Afgelopen weekend verzamelden tientallen regeringsleiders uit verschillende continenten zich in Beijing voor het Zijderoute Forum, het initiatief van de Chinese president Xi Jinping om de wereldeconomie van de toekomst vorm te geven.
Het belangrijkste thema van de Zijderoute Forum is de ontwikkeling van nieuwe handelsroutes, zowel over land als over zee. Alle deelnemende landen zijn bereid te investeren in de aanleg van nieuwe wegen, spoorlijnen, bruggen, tunnels en havens die de internationale handel moeten bevorderen. Dat beperkt zich niet alleen tot het Euraziatische continent, maar strekt zich ook uit tot Afrika en Zuid-Amerika.
Tientallen wereldleiders aanwezig bij het Zijderoute Forum (Bron: Kremlin.ru)
De Russische president Poetin hield afgelopen zondag tijdens dit internationale forum een toespraak, waarin hij benadrukte dat het Zijderoute project meer is dan een abstract geopolitiek samenwerkingsverband. Hij zei daar het volgende over:
Rusland is bereid met haar regionale partners samen te werken om een nieuw politiek en economische landschap te bouwen dat vrede, veiligheid en een hoger welvaartsniveau naar Eurazië brengt. Groter Eurazië is geen abstracte geopolitieke afspraak, maar, zonder te overdrijven, een echt beschavingsproject waarmee we naar de toekomst kijken.
Voor de wereldgemeenschap moeten we het voorbeeld zijn van een collectieve, innovatieve en constructieve toekomst, die gebaseerd is op gerechtigheid, gelijkwaardigheid, respect voor de soevereiniteit van landen, het internationale recht en de onwrikbare principes van de Verenigde Naties.
Euraziatische samenwerking
Poetin noemde in zijn toespraak het belang van een allesomvattende aanpak. De Zijderoute is primair een economisch samenwerkingsverband, maar daar zullen op termijn automatisch ook andere vormen van samenwerking uit voortvloeien. Denk aan veiligheidsvraagstukken en aan humanitair beleid. Een passage uit de toespraak:
We verwelkomen het Zijderoute initiatief. Door dit project voor te stellen heeft de Chinese president Xi Jinping een creatieve benadering laten zien ten aanzien van integratie in energiebeleid, infrastructuur, transport, industrie en humanitaire samenwerking.
Ik geloof dat als we het potentieel van alle integratieprojecten als de Euraziatische Economische Unie (EAEU), One Belt One Road (OBOR), de Shanghai Samenwerkingsorganisatie (SCO) en de associatie van Zuid-Oost Aziatische Naties (ASEAN) bijeen brengen, dat we dan het fundament kunnen leggen voor een groter Euraziatische samenwerkingsverband. Het is deze benadering die - zo vinden wij - toegepast zou moeten worden aan de agenda die vandaag door China is voorgesteld.
De Russische president Poetin ziet ook een belangrijke rol weggelegd voor haar Europese handelspartners. Daarover zei hij het volgende:
We verwelkomen de betrokkenheid van onze Europese collega's uit de EU landen bij dit samenwerkingsverband. Dit maakt het project echt harmonieus, gebalanceerd en allesomvattend. Het geeft ons de unieke kans om, voor het eerst in de geschiedenis - een gemeenschappelijke samenwerkingsverband op te bouwen dat strekt van de Atlantische tot de Grote Oceaan.
Het is daarom noodzakelijk vandaag al te beginnen met het ontwikkelingen van een strategie ten aanzien van Euraziatische samenwerking. We kunnen ons het ambitieuze doel stellen om de stroom van goederen tussen landen zo doelmatig, gemakkelijk en ongehinderd te maken als mogelijk is.
Infrastructuur
Voor een economische zone die zich uitstrekt over het hele Euraziatische continent zijn grote investeringen nodig. In zijn toespraak gaf Poetin de toezegging dat Rusland met haar unieke geografische locatie de taak op zich zal nemen om nieuwe transportroutes aan te leggen.
We zijn consistent bezig onze infrastructuur over zee, over het spoor en over land te verbeteren, onder andere met de uitbreiding van de Baikal-Amur spoorlijn en de Trans-Siberische spoorlijn en met aanzienlijke investeringen in verbeteringen van de Noordoostelijke passage, zodat dit een competitieve transportslagader kan worden.
Protectionisme en veiligheid
Volgens Poetin is het juist nu belangrijk om internationaal meer samen te werken en meer begrip te tonen voor elkaar. In veel landen verkeert de verzorgingsstaat in een crisis, omdat dit economische model vaak niet meer in staat is economische groei tot stand te brengen. Dat brengt volgens de Russische president nieuwe gevaren met zich mee.
De gevaren van een verstoorde wereldeconomie en technologisch model worden steeds meer zichtbaar. Protectionisme lijkt weer terug te komen en manifesteert zich in eenzijdige illegitieme beperkingen, ook ten aanzien de distributie van nieuwe technologie. De ideeën van openheid en vrijhandel worden nu vaak afgewezen, zelfs door diegene die deze ideeën in het verleden zo overtuigend verdedigden.
De ongelijkheid in sociaal-economische ontwikkeling en de crisis waar het model van globalisering in verkeert brengen negatieve consequenties met zich mee voor zowel de relaties tussen landen als voor de internationale veiligheid. Armoede, gebrek aan financiële zekerheid en een gigantische kloof in het ontwikkelingsniveau tussen landen en regio's voeden allemaal het internationale terrorisme, extremisme en de illegale migratie. We zullen niet in staat zijn deze uitdagingen aan te pakken, zolang we niet in staat zijn de stagnatie in de wereldwijde economische ontwikkeling op te lossen.
Nieuwe economische wereldorde
Het enthousiasme waarmee landen van over de hele wereld zich aansluiten bij het Zijderoute project laat zien dat er een duidelijke machtsverschuiving gaande is. Zelfs Europese landen, die in het verleden steeds de blik op de Verenigde Staten gericht hadden, zijn tot het besef gekomen dat het economische zwaartepunt van de toekomst in Eurazië ligt.
Tekenend voor deze machtsverschuiving in de wereld is de weerstand tegen Amerikaanse handelsverdragen als TTIP, TTP en CETA, die gehuld zijn in een sluier van geheimzinnigheid en waar grote economieën als China en Rusland niet aan mogen deelnemen.
