Ondanks interventies van de Fed blijft de interbancaire rente in de Verenigde Staten oplopen. Zo steeg de rente waartegen financiële instellingen op oudejaarsdag kunnen lenen in de repomarkt naar 3,95%. Dat is een procentpunt meer dan een maand geleden. Zelfs met miljardeninjecties van de Amerikaanse centrale bank blijven banken huiverig om onderpand beschikbaar te stellen aan hedgefondsen en financiële instellingen.
Het veiligstellen van liquiditeit op oudejaarsdag is momenteel twee keer zo duur als het normale tarief in de repomarkt. Financiële instellingen en hedgefondsen willen hun financiering voor het einde van het jaar veiligstellen, terwijl de beschikbaarheid van liquiditeit dan juist afneemt. Banken die over liquiditeit beschikken lenen dat maar mondjesmaat uit, met als gevolg dat de rente verder oploopt.
Rente voor liquiditeit op 31 december loopt verder op (Bron: Financial Times)
Liquiditeit blijft schaars
Tegen het einde van het jaar stellen banken doorgaans minder liquiditeit beschikbaar om hun balans te verkleinen. Ook houden banken rekening met geldstromen die ieder kwartaal terugkeren, zoals bedrijven die geld van hun rekening halen om belastingen te betalen.
In september zorgde een combinatie van factoren voor een acute crisis in de repomarkt. De liquiditeitspositie was al langer slecht, maar kwam op dat moment aan de oppervlakte. De rente in de repomarkt schoot omhoog tot 10%, waarna de Amerikaanse centrale bank het noodloket opende. De Fed stelde in amper drie maanden tijd ruim $300 miljard aan liquiditeit beschikbaar, in de hoop dat dit de markt zou kalmeren.
De Federal Reserve heeft al meer dan $300 miljard in de repomarkt gepompt (Bron: Bianco Research)
Fed heeft situatie onderschat
De Amerikaanse centrale bank intervenieert inmiddels dagelijks op de repomarkt om de rente onder controle te houden. Met aanvullende 28-daagse en 42-daagse repo operaties probeert de Fed liquiditeit in de markt te waarborgen, maar het blijkt allemaal niet genoeg. Ondanks een liquiditeitsinjectie van in totaal $50 miljard met twee 42-daagse repo operaties blijft de rente dus oplopen. Daarom besloot de Fed het bedrag voor de derde operatie van 28 dagen - die vandaag plaatsvindt - ook naar $25 miljard op te schroeven.
Sinds 17 september heeft de centrale bank steeds vaker moeten ingrijpen. Ook pompt ze steeds meer liquiditeit in de markt. Dit suggereert dat de Fed de ernst van de situatie heeft onderschat en het effect van haar interventies heeft overschat. Een zorgwekkend signaal, omdat de rente nu al hoger is dan dezelfde periode van vorig jaar.
Ook Nick Maroutsos van obligatiebelegger Janus Henderson verwacht eind december opnieuw onrust in de repomarkt. Hij gaf vorige week de volgende verklaring tegenover de Financial Times:
"We gaan een piek zien richting het einde van dit jaar. We moeten nog zien in welke mate, maar ik kan het me niet voorstellen dat het niet zo ernstig of zelfs ernstiger is dan wat we in september zagen."
BIS waarschuwt voor hedgefondsen
Banken die toegang hebben tot het loket van de Federal Reserve , de zogeheten primary dealers, maken op grote schaal gebruik van deze faciliteit. Het probleem is echter dat zij maar weinig liquiditeit beschikbaar stellen aan andere banken en aan hedgefondsen. En dat terwijl hedgefondsen zeer afhankelijk zijn van die liquiditeit.
Daarvoor waarschuwt nu ook de Bank for International Settlements. In het nieuwste kwartaalrapport dat afgelopen zondag werd gepubliceerd schrijft Claudio Borio, hoofd van de afdeling economie en monetair beleid bij de BIS, het volgende over de rol van hedgefondsen in de repomarkt.
"De grote vraag naar gesecuritiseerde (repo) financiering door niet-financiële instellingen zoals hedgefondsen heeft sterk bijgedragen aan de hoge tarieven voor repo transacties."
Liquiditeit is kwestie van gedrag
De Fed overspoelt de markt met liquiditeit, maar dat verandert niets aan de marktpercepties in de financiële wereld. Wanneer er geen vertrouwen is, zullen banken geen liquiditeit beschikbaar stellen. Dat is vooral problematisch voor hedgefondsen, omdat zij investeringen doen op basis van hoogwaardig onderpand.
De BIS waarschuwt nu voor het eerst de rol van hedgefondsen in de repomarkt en legt daarmee de vinger op de zere plek. Abonnees van Geotrendlines Insider waren hier al langer van op de hoogte. Sander Boon schreef begin deze maand al een uitgebreide analyse van de situatie op de repomarkt. Hieronder een passage uit het artikel dat we op 2 december al publiceerden op Geotrendlines.
"De focus op monetaire techniek en de ‘juiste’ hoeveelheid bankreserves ontneemt ons het zicht op wat er werkelijk aan de hand is. Bankreserves maken niet het verschil. Het verhogen van de bankreserves of het installeren van een permanent repo noodloket om toekomstige liquiditeitsproblemen te voorkomen is geen oplossing.
Het doet denken aan het bekende Amerikaanse gezegde ‘You can lead a horse to water, …but you can’t make it drink’. Het onderliggende probleem wordt namelijk niet verholpen, namelijk een verandering van gedrag door veranderde omstandigheden en marktpercepties binnen de financiële wereld.
Tegen deze situatie van opdrogende liquiditeit is geen beleid van centrale banken opgewassen. Zoals ex-Blackrock voorzitter Peter Fisher het zo kernachtig verwoordde: “liquiditeit is geen kwestie van kwantiteit, maar van gedrag.”"
