Russische banken die zijn afgesloten van het internationale betalingsverkeer zoeken hun toevlucht in alternatieven. Door de blokkade van VISA en Mastercard werken veel Russische creditcards vanaf 10 maart niet meer in de meeste landen. Ook hebben techbedrijven als Apple en Google hun betaaldiensten in het land geblokkeerd, waardoor veel betaalmogelijkheden zijn weggevallen. Russische banken als Sberbank, Alfa Bank en Gazprombank overwegen daarom over te stappen op het Chinese alternatief UnionPay.
UnionPay is een financieel dienstverlener die net als VISA en Mastercard internationale betalingen faciliteert. Dit Chinese betaalsysteem werkt in meer dan 180 landen en biedt daarmee bijna wereldwijde dekking aan. Russische banken zouden op korte termijn nieuwe betaalpassen willen uitgeven die ondersteuning bieden voor deze systemen. Momenteel leunt de Russische economie nog sterk op het betalingsverkeer van VISA en Mastercard. In 2020 was driekwart van alle creditcards uitgegeven door Russische banken aangesloten op de netwerken van deze Amerikaanse bedrijven.
VISA en Mastercard
Tot voor kort was het voor iedereen vanzelfsprekend om de meest populaire betaalsystemen te gebruiken, omdat men daarmee profiteert van netwerkeffecten. Van oudsher hebben bedrijven als VISA en Mastercard daarin een monopolie, omdat deze bedrijven al sinds de jaren zestig bestaan. In een globaliserende wereld sloten alle landen zich aan op dit betaalsysteem, waaronder ook Rusland. Hetzelfde geldt voor moderne betaalsystemen als Google Pay en Apple Pay, waar men ook wereldwijd gebruik van maakt.
Deze afhankelijkheid van Amerikaanse techbedrijven en financiële instellingen is onder normale omstandigheden geen probleem. Het is zo vanzelfsprekend als water uit de kraan, omdat het altijd en overal werkt. Tot het moment dat geopolitieke spanningen oplopen en iedereen is aangewezen op zijn eigen financiële infrastructuur. Pas dan wordt duidelijk dat Rusland zich afhankelijk heeft gemaakt van westerse betaalsystemen.
https://twitter.com/ByRakeshSimha/status/1498509629952716801
Alternatief betaalsysteem
Dankzij het Russische Mir betaalsysteem, ontwikkeld door de Russische centrale bank, werken de bankpassen van VISA en Mastercard nog wel voor binnenlandse betalingen. Ook werkt het in andere landen die zijn aangesloten op dit Russische systeem. Momenteel zijn dat Turkije, Vietnam, Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Zuid-Ossetië en Abchazië. Maar in de rest van de wereld zijn de reguliere betaalpassen met VISA en Mastercard die zijn uitgegeven door Russische banken binnenkort niet meer te gebruiken.
Op korte termijn kunnen de westerse sancties het betalingsverkeer in Rusland ernstig ontregelen, maar op langere termijn zal het meer versnippering in het financiële landschap teweeg brengen. Nu is het Rusland dat de nadelen ondervindt van haar afhankelijkheid van buitenlandse financiële infrastructuur, maar dat kunnen in de toekomst ook andere landen zijn. Venezuela en Iran hebben bijvoorbeeld al ervaring met financiële sancties van het westen. Rusland stapt nu over op eigen betaalsystemen of zal die van China gaan gebruiken.
Het blokkeren van banktegoeden en financiële infrastructuur zal wereldwijd een impuls geven aan alternatieven voor geld, zoals goud en cryptomunten. Dit zijn vormen van vermogen die men buiten het financiële systeem kan bewaren. Niemand kan tenslotte een betaling in Bitcoin tegenhouden of vermogen in fysiek goud bevriezen. We schrijven daarover in ons boek Van Goud tot Bitcoin!
Lees ook:
- Russische banken hebben SWIFT betaalsysteem niet meer nodig (februari 2018)
- China en Rusland willen betaalsystemen koppelen? (november 2017)
- Turkije wil aansluiting op Russisch betaalsysteem (augustus 2019)
