De Amerikaanse president Joe Biden heeft onlangs een Executive Order ondertekend voor de ontwikkeling van digitaal centralebankgeld, een digitale dollar. Verschillende overheidsinstanties en Amerikaanse centrale bank gaan in kaart brengen hoe ze deze munt in omloop kunnen brengen. Maar wat is digitaal centralebankgeld? En wat betekent dit voor het financiële systeem en voor de manier waarop we betalen?
Digitaal centralebankgeld is een nieuwe vorm van geld die, net als munten en bankbiljetten, door de centrale bank wordt uitgegeven. Het is een gecentraliseerd geldsysteem, waarin de centrale bank alle transacties bijhoudt en dus totale controle heeft. Dat is fundamenteel anders dan ons huidige geldsysteem, waarin verschillende commerciële banken samen deze functies vervullen.
Volgens het IMF zijn meer dan honderd landen al bezig met onderzoek naar of implementatie van digitaal centralebankgeld. China experimenteert al met haar digitale yuan, terwijl India op korte termijn een digitale munt wil lanceren. Ook de eurozone en Rusland werken aan een digitale munt. De Verenigde Staten lopen in deze nieuwe ontwikkeling opvallend genoeg achter op andere grote economieën. Daarom zet de Amerikaanse regering nu meer druk achter de ontwikkeling van een digitale dollar.
Centrale banken praten steeds vaker en steeds positiever over CBDC's (Bron: BIS)
Waarom digitaal centralebankgeld?
Het betalingsverkeer is de afgelopen tien jaar drastisch veranderd. Het gebruik van contant geld neemt af, terwijl het aandeel van grote techbedrijven als Google en Apple in het dagelijkse betalingsverkeer groeit. Ook neemt de populariteit van cryptomunten toe als alternatief elektronisch betaalmiddel. Door deze veranderingen hebben centrale banken steeds minder grip op het betalingsverkeer en het monetaire systeem.
Met digitaal centralebankgeld proberen ze de macht weer naar zich toe te trekken. Het is een alternatief voor contant geld, afgestemd op het digitale tijdperk. Consumenten kunnen hun geld voortaan direct bij de centrale bank parkeren en worden daardoor minder afhankelijk van commerciële banken. Ook is er dan geen depositogarantiestelsel meer nodig. Dat klinkt als een verbetering, maar is het wel een goede ontwikkeling?
Meer controle
Het kenmerk van digitaal centralebankgeld is dat alle transacties en tegoeden op een centraal punt worden bijgehouden. Dat betekent ook dat centrale banken meer inzage krijgen in het betalingsverkeer en dat ze dan ook meer verantwoordelijkheden moeten overnemen die nu bij commerciële banken liggen. Denk bijvoorbeeld aan het Know Your Customer (KYC) beleid, dat gericht is op bestrijding van witwassen en criminaliteit. Met digitaal centralebankgeld kunnen centrale banken bepalen wie wel of geen toegang krijgt. Dat kan niet met betalingen in crypto of in contanten.
Digitaal centralebankgeld lijkt dus een oplossing op zoek naar een probleem. Het concurreert met de bestaande infrastructuur van commerciële banken en maakt door haar centrale karakter meer financiële repressie mogelijk. Of dat de financiële stabiliteit ten goede komt? Dat is nog maar de vraag.
Lees ook:
- Centrale banken krijgen totale controle met digitaal centralebankgeld
- Digitaal centralebankgeld: De strijd tussen publiek en privaat geld
- Vormt digitale yuan een bedreiging voor de dollar?
Dit artikel verscheen eerder in De Andere Krant
