De bankencrisis laait weer op en dat zorgt voor een vlucht naar veilige havens. Zo steeg de goudprijs in dollars deze week naar $2.067 per troy ounce, waarmee het record van maart vorig jaar bijna geëvenaard werd. Toen schoot de goudprijs omhoog in reactie op de Russische invasie in Oekraïne. Nu maken beleggers zich vooral zorgen over de stabiliteit van de bankensector. Door de gestegen rente is de marktwaarde van veel bezittingen dusdanig gedaald dat deze niet meer toereikend zijn om alle verplichtingen te dekken. Hoe gaat dit verder en wat betekent dat voor de prijzen van edelmetalen?
Bankencrisis
Na de val van Signature Bank en Silicon Valley Bank begin maart leek het even weer rustig rondom de bankensector, maar uit de aandelenkoersen konden we al afleiden dat de problemen nog niet voorbij waren. Terwijl de aandelenmarkt als geheel herstelde bleef dat herstel bij de belangrijkste indices van bankaandelen uit. De ogen van beleggers waren al snel gericht op First Republic Bank, een bank die eveneens zeer kwetsbaar bleek door uitstroom van spaartegoeden. De bank had bovendien veel hypotheken verstrekt tegen zeer lage rentes, bezittingen die weinig inkomsten opleverden en die bij verkoop gegarandeerd verlies zouden opleveren.
Bankaandelen herstelden niet na de val van Silicon Valley Bank (Born: Bloomberg)
First Republic Bank werd uiteindelijk met garanties van het Amerikaanse depositogarantiestelsel (FDIC) overgenomen door JP Morgan, maar daarmee is de bankencrisis nog niet voorbij. Veel meer banken zitten namelijk met hetzelfde probleem als Silicon Valley Bank en First Republic, namelijk bezittingen die minder waard zijn geworden door de gestegen rente. Dat is problematisch als veel klanten hun geld weghalen, want dan moeten banken deze bezittingen met verlies verkopen. De banken die reeds zijn omgevallen bleken het meest kwetsbaar, maar dat wil niet zeggen dat het geïsoleerde gevallen waren. Ook andere banken lopen in meer of mindere mate risico, zeker in de VS waar het toezicht op de kleinere banken tot $250 miljard de laatste jaren veel minder streng was.
Volgens een recent onderzoek zijn ruim 2.300 Amerikaanse banken momenteel technisch failliet. De marktwaarde van de leningenportefeuilles van alle Amerikaanse banken bij elkaar zou momenteel $2 biljoen lager zijn dan de boekwaarde. Dit omvat niet alleen kleine en regionale banken, maar ook grote spelers en systeembanken met meer dan $1 biljoen aan activa. Zo lang rekeninghouders geld blijven opnemen en dat verplaatsen naar grotere banken of geldmarktfondsen, dan kunnen meer banken in de gevarenzone komen.
Zorgen over stabiliteit banken
Volgens een nieuwe peiling van het Amerikaanse onderzoeksbureau Gallup maakt bijna de helft van alle Amerikanen zich momenteel (redelijk) zorgen over de veiligheid van het geld op de bankrekening. De laatste keer dat dit percentage zo hoog lag was tijdens de financiële crisis van 2008, toen Lehman Brothers omviel. De peiling werd gehouden tussen 3 en 25 april, dat was na de val van Silicon Valley Bank en Signature Bank en net voor het omvallen van First Republic en de problemen bij diverse kleine banken.
Tekenend voor het gebrek aan vertrouwen in de bankensector is dat veel bankaandelen nog steeds onder druk staan. Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, noemde het banksysteem deze week nog robuust en weerbaar, maar hij wist de markt niet te overtuigen. Op donderdag kelderden de aandelenkoersen van kleine banken als Western Alliance, First Horizon, PacWest met tientallen procenten. Het is tekenend voor een gebrek aan vertrouwen in de stabiliteit van deze banken.
Veel Amerikanen maken zich zorgen over de veiligheid van geld op de bank (Bron: Gallup)
Verhoging garantiestelsel?
Dat er iets aan de hand is blijkt ook wel uit het feit dat het depositogarantiestelsel in de VS begin deze week het advies uitbracht om het maximaal gegarandeerde bedrag voor zakelijke rekeningen verder te verhogen. Momenteel krijgen consumenten en bedrijven maximaal $250.000 terug als de bank waar ze een rekening hebben omvalt, maar dat bedrag is voor veel bedrijven niet toereikend. Bedrijven die grote financiële verplichtingen hebben zullen bij twijfel uit voorzorg hun banktegoeden verplaatsen naar één van de grote banken. Door het verzekerde bedrag voor bedrijven te verhogen kan men voorkomen dat bedrijven op voorhand hun geld gaan verplaatsen.
Het verhogen van deze depositogarantie is natuurlijk niet zonder risico. Als een bank dan toch omvalt betekent het dat het garantiestelsel veel meer geld moet uitkeren en dat de pot dan ook veel eerder leeg zal raken. De bankencrisis betekent nu al een forse aderlating voor het Amerikaanse depositogarantiefonds. Naar schatting is het fonds al meer dan $35 miljard kwijt aan de drie recent omgevallen banken. Ter vergelijking, dat is meer dan een kwart van de totale pot van $128 miljard waar het fonds over beschikt. Als meer banken omvallen dan heeft ook het garantiefonds zelf een bailout nodig. En dat terwijl de overheid zelf binnen een paar weken tegen haar schuldenplafond aanloopt en niet meer kan lenen. De timing had niet veel slechter kunnen zijn.
Drie grote Amerikaanse banken zijn al omgevallen (Bron: Telegraph)
Vlucht naar goud en Bitcoin
Bij eerdere bankencrises, zoals die van de jaren '30 van de vorige eeuw en meer recent die van 2008, zagen we dat edelmetalen uiteindelijk profiteerden. Tijdens de deflatoire crisis van de jaren '30 werd het bezit van goud nog verboden, waarna de prijs werd opgewaardeerd van $20,67 naar $35 per troy ounce. De dollar was toen nog gekoppeld aan goud en alleen een hogere goudprijs kon toen een einde maken aan de deflatoire depressie. Tijdens de kredietcrisis van 2008 daalde de goudprijs aanvankelijk door een vlucht naar liquiditeit, om vervolgens te stijgen van iets meer dan $700 in oktober 2008 naar een record van meer dan $1.900 in 2011.
Ook nu zien we dat beleggers hun toevlucht zoeken in veilige havens. Sinds het begin van de bankencrisis in maart is de prijs van goud in dollars met 12% gestegen, terwijl Bitcoin sindsdien zelfs bijna 25% in waarde is gestegen. Een verdere escalatie van de bankencrisis betekent dat meer spaarders hun geld zullen verplaatsen en op zoek zullen gaan naar veilige havens. Het onderscheidende kenmerk van edelmetalen als goud en zilver is dat het vormen van tastbaar vermogen zijn die voor hun waarde niet afhankelijk zijn van een derde partij, zoals een bank of een bedrijf. Ook bieden edelmetalen bescherming tegen valutarisico. Met andere woorden, het behoudt ook waarde als de valuta waardeloos wordt. In tegenstelling tot bijvoorbeeld obligaties, die in een bepaalde valuta genoteerd staan.
Beleggers die geld nodig hebben om verliezen op andere posities af te dekken zullen in een economische crisis wellicht wat goud moeten verkopen, maar per saldo is het opwaarts potentieel van edelmetalen veel groter. Zo hebben institutionele beleggers nog altijd amper posities in edelmetalen, terwijl daar wel veel vermogen zit. Ook voegen centrale banken (vooral in niet-Westerse landen) steeds meer goud aan hun reserves toe. Dat legt een solide fundament onder de goudmarkt, omdat centrale banken geen winst maar vermogensbehoud en diversificatie nastreven. Als het financiële systeem wankelt zullen zij eerder goud kopen dan verkopen.
Goudprijs nadert opnieuw recordniveau
Dit artikel verscheen eerder op hollandgold.nl
Disclaimer: Holland Gold geeft geen beleggingsadvies en dit artikel moet dan ook niet als zodanig worden beschouwd. Resultaten uit het verleden bieden geen garanties voor de toekomst.
