Eerder deze maand berichtte Bloomberg dat China overweegt haar positie in Amerikaanse staatsobligaties af te bouwen. De Chinese centrale bank heeft met $3,1 biljoen de grootste valutareserves ter wereld, waarvan een groot gedeelte bestaat uit dollarreserves. In reactie op dit bericht steeg de rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar naar 2,55% - het hoogste niveau sinds maart vorig jaar - en steeg de goudprijs in dollars naar het hoogste niveau in vier maanden.
China en Japan zijn de grootste buitenlandse schuldeisers van de Verenigde Staten, omdat beide landen jarenlang hun handelsoverschotten hebben omgezet in dollarreserves. Mede daardoor kon de Amerikaanse overheid jarenlang heel goedkoop geld lenen om haar tekorten te financieren. Maar dat model lijkt op de langere termijn onhoudbaar, omdat China als grootste schuldeiser een aantal jaar geleden gestopt is met het uitbreiden van haar dollarreserves. Dat wordt duidelijk geïllustreerd door de volgende grafiek van Bloomberg.
China wil de Amerikaanse tekorten niet langer financieren (Bron: Bloomberg)
Waarom is dit belangrijk?
Het herstel van de Amerikaanse economie is voor een belangrijk deel gebaseerd op de beschikbaarheid van zeer goedkope kredieten. Door de lage rente kunnen Amerikaanse bedrijven en huishoudens, maar ook de overheid, goedkoop geld lenen voor extra consumptie en nieuwe investeringen. Dat heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de groei van de Amerikaanse economie sinds het uitbreken van de kredietcrisis.
Maar nu de Federal Reserve de rente weer verhoogt vragen beleggers een hogere rentevergoeding om hun geld uit te lenen aan de overheid. Dat zie we ook terug in de rente op de 10-jaars leningen, want die zijn sinds de zomer van 2016 gestegen van een dieptepunt van minder dan 1,4% naar meer dan 2,7%.
De rente op Amerikaanse staatsobligaties is vaak ook het referentiepunt voor andere vormen van krediet, zoals hypotheken en autoleningen. Een stijgende rente betekent hogere rentelasten voor huishoudens, bedrijven en de overheid, wat een negatieve impact heeft op de economische groei.
Amerikaanse 10-jaars rente breekt door de 2,5% (Bron: Bloomberg)
Federal Reserve
De Federal Reserve heeft de afgelopen twee jaar al een aantal renteverhogingen doorgevoerd om te voorkomen dat de economie oververhit raakt. Maar het is de vraag in hoeverre de centrale bank die rente nog onder controle kan houden.
Volgens de meest recente data van de Federal Reserve heeft de rest van de wereld ongeveer $6,35 biljoen aan vorderingen op de Amerikaanse overheid, ongeveer een derde deel van de totale staatsschuld van de Verenigde Staten. Daarvan neemt China bijna $1,2 biljoen voor haar rekening. Besluiten grote buitenlandse schuldeisers zoals China een deel van hun Amerikaanse staatsobligaties van de hand te doen, dan kan de rente in snel tempo stijgen.
Dollarschaarste?
De State Administration of Foreign Exchange (SAFE) ontkent het bericht dat de Chinese centrale bank van plan zou zijn minder Amerikaanse staatsleningen te kopen, maar de trend van de afgelopen jaren laat zien dat ze in ieder geval niet meer schuldpapier opkoopt. Een andere mogelijke verklaring voor de verkoop van dollarreserves is een toenemende dollarschaarste in China, waardoor de centrale bank min of meer gedwongen is haar valutareserves aan te spreken. Veel Chinese bedrijven hebben voor miljarden in dollars geleend, wat betekent dat ze de komende jaren nog steeds veel dollars nodig hebben om deze schulden weer af te lossen.
Bear market in staatsobligaties?
Volgens obligatiebelegger Bill Gross is de stijgende rente op Amerikaanse staatsobligaties een signaal dat de bear market in staatsobligaties begonnen is. Hij merkt op dat de 25 jaar lange trend van dalende rentes doorbroken is, nu de Amerikaanse 10-jaars rente weer boven de 2,4% staat. Dat betekent volgens hem dat de rente nu verder omhoog kan, zeker gezien het feit dat alle grote centrale banken in de wereld hun voornemen hebben uitgesproken om minder schuldpapier uit de markt te halen.
Bill Gross merkt op dat centrale banken de afgelopen vier tot vijf jaar voor in totaal $14 biljoen aan obligaties hebben opgekocht, maar dat ze daar niet mee door zullen gaan. Daarmee komt er wellicht een einde aan een lange periode waarin de rente per saldo alleen maar daalde.
Deze bijdrage van Geotrendlines verscheen eerder op Argentor
