te ondermijnen en zodoende de prijs van fysiek goud te onderdrukken. Niet alleen de diplomatieke cables vormen een schat aan informatie. Ook het officiële en dertig jaar na dato vrijgegeven archief van de Amerikaanse overheid bevat heel veel documenten die goed inzicht geven in de manier waarop toezichthouders met strategische assets omgaan. Lees bijvoorbeeld deze conversatie tussen Kissinger en zijn team over monetair goud en de rol van Europese landen.
Lees ook:
- Wikileaks cables: “Futures verhogen volatiliteit goudprijs”
- Wikileaks over goudmarkt en volatiliteit goudprijs
Zilver
De Amerikaanse toezichthouder gebruikte later precies dezelfde strategie om de zilverprijs naar beneden te krijgen, zoals beschreven in dit artikel van Frank Knopers. Zowel in 1980, 2011 als in 2021 werden de spelregels van de termijnmarkt tijdens het spel aangepast om speculanten en beleggers uit de markt te drukken. Daardoor kwam de stijging van de zilverprijs vroegtijdig ten einde. Dit laat zien dat de vermoedens van de Reddit-beleggers juist zijn. De spelregels zijn in het voordeel van grote spelers, zeker bij strategische assets.
De echt grote spelers zijn natuurlijk de centrale banken. Voor de bühne zeggen ze dat ze niet meedoen aan het spel. Kijken we naar de balans van bijvoorbeeld de BIS in Bazel, de bank der centrale banken, dan zien we dat deze in tijden van financiële stress steeds de rol van intermediair vervulde in de goudmarkt. Een andere aanwijzing voor de heimelijke participatie van centrale banken in de goudmarkt is bijvoorbeeld een handelsbeurs als CME. Die biedt namelijk kwantumkorting aan voor centrale banken.
Bitcoin
De private digitale valuta Bitcoin is zich zo langzamerhand aan het ontpoppen tot een strategische asset. En ook hier zullen de autoriteiten gaan optreden. De prijsvorming is, in de ogen van diezelfde autoriteiten, namelijk excessief. Dit kan als signaal worden opgevat dat er iets niet pluis is in het financiële of monetaire systeem. De populariteit van virtuele munten kan de monetaire soevereiniteit van overheden en centrale banken ondermijnen. De prijsstijging van cryptovaluta is een teken aan de wand, omdat het blijk geeft van afnemend vertrouwen in fiatgeld. Centrale banken proberen om die reden hun eigen digitale munten in omloop te brengen. Daarover schreven we eerder al een uitgebreide analyse op Trendlines Insider.
Het was dan ook de CFTC, de Amerikaanse beurswaakhond in de markt voor grondstoffen, die het beproefde recept accordeerden. Toen Bitcoin eind 2017 tot bijna $20.000 steeg besloot ze in te grijpen. Net zoals de termijnmarkt voor goud in 1974 de druk op de fysieke goudmarkt verlichtte, zo moest een futuresmarkt voor Bitcoin de prijsstijging van de virtuele munt afremmen. Met succes, want vlak na het openen van de Bitcoin futuresmarkt zakte de prijs ineen. Onderzoekers van de Fed bestudeerden de achtergrond van de prijsval. Zij concludeerden dat ‘door de opening van een futuresmarkt pessimisten toegang konden krijgen tot de prijsvorming’. Daardoor begon de prijs van Bitcoin spectaculair te dalen.
Ethereum
En nu is het volgende slachtoffer in het vizier. Het is de cryptovaluta Ether van het blockchain concept Ethereum. Met deze virtuele munt kan men op die blockchain ruimte en tijd inkopen om nieuwe initiatieven zoals ‘smart contracts’ op de blockchain te programmeren. Een smart contract is een digitaal protocol dat ervoor zorgt dat een contract automatisch uitgevoerd wordt zodra de overeengekomen criteria behaald worden. Dit soort toepassingen maakt dat de cryptowereld steeds meer een (geld)economie op zichzelf wordt. Het is dus een bedreiging voor de ‘oude’ financiële wereld.
Goud versus Bitcoin en Ethereum (Bron: Coindesk)
Ether steeg vorig jaar zelfs nog harder in waarde dan de Bitcoin. Daar zullen de autoriteiten dus tegen optreden. En wat staat er te gebeuren? Het beproefde middel wordt weer uit de kast gehaald. Op 8 februari aanstaande wordt een futures contract op Ether geïntroduceerd, te verhandelen op één van de beurzen van CME. Op de korte termijn kan dat dus betekenen dat de prijs van deze virtuele munt hard omlaag kan gaan, zoals bij Bitcoin destijds het geval was. Of dit op de langere termijn invloed zal hebben op de prijs is natuurlijk niet te zeggen. We zien namelijk aan Bitcoin dat ook de aanwezigheid van een termijnmarkt niet altijd voldoende is om de prijs te onderdrukken.
De afbeelding boven het artikel is afkomstig van QuoteInspector en is beschikbaar onder de Creative Commons licentie
