Vorige maand werd er op één handelsdag niet één Japanse staatsobligatie verhandeld, zo schrijft Bloomberg op basis van data van Japan Trading Co. Door het opkoopprogramma van de centrale bank zijn er al zoveel staatsobligaties van de markt gehaald dat er bijna geen stukken meer worden aangeboden op de secundaire markt.
De Bank of Japan heeft de laatste jaren met haar monetaire stimuleringsprogramma in totaal al meer dan 40% van alle uitstaande Japanse staatsobligaties opgekocht. Dat betekent dat er steeds minder schuldpapier beschikbaar is voor bijvoorbeeld pensioenfondsen en verzekeraars, die net als de centrale bank een buy-and-hold strategie volgen.
Weinig liquiditeit
Het opdrogen van de handel in schuldpapier is een nieuw fenomeen dat wordt veroorzaakt door het ongebruikelijke monetaire beleid van centrale banken, want onder normale omstandigheden zijn staatsobligaties ongeveer de meest liquide belegging waar veel in gehandeld wordt.
Doordat er vrijwel geen schuldpapier meer wordt aangeboden is het voor de Japanse centrale bank niet meer zo moeilijk om haar doelstelling van 0% rente op de 10-jaars obligaties vast te houden. Deze doelstelling werd vorig jaar geformuleerd om de markt ervan te verzekeren dan de rente nog langdurig laag blijft.
Japanse centrale bank bezit meer dan 40% van alle staatsobligaties (Grafiek via Reuters)
Monetair experiment
De Bank of Japan worstelt al decennia met een fenomeen van dalende prijzen, dat mede veroorzaakt wordt door te hoge schuldenlasten in de Japanse economie. Om de economie een impuls te geven heeft de centrale bank een aantal jaar geleden besloten om het roer drastisch om te gooien. In navolging op andere centrale banken als de Federal Reserve en de ECB kwamen ook de Bank of Japan met een grootschalig stimuleringsprogramma, bestaande uit het opkopen van staatsobligaties én aandelen.
Het resultaat van dit beleid is dat de centrale bank nu al meer dan 40% van de totale staatsschuld en 75% van alle exchange traded funds (ETF's) in het land in handen heeft en dat ze de afgelopen twaalf maanden driekwart van alle nieuwe staatsobligaties heeft opgekocht. Door de spreekwoordelijke geldpers van de Japanse centrale bank stijgen de koersen van aandelen en obligaties, maar het is de vraag wat die beleggingen waard zouden zijn zonder de kunstmatige schaarste die de centrale bank veroorzaakt heeft.
Deze bijdrage verscheen eerder bij Argentor
