Deze week zijn de leiders van de BRICS-landen in Johannesburg bij elkaar gekomen om de toekomstige koers van deze groep ontwikkelende landen te bespreken. Deze bijeenkomst volgt echter op verdeeldheid binnen de groep, vooral met betrekking tot een mogelijke uitbreiding van BRICS, die bedoeld is om de wereldwijde invloed ervan te vergroten.
De BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika) hebben te maken gehad met toenemende spanningen als gevolg van gebeurtenissen zoals de oorlog in Oekraïne en de groeiende rivaliteit tussen China en de Verenigde Staten. Deze gebeurtenissen hebben China en Rusland aangemoedigd om de samenwerking binnen BRICS te versterken en zo een tegenwicht te vormen tegen de dominantie van het Westen in mondiale zaken.
BRICS bijeenkomst
Een belangrijk doel van de top, die van 22 tot 24 augustus wordt gehouden, is om de samenwerking binnen BRICS te versterken en de groep effectiever te maken in het bevorderen van de belangen van alle deelnemende landen. De Chinese president Xi Jinping merkte op dat de wereld op een 'kritiek punt' in de geschiedenis staat en dat de keuzes die nu worden gemaakt de toekomst zullen vormgeven. Vanwege zijn afwezigheid werden Xi's opmerkingen voorgelezen door de Chinese minister van Handel, Wang Wentao.
Opvallend was dat Xi niet persoonlijk aanwezig was bij de bijeenkomst, in tegenstelling tot de presidenten Cyril Ramaphosa van Zuid-Afrika, Luiz Inacio Lula da Silva van Brazilië en premier Narendra Modi van India. Het was niet meteen duidelijk waarom Xi niet aanwezig was, maar hij had eerder op de dag wel een ontmoeting gehad met gastheer Ramaphosa.
Verschillende inzichten
Ondanks de gemeenschappelijke doelen van BRICS zijn er ook veel meningsverschillen binnen de groep. Lula van Brazilië gaf aan dat de BRICS niet moet concurreren met de G7, G20 of de Verenigde Staten, maar eerder wil samenwerken. De BRICS moeten volgens hem vooral het doel voor ogen houden om zich beter te organiseren. Daarmee slaat hij een andere toon aan dan China en Rusland. Dit illustreert de uitdagingen waarmee BRICS wordt geconfronteerd bij het vormen van een gemeenschappelijke visie en strategie, gezien de diverse belangen en standpunten van de verschillende lidstaten.
Naast uitbreiding met nieuwe deelnemers is ook de versterking van het gebruik van lokale valuta van de BRICS-landen in handel en financiële transacties een belangrijk punt op de agenda van de top. Daarmee willen de BRICS-landen hun afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar verminderen en meer autonomie te creëren in het internationale financiële systeem. Ook de Russische president Vladimir Poetin benadrukte het belang van deze trend en stelde dat het proces van het loslaten van de dollar als dominante valuta in economische relaties aan momentum wint en onomkeerbaar is.
Grote verschillen
Hoewel BRICS een belangrijke groep is met aanzienlijke economische en geopolitieke invloed, blijft het een zeer diverse verzameling landen. De groep omvat China, de op een na grootste economie ter wereld, tot Zuid-Afrika, dat kleiner is maar toch de meest ontwikkelde economie in Afrika vertegenwoordigt. De diversiteit van de lidstaten zorgt ervoor dat er soms meningsverschillen ontstaan, vooral tussen India en China, die ook politieke spanningen aan hun grenzen hebben ervaren en het op internationaal niveau niet altijd eens kunnen worden.
Terwijl de BRICS zich verder ontwikkelt, is het duidelijk dat de groep een alternatief probeert te bieden voor de westerse dominantie in mondiale aangelegenheden. Meer dan 40 landen zouden al interesse hebben getoond om zich bij BRICS aan te sluiten, wat aantoont dat de groep al enige resonantie heeft gevonden. De toekomstige rol en impact van de BRICS blijft echter onzeker, aangezien de lidstaten uiteenlopende belangen moeten zien te verenigen in hun streven om gezamenlijke doelen te bereiken.
