Het Amerikaanse Ministerie van Defensie wil minder krachtige kernwapens ontwikkelen, met als argument dat ze dan eerder ingezet kunnen worden in extreme omstandigheden. Volgens een nieuw onderzoeksrapport van het Pentagon moeten dit soort 'kleinschalige' nucleaire wapens ontwikkeld worden om een antwoord klaar te hebben voor de 'agressieve uitbreiding' van het wapenarsenaal van China en Rusland.
De ontwikkeling van minder zware nucleaire wapens met als doel deze eerder in te kunnen zetten is een gevaarlijke en zorgelijke ontwikkeling, vooral vanwege de mogelijkheid van verdere escalatie. En zijn Rusland en China wel zo'n grote nucleaire bedreiging zoals beweerd wordt door het Amerikaanse Ministerie van Defensie?
Vanwege de actualiteit en het belang van dit onderwerp halen we een passage aan uit de Valdai toespraak van oktober vorig jaar. De Russische president Poetin zei toen het volgende over nucleaire wapens en wat er de afgelopen decennia op dat vlak gebeurd is tussen de twee nucleaire grootmachten: Rusland en de VS.
19 oktober 2017: Een paar uur geleden werd mij verteld dat de Amerikaanse president iets op social media had gezegd over samenwerking tussen Rusland en de Verenigde Staten op het belangrijke onderwerp van nucleaire samenwerking. En het is waar dat dit het belangrijkste onderwerp van interactie is tussen Rusland en de Verenigde Staten, omdat we in gedachten moeten houden dat Rusland en de Verenigde Staten een verantwoordelijkheid dragen als de twee grootste nucleaire machten.
Echter wil ik van deze kans gebruikmaken om in groter detail te praten over wat er de laatste decennia op dit cruciale gebied gebeurd is, om een meer volledig beeld te schetsen. Dat zal hooguit twee minuten duren.
Verschillende belangrijke overeenkomsten werden in de jaren negentig getekend. De eerste, het Nunn-Lugar programma, werd op 17 juni 1992 getekend. De tweede, het HEU-LEU programma, op 18 februari 1993. Hoog verrijkt uranium werd omgezet naar laag verrijkt uranium, vandaar de naam HEU-LEU.
De projecten onder de eerste overeenkomst waren gericht op het verbeteren van de controlesystemen, het bijhouden en beschermen van nucleair materiaal, het ontmantelen en slopen van atoomonderzeeërs en radio-isotopische thermo-elektrische generatoren. De Amerikanen hebben – en besteed hier alsjeblieft aandacht aan, dit is geen geheime informatie, maar er zijn gewoon weinig mensen mee bekend – 620 controlebezoeken in Rusland uitgevoerd om te controleren of wij voldeden aan de overeenkomst. Ze bezochten de meest heilige delen van het Russische nucleaire wapencomplex, namelijk de bedrijven die werken aan nucleaire munitie, kernkoppen en wapens met plutonium en uranium. De Verenigde Staten kregen toegang tot alle top-secret faciliteiten in Rusland. Het akkoord was bijna unilateraal van aard.
Onder de tweede overeenkomst brachten de Amerikanen meer dan 170 bezoeken aan onze verrijkingsinstallaties, waarbij ze konden kijken in de meest afgeschermde ruimtes, zoals de mix- en opslageenheden. De meest krachtige nucleaire verrijkingsinstallatie ter wereld – de Urals Electrochemical Combine – had zelfs een permanente Amerikaanse observatiepost. Direct bij de werkplaats van deze installatie werden permanente banen gecreeerd, waar Amerikaanse specialisten iedere dag naar hun werk gingen. De ruimtes waarin ze zaten binnenin deze Russische top-secret faciliteit hadden Amerikaanse vlaggen, zoals dat altijd gaat.
Daarnaast werd een lijst van 100 Amerikaanse specialisten van tien verschillende Amerikaanse organisaties samengesteld die de bevoegdheid kregen om op ieder gewenst moment en zonder waarschuwing inspecties uit te komen voeren. Dit heeft tien jaar geduurd. Onder deze overeenkomst werd 500 ton aan uranium dat voor wapens gebruikt kon worden uit omloop gehaald in Rusland, wat gelijk staat aan 20.000 kernkoppen.
Het HEU-LEU programma was uitgegroeid tot een van de meest effectieve maatregelen voor daadwerkelijke ontwapening in de menselijke geschiedenis en dat zeg ik met het volste vertrouwen. Iedere stap van Russische zijde werd nauwgezet in de gaten gehouden door Amerikaanse specialisten, in een tijd dat de Verenigde Staten zich beperkte tot veel minder ingrijpende reducties van haar nucleaire arsenaal en waarin ze dat puur op basis van goodwill deed.
Onze specialisten bezochten ook de bedrijven van het Amerikaanse nucleaire wapencomplex, maar alleen op hun uitnodiging en onder voorwaarden die door de Verenigde Staten bepaald werden.
Zoals je kunt zien heeft Rusland een absolute en ongekende mate van openheid en vertrouwen laten zien. Toevallig – en daar komen we later nog over te praten – is het ook algemeen bekend wat we hiervoor terug kregen, namelijk een totale verwaarlozing van onze nationale belangen, steun voor separatisten in de Kaukasus, militaire acties die buiten de VN Veiligheidsraad om gingen, zoals de bombardementen op Joegoslavië en Belgrado, de komst van troepen in Irak enzovoort. Het is dus makkelijk te begrijpen dat toen ze de staat van ons nucleaire complex, van ons leger en onze economie hadden gezien, dat internationale wetten blijkbaar niet meer nodig waren.
Rond 2000 bereikte onze samenwerking met de Verenigde Staten een nieuwe fase van werkelijk gelijkwaardig partnerschap. Dat werd onderstreept met een reeks van strategische verdragen en overeenkomsten over het gebruik van kernenergie voor vreedzame doeleinden, wat in de Verenigde Staten bekend staat als het 123 Agreement. Maar tegen alle verwachtingen in besloot de VS in 2014 eenzijdig haar werkzaamheden in dit verband te staken.
De situatie rondom de 2000 Plutonium Management and Disposition Agreement (PMDA) van 20 augustus (getekend in Moskou) en 1 september (getekend in Washington) is verwarrend en alarmerend. In overeenstemming met het protocol van deze bijeenkomst werden beide partijen geacht stappen te zetten om plutonium dat voor wapens gebruikt kan worden om te zetten naar gemengde oxide brandstof (MOX) en dat te verbranden in nucleaire installaties, zodat het niet meer voor militaire doeleinden gebruikt zou kunnen worden. Veranderingen in deze aanpak werden alleen toegestaan als beide partijen ermee akkoord gingen. Dit staat zwart op wit in de overeenkomst en in de protocollen die erbij horen.
Wat deed Rusland? Wij ontwikkelden deze brandstof, bouwden een installatie voor massaproductie en – zoals we in de overeenkomst beloofd hadden -bouwden een BN-800 installatie waarmee we deze brandstof veilig konden verbranden. Ik wil hier graag benadrukken dat Rusland aan al haar verplichting tegemoet is gekomen.
Wat deden onze Amerikaanse partners? Ze begonnen een installatie te bouwen bij de Savannah rivier. Het aanvankelijke prijskaartje was $4,86 miljard, maar ze spendeerden bijna $8 miljard. Ze brachten de bouw ervan naar 70% en stopten toen met het project. Maar, voor zover wij weten, zit er in de begroting voor 2018 een bedrag van $280 miljoen voor de sluiting en conservering van deze installatie. Dat roept de logische vraag op: Waar is het geld? Waarschijnlijk gestolen. Of ze hebben ergens een foute berekening gemaakt toen ze de bouw van deze installatie planden. Dat soort dingen kunnen gebeuren en dat gebeurt vaak. Maar daar zijn we niet in geïnteresseerd, want dat is niet onze zaak. Wat wij willen weten is wat er met dat uranium en plutonium gebeurt. Hoe zit het met de verwerking daarvan? Gesuggereerd wordt dat dit verdund en onder de grond opgeslagen kan worden, maar dat gaat compleet tegen de geest en de letter van de afspraak in. En nog belangrijker, het garandeert niet dat het verdunde materiaal later weer opnieuw omgezet kan worden tot nucleaire wapens. Dit is erg ongelukkig en verbijsterend.
Dan het volgende. Rusland ratificeerde meer dan 17 jaar geleden het allesomvattende verdrag voor het verbod op nucleaire tests (CTBT). De Verenigde Staten hebben dat nog niet gedaan.
Een kritieke massa van problemen bouwt zich op in de veiligheidssfeer. Zoals we weten trokken de Verenigde Staten zich in 2002 terug uit het Antiballistic Missile Treaty. En ondanks het feit dat ze zelf de conventie op het verbod van chemische wapens en internationale veiligheid hebben opgestart, zijn zij diegene die zich niet aan de afspraken houden. Zij zijn tot op de dag van vandaag de enige en de grootste bezitter van deze vorm van massavernietigingswapens. Bovendien, de Verenigde Staten hebben de deadline voor het verwijderen van hun chemische wapens naar voren geschoven, van 2007 tot pas in 2023. Dat is niet gepast voor een natie die claimt de kampioen te zijn van non-proliferatie en controle.
Klik hier voor onze volledige vertaling van deze toespraak
